Kelishildi

16. Mashg‘ulotning xronologik xaritasi

Mashg‘ulot bosqichlari va vaqti (270)	Foaliyat mazmuni
	Ta'lim beruvchi	Ta'lim oluvchi
1- bosqich Mashg‘ulotga kirish (20daq)	1.1. Mavzuning nomi, maqsad va kutilayotgan natijalarni yetkazadi. Mashg‘ulot rejasi bilan tanishtiradi. 1.2. Mavzu bo‘yicha asosiy tushunchalarni; mustaqil ishlash uchun adabiyotlar ro‘yxatini aytadi.	Tinglaydilar, yozib oladilar. Aniqlashtiradilar, savollar beradilar
2-bosqich. Asosiy Nazariy qism (80daq) Analitik qism (40daq). Amaliy qism (90daq).	2.1. mavzusini muxokamasini boshqardi, mavzuni izohlaydi, talabalarga ko‘rgazmali qurollarni ko‘rsatadi, savolar beradi, nazariy qism bo‘ycha xulosa qiladi. 2.2.Olingan nazariy bilimlarni mashg‘ulot jarayonida qo‘llaniladigan yangi pedagogik texnologiya usullari, testlar, vaziyatli masalalar bilan mustahkamlab, baholaydi. Talabalar mustaqil ishlash uchun vazifa beradi, olingan ma'lumotlarni asosiylariga etibor qaratadi va daftarga qayd qilishini talab qiladi. 2.3.Amaliy ko‘nikmalarni to‘g‘ri bajarishni tashkil etadi. Olingan natijalarini muxokamasini eshtadi.	Javob beradilar Yozadilar. Jadvalar bilan ishlaydilar Guruhlarda ishlaydilar, Olingan ma'lumotlarni daftarga qayd va taqdimot qiladilar
3 bosqich. Yakuniy xulosa qism 20 min	3.1.Mavzu bo‘yicha yakun qiladi, qilingan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida ahamiyatga ega ekanligi muhimligiga talabalar e'tiborini qaratadi. 3.2. Guruhlar ishini (alohida ishtrokchilarni) baholaydilar, o‘zaro baholash natijalari bo‘yicha xulosa qiladi, o‘quv mashg‘ulotining maqsadga erishish darajasini tahlil qiladi. 3.3. Mustaqil ish uchun topshiriq beradi va uning baholash mezonlarini yetkazadi Keyngi mashg‘ulotlga tayorlanish uchun vazifalar beradi.	O‘z-o‘zini, o‘zaro baholashni o‘tkazadilar. Savol beradilar Topshiriqni yozadilar.

17. Nazorat uchun savolar

1.Tashqi nafas apparatining funksional xolatini xarakterlovchi ko‘rsatkichlar.

2.Spirografiya usuli nima uchun qo‘llaniladi?

3.Nafasning minutlik xajmi nima?

4.Nafas xajmi nima?

5.Zaxira nafas xajmi nima?

6.Spirogramma bo‘ycha nafas chuqurligi qanday aniqlanadi?

7.Jismoniy mashqlar qaysi tizimlarga ta'sir ko‘rsatadi?

8.Yurak-qontomir tizimida bo‘ladigan o‘zgarishlar?

9.Nafas tizimida bo‘ladigan o‘zgarishlar?

10.Yurak-qontomir tizimining funksional sinamalari.

11.Letunov sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

12.Martine sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

13.Jismoniy yuklamaga organizmning besh xil javob reaksiyasini ayting.

14.Javob reaksiyalari qaysi beshta ko‘rsatkichlar bo‘ycha aniqlanadi?

15.Normotonik reaksiyasining xarakterli ko‘rsatkichlari.

16.Gipertonik reaksiyasining xarakterli ko‘rsatkichlari.

17.Gipotonik reaksiyasining xarakterli ko‘rsatkichlari.

18.Distonik reaksiyasining xarakterli ko‘rsatkichlari.

