Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

тнома 
 
об
ъекти 
Қонун нормаси
1.
Олди-со
тди 
шар
тномаси
Бир тар
аф (со
тув
чи) т
ова
рни бошқа тар
аф (со
тиб олув
чи)г
а 
му
лк қилиб т
опшириш мажбуриятини олади.
Со
тиб олув
чи эса бу т
ова
рни қабу
л қилиш ва унинг учун бел
-
гиланг
ан пу
л суммаси (баҳоси)ни т
ўлаш мажбуриятини олади.
Това
р 
ЎзР Ф
Книнг 
386-мо
дда
си
2.
Чакана олди-
со
тди шар
тно
-
маси 
Тадбирк
орлик 
фаолияти 
билан 
шуғу
лланаётг
ан 
со
тув
чи 
со
тиб
олув
чиг
а шах
сий мақсад
лар
да, рўзғор
да ёки тадбирк
орлик
фаолияти билан боғлиқ бў
лмаг
ан бошқа мақсад
лар
да фой
-
даланиладиг
ан т
оварни т
опшириш мажбуриятини олади.
Со
тиб олув
чи эса бу т
оварни қабу
л қилиш ва унинг учун
белгиланг
ан пу
л суммаси (баҳоси)ни т
ўлаш мажбуриятини
олади.
Шах
сий мақсад
лар
да, 
рўзғор
да ёки тадбир
-
корлик ф
аолияти 
билан боғлиқ бў
лма
-
ган бошқа мақсад
-
лар
да фойдаланила
-
диг
ан т
ова
р
ЎзР Ф
Книнг 
425-мо
дда
си
3.
Маҳсу
ло
т
етказиб бериш шар
тномаси 
Тадбирк
орлик ф
аолияти билан шуғу
лланаётг
ан маҳсу
ло
т ет
-
казиб берув
чи-со
тув
чи шар
тлашилг
ан му
ддат
да ёки му
ддат
-
лар
да ўзи ишлаб чиқар
адиг
ан ёху
д со
тиб оладиг
ан т
оварлар
-
ни со
тиб олув
чиг
а тадбирк
орлик ф
аолиятида фойдаланиш
учун ёки шах
сий, оилавий мақсад
лар
да, рўзғор
да ва шунг
а 
ўхшаш бошқа мақсад
лар
да фойдаланиш билан боғлиқ бў
л-
маг
ан бошқа мақсад
лар
да фойдаланиш учун т
опшириш, со
-
тиб олув
чи эса т
оварларни қабу
л қилиш ва у
ларнинг ҳақини
тў
лаш мажбуриятини олади.
Етказиб берув
чи-
со
тув
чи т
омонидан 
ишлаб чиқар
адиг
ан 
ёху
д со
тиб оладиг
ан 
това
рлар
ЎзР Ф
Книнг 
437-мо
дда
си
4.
Давлат эҳтиёж
-
лари учун 
това
рлар 
етказиб бериш
Маҳсу
ло
т етказиб берув
чи (ижрочи) давлат буюр
тма
чиси
-
га (ёки унинг кўрсатмасиг
а бино
ан маҳсу
ло
т етказиб бе
-
риш шар
тномаси асосида бошқа шах
сг
а) т
оварлар етказиб
бериш мажбуриятини олади. Давлат буюр
тма
чиси эса,
Давлат эҳтиёж
лари 
учун т
ова
рлар
ЎзР Ф
Книнг 
457-мо
дда
си

