Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

XVII.12. Yorug’ bo'lgan xonalardagi tutunni chiqarib 

yuborish vositalari 

Ma'lumki,  yong'in  bo'lgan  vaqtda  undan  hosil  bo'lgan  tutun 

nihoyatda  katta  hajmni  tashkil  qiladi.  Shuni  aytish  kerakki,  yong'inning 

inson  uchun  eng  zararli  omili  ham  mana  shu  tutun  ta'siridan  bukilish  va 

zaharlanish,  ayniqsa,  ko'proq  uchraydi.  Tu-tunning  tarqalish  va  bukuvchi 

ta'siri  natijasida  binodagi  odamlarni  evakuastiya  qilish  qiyinlashadi  va 

alangalanayotgan  yerga  yetib  borishning  qiyinlashishi  o'tni  o'chirishda 

qiyinchiliklar  tug'diradi.  Tutun,  ayniqsa,  ko'p  qavatli  binolarda  ko'p 

qiyinchilik tug'diradi. 

Bu tutun va gazlarni eshik va derazalar orqali, shuningdek, aeratsiya 

fonarlari  orqali,  maxsus  konstruksiyadagi  tutun  chiqarib  yuborish 

oraliqlari  ta'minlanadi),  yengil  qulaydigan  devorlar  (maxsus  ishlangan) 

orqali ham chiqarib yuborilishi mumkin. 

Tutun  chiqarib  yuborish  oraliqlari  hosil  bo'lgan  tutunni  yonidagi 

xonalarga  o'tkazmaslikni  ta'minlashi,  shuningdek,  yong'inni  tartibga 

keltirishi,  ya'ni  yong'inni  kerakli  yo'nalishga  yo'naltirish  imkoniyatini 

---

 

 

358 

berishi kerak. Yerto'la xonalarda, fonarsiz sanoat binolarida va omborlarda 

tutun  chiqarib  yuborish  teshiklari  qo'llaniladi.  Bu  teshiklarning  kesim 

maydonlari  hisoblash  yo'li  bilan  topiladi.  Yengil  qulaydigan  devorlar 

konstruksiyalari oldindan hisoblab o'rnatilgan bo'ladi va yong'in natijasida 

hosil  bo'lgan  gazlar  bosimi  xavfli  vaziyat  vujudga  keltirsa,  bu 

konstmksiyalar 

qulab, 

binoning 

asosiy 

konstruksiyalariga 

zarar 

yetkazmaslikni  ta'minlaydi.  Yengil  qiluvchi  konstruksiyalar  asosan 

binoning tash-qariga chiqib turgan devorlariga yoki to'siqlariga o'rnatilgan 

bo'ladi.  Bular  bosim  ma'lum  miqdordan  oshib  ketganda  bu  gazlarni 

chiqarib yuborish imkoniyatini beradi.