Kernewli kabel

1-MAVZU. KABELLERNING IZOLYATSIYASI.
Kabel túrine baylanıslı túrde kúshli kabel izolyatsiyasi kabel qaǵazı, rezina, polietilen hám polivinilxlorid plastikati tiykarında tayarlanadı.Kabel izolyatsiyasida qollanılatuǵın kabel qaǵazı oqlanmagan sulfatli tsellyulozadan tashkil tawıp, ol mineral may hám kanifolli struktura yamasa sintetik may menen shimdirilib to'yintiriladi.
Shimdiriladigan strukturaning qovishoqligiga qaray qaǵaz
izolyatsiyali kabel qovishoq shimiluvchi,
moysizlantiriladigan hám shimdirilganda
shimdiriluvchi strukturali túrlerine bólinedi.
shimdirilib oqmaydigan Qovishoq
shimiluvchi struktura MP-3 navli may-kanifolli shimiluvchi strukturadan ibarat bolıp, ol muǵdarı 7, 5 ± 2, 5% kanifol 3 ± 2% parafin, qalǵanı neft moyi (KM-25) den dúziledi. Shimdirib maysizlantiriladigan struktura da MP-3 quramınıń áyne ózi bolıp, qaǵaz izolyatsiyasi bunda artıqsha shimdiriluvchi strukturadan tek etiledi. Usı izolyatsiyali kabel vertikal hám qıya jerlerde, ústi sheklengen halda yotkaziladi.Oqmaydigan shimiluvchi struktura MP-2 menen qaǵaz tuyintirib shimdirilganidan keyin kabelning jumısshı temperaturasıda bul struktura oquvchanlik ayrıqshalıqına iye bolmaytuǵını kerek. MP-2 quramı 2-3% kanifol, 18 ± 1% polietilen, qalǵanı bolsa neft moyi hám tserezindan dúziledi.Quramı oqmaydigan kabellar jer júzesi shegaralanbaǵan vertikal hám qıya jerlerde yotkaziladi. Kabel belgisiniń birinshi hárıbi Ts menen belgilenedi.Bir hám úsh sımlı kabel qaǵaz izolyatsiyasining nominal qalıńlıǵı kernew muǵdarı, sım kesim maydanı, belbog' yamasa faza izolyatsiyasi hámde shimdiruvchan strukturaga baylanıslı túrde ózgeredi.

Tómendegi 3 kestede	kúshli	kabel	qaǵaz	izolyatsiyasining
qalıńlıǵı keltirilgen.				Keste 3

Номинал кучланиш, кВ	Сим кесим юзаси, мм2	Номинал қалинлик, мм
		Фаза изоляцияси	белбоғ изоляцияси
1	6-95	0,75	0,5
1	120-150	0,85	0,6
1	185-240	0,95	0,6
3	6-240	1,35	0,7
6	10-240	2,0	0,95
6*	16-120	2,75	1,25
6**	25-185	2,35	1,15
10	16-240	2,75	1,25

* - shimdiribmoysizlantirilganizolyatsiyalikabel.
** - moyioqmaydiganizolyatsiyalikabel.
Moyi oqmaydigan kabel qaǵaz izolyatsiyasining qalıńlıǵı 4 kestede keltirilgen
Keste 4

Номинал кучланиш, кВ	Сим кесим юзаси, мм2	Номинал қалинлик, мм
		Фаза изоляцияси	Белбоғ изоляцияси
6	25-185	2,35	1,15

10	25-185	3,0	1,40
35	120-300	12,00	-

Plastmassa izolyatsiyali kabel úzliksiz qatlamǵa iye bolǵan halda polivinilxlorid plastikati (GOST 5960 -72) yamasa polietilen kompozitsiyasi (GOST 16336 -77) tiykarında tayarlanıladı.Tómende 5 kestede plastmassa izolyatsiyali kabel faza izolyatsiyasining qalıńlıǵı keltirilgen.
Keste 5

Кучланиш кВ	Сим кесим юзаси, мм2	Изоляция номинал қалинлиги, мм
		Полиэтилен, сўнувчан полиэтилен, поливинилхлорид пластикат	Вулканланган полиэтилен
0,66	16-50	0,9-1,30	0,7-1,0
1	16-95	1,0-1,5	0,7-1,1
	120-150	1,5-1,6	1,2-1,4
	185-240	1,7-1,9	1,6-1,7
3	16-240	2,2	2
6	16-240	3,4	3
10	16-240	-	4,0

Tómendegi 6 kestede kúshli kabel rezina izolyatsiyasining qalıńlıǵı keltirilgen.
Keste 6

Сим номинал кесим	Номинал кучланиши кВда, номинал қалинлиги мм да
	0,6	Ўзгармас ток