19.Pog‘anasimon reaksiyasining xarakterli ko‘rsatkichlari.

20.Nafas tizimining funksional sinamalari.

21.Shtange sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

22.Gench sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

23.Serkin sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

24.Rozental sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

25.Vegetativ tizimining funksional sinamalari.

26.Ortostatik sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

27.Klinoortostatik sinamasini o‘tkazish metodikasi va maqsadi.

18.Adabiyotlar

Asosiy adabiyotlar
1.yepifanov V.A. Apanasenko R.L M Lechebnaya fizkultura i Shifokoryebnыy kontrol M.1990

2.Chogovadze A.V. Kruglыy I.M. Shifokoryebnыy kontrol fizicheskom vospitanii i sporte M.1987.

Qo‘shimcha adabiyotlar
1.yepifanov V.A. Lechebnaya fizkultura M., 2003

2.yepifanov V.A Lechebnaya fizkultura i sportivnaya meditsina. M. 2000

3.Dembo A.G, Shifokoryebnыy kontrol v sporte. M.: Meditsina., 1988

4.Juravlyova A.I., Graevskaya N.D. Sportivnaya meditsina i lechebnaya fizicheskaya kultura. Rukovodstvo M., 1993

5.Leksionnыe materialы i uchebno-metodicheskie razrabotki.

6.Aulik I.V. Opredelenie fizicheskoy rabotosposobnosti v klinike i sporte. M.1990

7.Karpman V.L Sportivnaya meditsina. M. 1987

8.Karpman V.L. Serdse i sport. M. 1990

9.Dembo A.G., Zemsovskiy E.V. Sportivnaya kardiologiya. M.1989

10.Rixsieva O.A. Massaj T., 1996

11.yerыshev O.F. Jizn bez narkotikov. S:P. Izdatelstvo «Pioner», Moskva Astrel, AST 2001

12.Sportivnaya meditsina Pod red. A.V.Chogovadze M.,Moskva, 1984

13.Vinogradov P.A., Dushanin A.P., Joldak V.I. Osnovы fizicheskoy kulturы i zdorovыy obraz jizni Moskva, 1996

14.Volojin A.I., Subbotin Yu.K., Chikin S.Ya. Put k zdorovyu Moskva, 1987

15.Kukolevskiy G.M. Shifokoryebnoe nablyudeniya za sportsmenami M., 1975

16.Natalov G.G. Vvedenie v fizicheskuyu kulturu Krasnodar, 1995

17.www.doktor.ru, www. medinfo. home.ml.or

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI

TOShKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
“TASDIQLAYMAN”

O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Professor Teshaev O.R._________

«____» ______________20____yil

Kafedra: Halq tibbiyoti, reabilitologiya, jismoniy tarbiya kafedrasi
Фан: Врач назорати

“Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanishini vrach-pedagogik nazorati. Jismoniy ish bajarish qobiliyatini aniqlash. Garvard step-testi. PWC-170 submaksimal testi. Kislorodning maksimal iste'mol qilinishini aniqlash.Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanishga ko‘rsatma va qarshi ko‘rsatmalar. Vrach nazorati kartasini rasmiylashtirish va himoya qilish.”

Mavzusi bo‘yicha amaliy mashg‘ulot
TA'LIM TeXNOLOGIYaSI

2013 yil.
Tuzuvchilar:

assistent, Sharipov U.A.

katta o‘qit., t.f.n. Visogorseva O.N.
Ta'lim texnologiyasi kafedra majlisida tasdiqlangan

№______ dan __________2013 yil.

Retsenzentlar:

		__________ (imzo)
		__________ (imzo)

Fanning o‘quv dasturi Toshkent tibbiyot akademiyasi Ilmiy-uslubiy kengashi terapevtik seksiyasida 2013 yil «____»dagi «_____»-son majlis bayoni bilan ma'qullangan.

