Kenjaboyev Azizbek Mavzu: bank ichki nazoratning vazifalari va uning banklar faoliyatini boshqarishdagi roli

O‘zbekistonda tijorat banklari faoliyatini korporativ boshqarish asoslari.

Respublikamizda tijorat banklari faoliyati korporativ boshqaruv asosda amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida», «Aksiyadorlik jamiyatlari va aksiyadorlar xuquqlarini himoya qilish to‘g‘risida»gi Qonunlari, Vazirlar Mahkamasining 2000 yil 24 martdagi 104-sonli qarori va boshqa qonunchilik hujjatlariga muvofiq tijorat banklarida korporativ boshqaruvni tashkil etish asoslari belgilab berilgan.

Ko‘pchilik tijorat korxonalarida Kengash a’zolari va boshqa rahbarlarga korxonani boshqarishda bir qator erkinliklar berilgan. Biroq, banklar faoliyati boshqa tijorat korxonalari faoliyatiga nisbatan bir muncha farq qiladi. Xususan, tijorat korxonalari asosan o‘z mablag‘lari asosida operatsiyalarni amalga oshirsa, tijorat banklari esa jalb qilingan mablag‘lar asosida operatsiyalarni amalga oshiradi. Ayniqsa, banklar o‘z faoliyatini amalga oshirishda ustav kapitalidagi mablag‘lardan foydalangan taqdirda ham ushbu faoliyat davomida omonatchilarning mablag‘larini yo‘qotishi mumkin.

Banklarning alohidalashgan roli banklarda korporativ boshqaruvga alohida e’tibor berilishini taqozo etadi.

Banklarning asosiy maqsadi sifatida aksionerlarning manfaatlarini ko‘zlagan holda amaldagi qonunchilikda ruxsat etilgan tartiblarga muvofiq bank faoliyatining korporativ foydasini ko‘paytirishga yo‘naltiriladi.

Banklar nizomiga muvofiq o‘zlari faoliyat ko‘rsatayotgan jamiyatning moliyaviy ehtiyojini qondirish kabi qo‘shimcha majburiyatlarga ega bo‘lishlari mumkin. Mazkur ehtiyojlarni qondirish davomida banklar o‘zlarining xavfsiz va ishonchli faoliyatlarga salbiy ta’sir etmaydigan faoliyat, xususan, jamiyatning farovon hayoti, gumanitar va xayriya maqsadlari uchun etarli darajada mablag‘lar ajratishi mumkiBanklarda korporativ boshqaruv modellari va ularning o‘ziga