юзаси, мм2	ўзгарувчан, ўзгармас	3	6	10
1-70	1,0-1,6	1,8-2,4	2,0-2,4	-
95-150	1,8-2,0	2,6-2,8	3,6	-
185-240	2,2-2,4	2,8-3,0	3,6-3,8	-
300-500	-	2,4-3,8	3,8-4,0	5,0

izolyatsiyasidaK-80, K-120 (K-170) navli
Kernewi 10kV ge shekem bolǵan kúshli
kabel
kabel qaǵazı
isletiledi (GOST 23886 -83). Kabel sımı maydanıǵa yotkaziladigan izolyatsiyaga faza izolyatsiyasi dep ataladı. Izolyatsiyalangan sım araları toldırgichda tolıqtilib, buralgan túrde ústine yotkaziladigan izolyatsiyaga belbog' izolyatsiyasi dep ataladı.
Tómen basımlı joqarı kernewli kabel izolyatsiyasi hár qıylı qalıńlıq hám tıǵızlıqka iye, qalıńlıǵı 0, 08 hám 0, 12 mm ga teń kabel qaǵazı qayısıdan ibarat bolıp, usı qaǵaz qayıslar sım ústine oralǵannan keyin MN-3 yamasa MN-4 navli mineral moyi menen shimdiriladi. Sım ústinen úlken elektr bekkemlikka iye, juqa tıǵız qaǵaz izolyatsiyasi yotkaziladi. Bunnan tısqarı, juqa qaǵaznı qóllaw eń kem may qatlamı júz etedi hám usınıń menen birge joqarı elektr bekkemligine iye izolyatsiya vujudga keltiriledi
.Izolyatsiya qayısları 0, 5-2, 0mm aralıqlı etip yotkazilishi, yondosh fazalarni kabel iyiliwi sıyaqlıda jılısıw dawamında qırları ezilishini aldın aladı.Izolyatsiyada yotkaziladigan qaǵaz elektr bekkemligi tómendegi ma’nislerine iye.

Qaǵaz sorti

Elektr bekkemlik, kV

	ózgeriwshen 50Gts	impul'sli
KV, KVMU, KVU	327	1230
KVS, KVMS	305	910

Izolyatsiya qalıńlıǵınıń esabı chastotası 50Gts ózgeriwshen tok hám impul's kernewleri boyınsha alınadı. Bunda izolyatsiya qalıńlıǵınıń joqarı ma`nisi qabıl etiledi. Kernewi 110 -220kVli kabel izolyatsiya qalıńlıǵı 11, 0-22, 5mm, elektr maydanınıń maksimal kúshlanganlik ma`nisi 80kV/sm alınadı. Bunda zichlangan qaǵaz qatlamı qalıńlıǵı 3, 5-2, 5mm ni, zichlanmagan bóleginń qalıńlıǵı bolsa 6, 1-8, 5mm ni sırtqıl etedi. Rezina izolyatsiya mayısqaq, kislorod hám jarıqlıq tásirinde tez eskiradigan, jumısshı temperaturasınıń tómenligi bunday izolyatsiyani keń mikyosda qollanılıwını cheklaydi. Izolyatsiyada qollanılatuǵın rezina sintetik yamasa tábiy kauchuk tiykarında tayarlanadı. Sım maydanıǵa oralǵan shiyki rezina qizitilganda hám vulkanlanishi orkali kerekli sapaǵa iye bolǵan rezina alınadı. Kabel izolyatsiyasida RTI-1, RGPK hám basqa túrdegi rezinalar qollanıladı.
Plastmassa izolyatsiyali kabellar kóbirek qollanıwǵa ıyelep atır. Buǵan mısal jol menende polivinilxlorid plastikati, polietilen, polietilenning arnawlı kompozitsiyalari hám basqa sintetik materiallardı keltiriw múmkin. Kabel plastmassa izolyatsiyasi hám qabıǵı (0, 66 -6kV) islep shıǵarılıw hám sınaqınan bolǵan ulıwma talap GOST 23296 -78da keltirilgen.
Kernewi 0, 66 -6kV kabellarning izolyatsiya materialları sıpatında eń kóp qollanilayotganlarga polivinilxlorid plastikati, termoplastik hám vulkanlangan polietilen, kernewi - 10, 35kV kabellarda vulkanlangan polietilen kiredi.
Kúshli kabel izolyatsiyasi hám qabıǵıda isletiletuǵın polivinilxlorid plastikati - polivinilxlorid, plastifikator, stabilizator, toldırǵısh hám basqa strukturalardan sırtqıl tabadı. Izolyatsion plastikat joqarı elektr xarakteristikaǵa iye. Usı ayrıqshalıq kabel qabıǵıda qollanılatuǵın plastikatlarda talay tómen sonda da, lekin olar joqarı mexanik xarakteristikaǵa hám joqarı yorig'likka sabırlılıǵı menen ajralıp turadı. Bunday ózgeshelik plastifikator retsepturasiga asırılǵan muǵdarda kiritilgen plastikator, stabilizator hám jarıqlıqka sabırlılıqdı támiyinleytuǵın arnawlı elementler menen tiykarlanadı.
Polivinilxlorid plastikati (PVX) ximiyalıq aktiv ortalıq tásirine joqarı dárejede sabırlıǵı menen ajralıp turadı. Ol joqarı temperaturaǵa, kóplegen kislota, sıltı hám organik erituvchilar tásirine shıdamlı bolıp tabıladı.
Kabel izolyatsiyasi hám qabıǵıda qollanılatuǵın polivinilxlorid plastikatining kóplegen túrleri azot kislotası, benzin, kerosin, neft mayları tásirine sabırlı bolıp tabıladı. PVX plastikatni quramında ftor, vodorod, kislorod, azot, xlor, hámde sıltı hám duzlar tásir etpeydi. Bul bolsa izolyatsiyasi hám qabıǵı polivinilxlorid plastikati tiykarında bolǵan kúshli kabellarni agressiv ortalıqlı hawa, jer hám basqa sharayatlarda jaqsı ekspluataciyasını támiyin etedi. Usınıń menen bir qatarda
polivinilxlorid plastikati dixloretan, benzol, birpara organik erituvchi hám spirtlerge shıdamlılıǵın támiyinleydi.
Sanaatda keń kólemde qollanılatuǵın polivinilxlorid plastikatli izolyatsiya hám qabıǵıǵa iye kúshli kabelning eń tiykarǵı qásiyeti órtǵa sabırlılıǵı bolıp, sınaq waqtıda jalın alıp taslaǵanınan keyin, kabelning óz-ózinen sóniwi esaplanadı. Bunday ayrıqshalıqǵa iye polivinilxlorid plastikat izolyatsiyali hám shlangli kabellarda jalın tarqalmaydı.
Sonday eken, tiykarǵı kórsetkish - jalın alıp taslanǵanda sóniw waqtınń qatnası bolıp tabıladı. Sónǵı maǵlıwmatlarǵa tiykarınan materiallar janǵıshlıǵı kislorod indeksi hám salıwtirma janıw ıssılıǵı kórsetkishleri menen ańlatpalanadı.
Tómendegi 7 kestede sintetik materiallar janǵıshlıq kórsetkishlarining tiykarǵı xarakteristikaları keltirilgen.
Keste 7