Rayis: Professor,t.f.d. Karimov M.Sh.

Amaliy mashg‘ulot ta'lim texnologiyasi

ТАЪЛИМ ТЕХНОЛОГИЯСИ

1. Mashg‘ulotni o‘tkazish joyi va jihozlanishi	Halq tibbiyoti, reabilitologiya, jismoniy tarbiya kafedrasi TTA 1-klinikasi fizioterapiya bo‘limi. Mahsus jixozlangan vrach nazorati tematik xona, velgoegometr,tumba, sekundomer,tonometr,jadvallar, ko‘rgazma materialari.
2.Mavzuni o‘rganish davomiyligi: 2 soat. (90min)		Talabalar soni 8-9
3.Mashg‘ulot shakli va maqsadi:		Tematika bo‘yicha amaliy mashg‘ulotda shug‘ulanish jarayonini sportchilarga ta'siri va o‘quv-shug‘ulanish jarayonini rivojlantirishni o‘rgatish. Sportchilar jimoniy ish qobiliyatini aniqlash usullarini o‘rganish.Sinamlar to‘g‘ri o‘tkazishga o‘rgatish.
4. O‘quv mashg‘ulot tuzilishi : (mashg‘ulot rejasi)		Kirish Asosiy qism Yakuniy-xulosa qiluvchi qism
5. O‘quv mashg‘ulot pedagogik vazifalari : – Vrach pedagogik nazoratiga tarifini berish –Vrach pedagogik nazoratini vazifalari bilan tanishish –Vrach pedagogik nazorat shakilari bilan tanishtirish; – Vrach pedagogik nazoratida qo‘laniladigan tekshiruv usullari haqida tushuntirish; – Vrach pedagogik nazoratida qo‘laniladigan funksional sinmalarini o‘rgatish; – sportchilar funksional tayorgarligini baholash prinsiplari bilan tanishtirish; – sporchilar funksional xolati, jismoniy ish qobiliyat aniqlash sinamalari (testlari) haqida tushuntirish; – sportchilar umumiy va mahsus jismoniy ish qobiliyatini aniqlash usullar,sinmalarini o‘rgatish; – sinamalarda olingan ma'lumotlar to‘g‘ri baholashni shakllantirish;		6. O‘quv faoliyatini natijalari: – Vrach pedagogik nazorat tarifini va vazifalarini aytib beradilar; – shug‘ulanish jarayonida mashg‘lotlar zichligini va fiziologik egri chiziqni aniqlashadi. – shug‘ullanish jarayonini effektivligini oshirish usullarini bilishadi – vrach nazoratida qo‘laniladigan tekshiruv usularini tushunadilar – Xolsizlanish (toloiqish) darajasini diagnostikasini aniqlashadi – Garvard step-testi, PWC 170 testi variantlarini va o‘tkazish bosqichlarini aytib beradilar; –Garvard step-testi o‘tkazadilar. – PWC 170 testi velgoergometrik usuli orqali o‘tkazadilar – olgan natijalarni formulalarga qo‘yib sportchilar imkoniyatini tartibli ravishda ochib beradilar –ma'lumotlarni yig‘ish va solishtirish usularni shakllantiradilar;
7. Ta'lim texnikasi va usullari:		hikoya, ko‘rsatma berish, namoyish, amaliy ish usuli
8. Ta'lim shakillari:		Individual, jamoaviy, guruhlarda ishlash.
9.Ta'lim vositalari:		Tarqatma o‘quv materiallari, doska-stend, tekst, sinama o‘tkazish jihozlari.
10. Ta'lim shart sharoitlari:		Maxsus texnika vositalari bilan jihozlangan, guruhli shakllarda ishlashga mo‘ljallangan xonalar
11. Monitoring va baholash :		Og‘zaki so‘rov: tezkor-so‘rov, yozma so‘rov, test, amaliy ko‘nikmalar bosqchilari ko‘rsatish, mashg‘ulot davomida olingan natijalarni prezentatsiyasi

12. Motivatsiya

Vrach pedagogik nazoratni nazariy va amaliy asoslari 50-yilardan keyn ishlab chiqilgan. Vrach pedagogik nazoratni sportchilar funksional tayorligining o‘rganish va baholashni juda samarali usuli hisoblanadi. Shug‘ulanish jarayonida bevosita o‘tkazilishi, sportchilarni jismoniy yuklamalardan keyngi noto‘liq tiklanish belgilarini aniqlab beradi va toliqish yoki charchash xolati rivojlanishini ko‘rsatadi. Bunday ma'lumotlar bilan murabiyga shug‘ulanish jaryonini to‘g‘ri tashkil etishga yordam beradi,shug‘ulunish jarayonini samaradorligi oshadi.

Sportda va aholining turli toifadagi jismoniy tarbiya bilan shug‘ulanivchilarni holatining baholashda jismoniy ish qobilityat aniqlash muhim o‘rin tutadi, ayniqsa davolash-profilaktik muassasalrga vrachlar tayorlayatganimizda. Turliy xil ommaviy sport va sog‘lamlashtirish tadbirlar ishtirok etadigan aholini jismoniy ish qobilityat aniqlash katta ahamiyatga ega

13. Tashqi va ichki fanlararo bog‘liqlik:

Vrach nazorati fani bo‘yicha ta'lim berish vertikal integratsiya bo‘yicha normal anatomiya, normal va patologik fiziologiya, ichki kasalliklar propedevtikasi, gorizontal integratsiya bo‘yicha bioximiya, fakultativ terapiya, travmatologiya va ortopediya, jismoniy tarbiya, ShJT va gigienik fanlari bilan uzviy bog‘langan.

14. Mashgulot mazmuni

14.1. Nazariy kismi

Vrach pedagogik nazorat bu vrach va sportchilar murabiysi bilan birgalikda o‘tkazadigan izlanish (kuzatuv) bo‘lib, jismoniy yuklamalarni sportchi organizmiga ta'siri baholanadi, sportchilar funksional tayorligini tasavuri, sportchilarda jismoniy zo‘riqishdan keyngi noto‘liq tiklanish belgilari va toliqish yoki o‘ta charchashni aniqlanadi va o‘quv-shug‘ulanish jarayonini mukamalashtirishimiz imkonini beradi. ShPN sportdagi komleks nazoratni asosiy qismi bo‘ladi, o‘z ichiga pedagogik, tibbiy, psixologik izlanishlarni (tekshiruvlarni) oladi.

Vrach pedagogik nazoratni asaosiy vazifalari:

1. 
   Jismoniy yuklamalarni shug‘ulanuvchini organizmiga ta'sirini o‘rganinish, sportchini funksional tayorligiga adekvat bo‘lishi uchun.
   
2. 
   Jisoniy tarbiya bilan shug‘ulanuvchilarni sog‘lomlik xolati va shug‘ulanishni turli bosqichlarida shug‘ulanuvchi organizmni funksional tayorligini aniqlash.
   
3. 
   O‘quv-shug‘ulanish jarayonida qo‘laniladigan shug‘ulanish vositalari va tizimlarni sportchilar tayorgarligiga mos kelishini baholash, shug‘ulanish jarayonini rejaalashtirish mukamalashtirish va uni individualashtirish aqsadida.
   
4. 
   Og‘ir jismoniy yuklamalardan keyngi tiklanish jarayonini yaxshilashga qaratilgan pedagogik, tibbiy, psixologik vositalar va usularni baholab, tanlash.
   
5. 
   O‘quv-shug‘ulanish mashg‘ulotlarini sharoitlarini baholash va tashkil etish.
   

Vrach pedagogik nazoratni tezkor, joriy, davriy tekshiruv shikilaridan tashkil topgan.

