Kegl cc pechat indd

massa deb ataluvchi 
fizik kattalik o‘ylab topilgan. Jismning inertlik xossasini xarakterlovchi 
fizik kattalikka jismning
 massasi deyiladi. Jism massasini o‘lchashning 
usullari ko‘p. Shulardan hammaga ma’lumi tarozi yordamida 
o‘lchashdir. Amaliyotda ishlati 
ladi gan tarozilar turli tipda bo‘ladi: 
o‘quv, analitik, elekt 
ron va h.k. 12-a rasmda o‘quv (shayinli), b-rasmda 
esa elektron tarozi keltirilgan. Yuqorida aytganimizdek, massa birligi 
1 kilogramm bo‘lib, toshining namunasi Parij yaqinidagi Sevr degan 
shaharchada saqlanadi (11-rasm).
11-rasm.
Namuna silindr shaklida bo‘lib, balandligi va diametri 39 mm 
atrofida. Undan 40 ta nusxa tayyor 
lanib, turli 
mamlakatlarga tarqatilgan.
Jism massasining ko‘p yoki kamligi un 
dagi 
moddaning yoki narsalarning ko‘p-kamligiga 
bog‘liq. Masalan, bir qop yong‘oq 
ning massasi 
bir xalta yong‘oq 
nikidan, 1 
che 
lak suvning 
massasi 1 piyola suvnikidan ko‘p.
Narsa va predmetlarning massasini 1 kg 
ga nisbatan katta va kichik birliklarda ham 
o‘lchash mumkin.

---

30