Материал	Ёнувчанлик кўрсаткичи
	Кислородли индекс %	Солиштирма ёниш иссиқлиги,мм/кг
Полиэтилен	16-18	46,5
Сўнувчан полиэтилен	25-27	46,6
Поливинилхлорид (қатрони)	45	20
Поливинилхлорид пластикат	23-27	22,6

Хлоропрен каучукли резина	22-25	29
Фторопласт	95	4,5

Kabel izolyatsiyasi hám qabıǵı ushın GOST 16336 -77 boyınsha joqarı basımlı polietilen kompozitsiyasi qollanıladı.
Óziniń joqarı elektr izolyatsion hám mexanik xarakteristikası boyınsha polietilen barlıq klass kernewli kabel izolyatsiyasida qollanılıwı múmkin. Lekin qısqa tutasıw waqtıda polietilenning salıstırǵanda tómen ıssılıqka sabırlıǵı, onıń tiykarındaǵı kabellarni keń miqiyosda qollanılıwını cheklaydi. Usınıń menen bir qatarda polietilen joqarı dárejeli radiotsion shıdamlıqka egaligi, onı radiotsion nurlanıw sharayatında isleytuǵın kabel izolyatsiya hám qabıǵıda qóllaw imkaniyatın beredi. Vulkanlangan polietilen quramındaǵı kese molekuloaro baylanısıw sebepli joqarı dárejeli ıssıa shıdamlıqka iye. Onı izolyatsiyada qóllaw kabel sımdıń jumıs temperaturasını 90ºgacha kóteriw, joqarı ruhsat etilgen temperaturanı 250ºSga asırıw imkaniyatın jaratadı.
Kabel tayarlanish processinde, onıń qabıǵı tiykarında, izolyatsiya sırtıda yamasa belbog' izolyatsiya astında arnawlı bildiruv qayısı yamasa plastmassa (rezina) qabıǵınıń hár 300mm de óndiriwshi kárxanasınıń parıqlanuv indeksi hám kabel islep chikarilgan jılı basıladı.
Kóp fazali kabel izolyatsiyalangan sımların parıqlanishda reńler yamasa noldan baslanıwshı nomerlerden paydalanıladı. Sanlı belgilewde izolyatsiya maydanı yamasa joqarı qayısqa
hár 35mm de 1 nomeri, ekinshisine -2, úshinshisine -3, tórtinshisine -4 nomerleri basıladı.
Birinshi nomer aq yamasa sarı reń, 2 - kuk yamasa aspan kók reńli, 3 - qızıl yamasa Malinasimon, 4 - qara reńler menen belgilenedi.
Sım kesimi birdey plastmassa izolyatsiyali kabelning nolli
múmkin.Yerlanadigan sım izolyatsiya óz
sımı hawayı, rezina izolyatsiyasi qálegen reńde
reńi
bolıwı menen
basqalarınan parıq etedi. Ol eki qıylı reńli yamasa " o" nomer menen belgilenedi.