Tezkor tekshiruvda shug‘ulanish jaryonida mashqlar qilinayotgan vaqtida qoldirgan samara va erta tiklanish davrida shug‘ulanish samarasi baholanadi. ShPN tashkil etishda quydagi shakillardan foydalanamiz: a) bevosita shug‘ulanish mashg‘uloti davomida tekshiruvalr olib boriladi, ayrim mashqlardan yoki mashg‘ulotni qismlaridan so‘ng; b) mashg‘ulotlardan avval va 20-30daqiqadan so‘ng; v) Shug‘ulanish kuni ertalabki va kechki tekshiruvlar.

Joriy tekshiruvda tiklanish kechki davrida qoldirilgan shug‘ulanish samarasi baholanadi, mashg‘ulotdan bir kundan keyn. ShPN tashkil etishda quydagi shakillardan foydalanamiz: a) ertalab yig‘inlardan oldin yoki mashg‘ulotdan oldin; b) bir necha kun davomida ertalab va kechki paytda; v) ertalab mikrotsiklardan oldin.

Davriy tekshiruvda ma'lum davrdagi shug‘ulanish jarayonini kumulyativ samarasi aniqlanadi, o‘quv-shug‘ulanish jarayonini individualashtirishda va rejalashtirishda ahamiyati katta. Davriy tekshiruvlar xar 2-3oyda tashkil etilishi tavsiya qilinadi, sportchi bir kun dam olagndan so‘ng, ertalabki ovqatdan 2soat keyn.

Jismoniy ish qobilyatini aniqlash.

Insonning jismoniy mehnat qobilyatini o‘rganish bir qator testlardan foydalaniladi, ular bevosita mushak ishi sharoitida butun bir organizmning yoki ma'lum sistemalarining holatini namoyon qilib beradi. Organizmning jismoniy ish qobilyatini funksional sinamalar yordamida aniqlash usullari orasida RWC170 sinamasi keng tarqalgan, bu sinama jismoniy mashq va sport komiteti tomonidan tavsiya etilgan. PWC 170 sinamasi organizmninng jismoniy ish qobilyatini yurak qisqarishlar chastotasi minutiga 170 ta bog‘lgan holatda aniqlaydi. Ko‘p marotaba tekshirishlar yurak qisqarishlarining bunday chastotasi mushak yuklamasini bajarish protsessi uchun optimal hisoblanadi. Bundan tashqari bajarilayotgan mushak ishi quvvati va yurak qisqarishlar chastotasi o‘rtasida to‘g‘ri proporsionallik mavjud (bu bog‘liqlik puls soni minutiga 100-170 ta bo‘lganda saqlanib qoladi).

PWC₁₇₀ ni 3ta usul bilan aniqlash mumkin.

1. 
   Umumiy yevropacha usuli 3ta pog‘onasimon, intensivligi bo‘yicha olib boruvchi yuklamalarni, ular orasidagi dam intervalisiz bajarilishi. Xar bir pog‘ona ishini davomiyligi 3 minut. Dastlabki quvvat tana og‘irligini 0,75-1,25Vt/kg xisobidan tiklanadi. YuQSni 3 minutli pog‘onani oxirida 15 sekund davomida ulchanadi. Yuklama kattaligi YuQSni ortishiga mos ravishda usib boradi. Testning oxirigacha YuQS 170 zarba/min oshishi kerak. YuQSni xar 16VT yoki 10 kgm/min oshganda, zuriqishni kuvvati erkaklarda 8-12 zarba/min, 16/
   

ayollarda 13-17 zarba/min xisoblanadi.

