Kelishmovchilik zonalari tushunchasi konfliktli vaziyatlarning mativatsiyasi

Sub’ektiv nizolarga

• Sub’ektiv nizolarga o‘qituvchi va o‘quvchilarning u yoki bu voqelikka bo‘lgan shaxsiy fikrlarining turlichaligi oqibatida vujudga keladigan nizolar kiradi. Bu nizolar tabiati bo‘yicha his-tuyg‘uga, hissiyotga berilish, qiziqqonlik oqibatida yuzaga chiqadi. Odatda, bunday nizolar bir-birini ruhan ko‘ra olmaydigan yoki bir-birini tushunmaydigan, yoxud tushunishni hoxlamaydigan o‘qituvchi va o‘quvchilarning qarama-qarshi fikrlari oqibatida vujudga keladi.

Oqibat natijasiga qarab, pedagogik nizolar konstruktiv va des­truktiv nizolarga bo‘linadi.

• Konstruktiv nizolar ta’lim muassasasida maqsadga muvofiq, o‘zgartirishlar qilinishini, oqibatda esa nizo chiqadigan ob’ekt (sabab)ni bartaraf etishni nazarda tutadi. Agar nizo hech qanday asosga ega bo‘lmasa, unda bu nizo destruktiv nizo deb yuritiladi. Bunday nizolar o‘qituvchi va o‘quvchilar o‘rtasidagi munosabatlarni barbod etadi, so‘ngra ta’lim jarayonini izdan chiqarish payida bo‘ladi. Shuni nazarda tutish kerakki, har qanday konstruktiv nizo, agar o‘z vaqtida oldi olinmasa, destruktiv nizoga aylanadi, ya’ni o‘qituvchi va o‘quvchilar bir-biriga nisbatan nafratlarini namoyish etish, bo‘lar-bo‘lmasga tirnoq ostidan kir izlash, har bir so‘zdan ilgak topish, atrofdagilarning qadr-qimmatini yerga urish, o‘zining fikrini zo‘rlab tirkash, yetilgan muammolarni hal qilishdan bosh tortish harakatida bo‘laveradilar.

Nizolarni hal qilishga ikki xil yondoshuv mavjud:

• birinchisi – mavjud ilg‘or pedagogik tajribalarni o‘rganish;
• ikkinchisi – nizolar rivojlanishi qonuniyatlari haqidagi bilimlarini

Pedagogika fanlari nomzodi V.M.Afonkova nizolarga pedagogik aralashishning muvaffaqiyatliligi pedagogning qarash lariga bog‘liq bo‘ladi deb ta’kidlaydi. Bunday qarashlar kamida to‘rtta bo‘lishi mumkin:

• Pedagogika fanlari nomzodi V.M.Afonkova nizolarga pedagogik aralashishning muvaffaqiyatliligi pedagogning qarash lariga bog‘liq bo‘ladi deb ta’kidlaydi. Bunday qarashlar kamida to‘rtta bo‘lishi mumkin: