Кёлер, Хеннинг Қўрқувдан қўрқасизми ёки қўрқув жумбоғи / Хеннинг Кёлер. Тар

ҚЎРҚУВ МОҲИЯТИ
ИККИНЧИ БОБ

---

Қўрқувдан қўрқасизми ёки қўрқув жумбоғи
16
бундан қўрқамиз». Тамаддунимизда кучаяётган қўрқув 
азобли, қийин ҳаётий шароитлар, ҳар қандай зарарли 
нарсалар оқибати бўлиш билан бирга, янги ижтимоий 
ва маънавий сезгирликка ижобий даъват бўлса қандай 
бўларкин? Қўрқув моҳиятини муҳокама қилиб бўлгач, 
онг шаклланиши билан боғлиқ бу саволга яна қайтамиз.
Яқинда «Қўрқув ва қўрқоқлик – қалб душмани» (таги
-
да «уларни енгиш йўллари» деб ёзиб қўйилган) номли 
маъруза ўтказилиши ҳақида эълонга кўзим тушди. Шу 
ерда жуда ҳам соддалаштириб юборишмабдимикин 
деган савол пайдо бўлди кўнглимда. Ахир бундан ҳам 
муқобил, мос сўзларни топиб ёзиш мумкин эди-ку! Ма
-
салан, «қўрқув ва қўрқоқлик – бир-бирига душман бўли
-
ши мумкин бўлган қалб кучлари. Уларни қандай бош-
қариш мумкин?» Михаэла Глёклер ўзининг «Қўрқувга 
бўлган муносабат ҳақида» китобида қўрқув нинг фойда
-
ли томонларини таъкидлайди: «Қўрқувни ҳис этиб ва 
унга бардош бериб, ноодатий шароитларда ўз-ўзимиз
-
ни англашни ва ўз-ўзимизни билишимизни ўрганиб, би
-
лимларимизни мустаҳкамлаймиз. Шунинг учун ўзликни 
англаш жараёнини қўрқувдан ҳамда унга муносабатдан 
ажратмаслик керак».

---

Аввалбошдан қўрқувни ташқи табиий кўринишга эга 
бўлган ички табиий ҳодиса сифатида ёмғир, шамол, ту
-
ман ёки момақалдироқ деб баҳоладик. Олам яралган
-
дан буён табиий ҳодисалар ўз вақти ва ўз ўрнида келга
-
нидек, қўрқув ҳам инсон туғилгандан буён у яшайдиган 
шароитларга хос тарзда ўзини намоён қилади, қўрқув 
томиримиздаги қон билан бирга оқади. Бу далил эса 
биздан қўрқувга холис ёндашишимизни талаб қилади.
Юқорида келтирилган таққослаш устида тўхталамиз. 
Бўрон ҳам, тўфон ҳам ўз-ўзидан яхши ҳам, ёмон ҳам 
эмас. Умуман, бўрон ва тўфон табиат «касаллиги» эмас, 
қўрқувга ҳам шундай таъриф бериш тўғрироқ бўларди. 
Антропософик нашрлардан бирида қўрқувга «маданият 
касаллиги» деб баҳо берилади. Тўғри, ҳаммаси табиатан 
берилади, лекин биз табиат ҳодисаларидан ҳимоя қила 
олмайдиган томи очиқ ёки девори нураган уйда яшасак, 
ахир ўз уйимиз ўзимизга душман бўлиб қолмайдими? 
Бош қа бир томондан, фақат ишонч ли бўлган уйгина тиз
-
гинсиз табиат ҳодисаларининг қанчалар муҳимлигини, 
ижобий томонларини сезишга ўргатиши мумкин. Акс ҳол
-
да душманлик-қўрқув муносабати уларнинг моҳиятига на
-
зар солишга халақит қилади.
Мен яна такрорлайман: ишончли уй бизнинг табиий 
ҳодисаларга бўлган муносабатимизни ижобий томонга