PWC₁₇₀ kursatgichi kuyidagi formula bilan aniqlanadi:

PWC₁₇₀=(W₃-W₂)/(F₃-F₂)*(170-f₃)+W₃

2. 
   V.L.Kapmani modifikatsiyasi.
   

Quvvati oshib boruvchi 2ta yuklama bajarilishi taklif etiladi. Xar bir yuklamaning davomiyligi 4-5 min. Ular orasidagi interval 3min. YuQS yuklamani oxirisida yoziladi. Proba dastlabki mashqlarsiz bajariladi. Birinchi yuklamani oxirida YuQS 110-130 zarb/min, 2-chini oxirida esa 150-165 zarb/min tashkil etishi kerak (farqi 40 zarb/min kam bulmasligi kerak.). PWC₁₇₀ ni kursatgichi kuyidagi formula bilan xisoblanadi:

PWC₁₇₀=W₁+(W₂-W₁)*(170-f₁)/(f₂-f₁)

3. 
   L.I.Abrosimovoy modifikatsiyasi.
   

Buni bajarish uchun YuQSni 150-160 zarb/min nixosil qila oladigan yuklamani bajarish talab etiladi. abrosimova PWC₁₇₀ aniqlashni bu variantini bolalarda va uspirinlarda bajarilishini taklif qilgan. Bitta yuklamani bajarganda jismoniy ish qobiliyatini aniqlashdagi YuQSda xatolik kam buladi.

PWC₁₇₀ ni ko‘rsatgichini kuyidagi formula bilan topiladi:

PWC₁₇₀= W/f₁-f₀*(170-f₀)

W-yuklamani quvvati kgm/min yoki vt; f- yuklama quvvatiga mos keluvchi YuQS (f₀ – tinch xolatdagi YuQS).

PWC₁₇₀ ni anilash uchun veloergometr, yugirish yulakchasi va pilolog (tredmil) kerak buladi. Oxirgi xolatlarda yuklama quvvati kuyidagi formula bilan xisoblanadi: W=P*h*n*1,3.

Bu yerda: W-yuklama, kgm/min; P-tekshiriluvchi og‘irligi, kg; h-zinaning balandligi, m; n-qilingan ish soni, min; 1,3-yon beruvchi (ustupayushiy) ishni koeffitsient.

PWC₁₇₀ probasida qilinayotgan yuklamni quvvati aniq bulsa, tekshiriluvchi qilishi kerak bulgan kutarilishni (vosxodeniya) sonini yuqoridagi formula bilan sanash qiyin bulmaydi. Masalan 70kgli tekshiriluvchi birinchi yuklamani tana massasidagi 1 Vt/kg quvvatida, balandligi 2-0,2 m da bajarishi kerak. Shuni xisobga olamizki, 1Vt=6,12 kgm/min, formulaga xosil bulgan ma'lumotlarni quyamiz. Kutarilish miqdori n= 6,12/0,26=23,5 minutga teng buladi, 24 ga aylantiramiz. Yuklamani yuqori quvvatda bajarilishi uchun (masalan 1,5 VT/kg) xamma kutarilishlar soni joyida qoladi, lekin zina pog‘onasini blandligini 1,5 marta oshiramiz, ya'ni u 0,3 m ga teng buladi.

Jismoniy ish qobiliyatini baxolashda absolyut va nisbiy kiymatlaridan foydalaniladi. PWC₁₇₀ ni nisbiy qiymati bu tana og‘irligini kg(kgm/min kg) absolyut qiymatiga (kgm/min yoki Vt/min) nisbati xisoblanadi. Agar PWC₁₇₀ formulasini xisoblashda yuklamani tana og‘irligisiz nisbiy quvvati qo‘yilsa, bunda jismoniy ish qobiliyatini xajmi nisbiy birliklarda aks ettiriladi. Olingan jismoniy ish qobiliyatini nisbiy xajmi, umumiy tana og‘irligiga ko‘paytirilib, absolyut jismoniy ish qobiliyati topiladi. Yoshi katta guruxlardagi shaxslarda, ya'ni 30yoshdan boshlab YuQS funksiyasini optimal rejimini 170 zarba/min ga tenglashtirilmaydi. Xar bir shaxsni yoshini YuQSni optimal kattaligida (age+reguency) xisoblanadi PWR_aF . Buning uchun xar bir yoshni maksimal tomir urishiidan 87%ni olinadi (MxYuQS). MxYuQSni erkaklar uchun 220-yosh, ayollar uchun 226-yosh formulasi bilan topiladi. Shuningdek 30 yoshlar uchun PWC₁₇₀ ni indikator xajmi erkaklar uchun (220-30)*0,87=165 zarba/min ga teng. Optimal YuQSga muljallash mumkin: 30-39 yoshda 160 z/m, 40-49 yosh 150 z/m, 50-59 yosh 145 z/min, 60-69 yosh 135 z/min.

PWC 170 sinamsini aniqlashda tavsiya yetiladigan mushak ishi quvvatining taxminiy ahamiyati.

Jadval

PWC 170 ning taxminiy katta ligi.kgm/min	N1 dagi ish quvvati kgm/min	N2 da ish quvvati kgm/min
		Yurak qisqarishlar chastotasi(min) birinchi yuklamada N1
		80-89	90-99	100-109	110-119	120-129
1000gacha 1000-15000 Undan ko‘p	400 500	1100 1300 1500	1000 1200 1400	900 1100 1300	800 1000 1100	700 900 1000

Tug‘ridan tug‘ri bo‘lmagan usul bilan jismoniy xolat indeksi va maksimal kislorodga talabni aniqlash

Tekshiriluvchidan YuQS 150-160 z/minga yetadigan 4-6 minut davom etuvchi yuklama bajarish sщraladi.(YuQS 3-5 z/min dan farq qilmasligi kerak). 17/

Aniq natijalarni olish uchun talablar:

1. 
   Tekshiriluvchilarda chekish 1 soat oldin tuxtatiladi.
   
2. 
   3 soat davomida ovqat yeyishdan uzini tiyish.
   
3. 
   tekshirish davomida uyqu yaxshi bulgan bo‘lishi kerak, xarorat, kasallik yoki alkogol ichmagan bo‘lishi kerak.
   

jismoniy faollik	Intensivlik (W)
	Erkak	Ayol
25 yoshgacha	150	100
25-30 yosh, doimiy shug‘ullanuvchilar	150	100
25-35 yosh, shug‘ulanmaydiganlar	100	75
35-50 yosh, doimiy shug‘ullanuvchilar	100	75
25-30 yosh, shug‘ullanmaydiganlar	50	50

Maksimal kislorodga talab (MKT) Astrando normogrammasida kuyidagicha aniqlanadi. Bajarilgan yuklamalarni kattaligiga tug‘ri keluvchi yuklamani tug‘ri chizig‘iga nuqta belgilanadi, uni shu yuklamadagi YuQS ga mos keluvchi nuqta bilan tutashtiriladi. Kesishgan tug‘ri va markaziy shkala MKTni ko‘rsatadi.

Astranda normagrammasidagi MKT natijalari xaqiqatdan xam 20-25 yoshlar uchun 7-chi jadvaljagi MKT qiymatlari yoshga mos uzgartirilgan.

Jismoniy xolatni nideksi MKT mldagi qiymatini tana massasiga kgda bo‘lish yuli bilan aniqlanadi. 8-chi jadvalda kattalikka mos keluvchi jismoniy xolatni baxolash berilgan.

Kerak bulgan maksimal talabni aniqlashni formulalari(VO_2max) mavjud:

Faol erkaklar uchun: VO_2max=69,7-0,612;

Faol bulmagan erkaklar uchun: VO_2max=57,8-0,445;

Faol ayollar uchun: VO_2max=4,44-0,343;

Faol bulmagan ayollar uchun: VO_2max=4,12-0,343

MKTni va talab qilingan MKT taqqoslab, funksional aerob indeksni (FAI), yaxshi yoki yomon tomonga siljishini baxolash mumkin:

FAI= (TMKT-MKT)*100/TMKT