---

45
№
Шар
тнома т
ури
 
(номи)
Тар
афларнинг асосий 
 
мажбурият
лари
Шар
тнома 
 
об
ъекти 
Қонун нормаси
етказиб берилг
ан т
оварлар ҳақи белгиланг
ан му
ддат
да
тў
ланишини таъминлашни ўз зиммасиг
а олади.
5.
Контр
актация 
шар
тномаси
Қишлоқ хўжалиги маҳсу
ло
тини етиштирув
чи қишлоқ хўжа
-
лиги маҳсу
ло
тини қайта ишлаш ёки со
тиш учун бундай маҳ
-
су
ло
тни харид қиладиг
ан шах
сг
а – тайёрлов
чиг
а т
опшириш
(топшириб т
уриш) мажбуриятини олади.
Тайёрлов
чи эса бу маҳсу
ло
тни қабу
л қилиш (қабу
л қилиб
туриш), унинг ҳақини шар
тлашилг
ан му
ддат
да белгиланг
ан
баҳо
да т
ўлаш (т
ўлаб т
уриш) мажбуриятини олади.
Това
р (қишлоқ хўжа
-
лиги маҳсу
ло
ти)
Това
р (қайта ишлаш 
ёки со
тиш учун)
ЎзР Ф
Книнг 
465-мо
дда
си
6.
Энергия таъми
-
но
ти шар
тно
-
маси
Энергия билан таъминлов
чи ташкило
т (т
уташтирилг
ан тармоқ 
орқали) абонентг
а (ист
еъмолчиг
а) энергия бериб т
уриш 
мажбуриятини олади. Абонент эса қабу
л қилинг
ан энергия ҳақини т
ўлаш ва бошқа 
мажбурият
ларни олади. 
Энергия
ЎзР Ф
Книнг 
468-мо
дда
си
7.
Кўчмас му
лк
-
нинг олди-со
тди 
шар
тномаси
Со
тув
чи ер участкаси, бино, иншоо
т, квар
тир
а ёки бошқа 
кўчмас му
лкни со
тиб олув
чиг
а му
лк қилиб т
опширишни ўз 
зиммасиг
а олади.
Со
тиб олув
чи қабу
л қилади ва унинг учун белгиланг
ан пу
л 
суммаси (баҳоси)ни т
ўлаш мажбуриятини олади. 
Кўчмас му
лк 
(ер участкаси, бино, иншоо
т, ква
ртир
а 
ёки бошқа кўчмас 
му
лк)
ЎзР Ф
Книнг 
479-мо
дда
си 
8.
Кор
хонани с
о-
ти
ш
шар
тномаси
Со
тув
чи со
тиб олув
чиг
а бу
тун к
ор
хонани му
лкий мажмуа
сиф
атида т
опшириш мажбуриятини олади.
Кор
хона (му
лкий 
мажмуа сиф
атида)
ЎзР Ф
Книнг 
489-мо
дда
си
9.
Айирбошлаш шар
тномаси
Ҳар бир тар
аф бошқа тар
афг
а бир т
ова
рни бошқа т
ова
рг
а 
алмаштириш йў
ли билан му
лк қилиб т
опшириш мажбурияти
-
ни олади
Това
р
ЎзР Ф
Книнг 
497-мо
дда
си

---

46
№
Шар
тнома т
ури
 
(номи)
Тар
афларнинг асосий 
 
мажбурият
лари
Шар
тнома 
 
об
ъекти 
Қонун нормаси
10.
Ҳадя шар
тно
-
маси
Бир тар
аф (ҳадя қилув
чи) бошқа тар
аф (ҳадя олув
чи)г
а ашёни
текинг
а му
лк қилиб бер
ади ёки бериш мажбуриятини олади
ёху
д унг
а ўзиг
а ёки учинчи шах
сг
а нисбатан му
лк ҳуқуқи (та
-
лаби)ни бер
ади ё бериш мажбуриятини олади, ёху
д уни ўзи
ёки учинчи шах
с олдидаги му
лкий мажбурият
дан озо
д қила
-
ди ёинки озо
д қилиш мажбуриятини олади.
Ашё
ЎзР Ф
Книнг 
502-мо
дда
си
11.
Рента шар
тно
-
маси
Бир тар
аф (рента олув
чи) кўчмас ёки кўчар мол-му
лкни 
бошқа тар
афг
а (рента т
ўлов
чиг
а) му
лк қилиб бер
ади, рента 
тў
лов
чи эса олинг
ан мол-му
лк ўрниг
а рента олув
чиг
а ва
қти-
вақти билан белгиланг
ан пу
л суммаси ёки уни таъминлаш 
учун бошқа шак
лда маблағ бериш тарзида рента т
ўлаш маж
-
буриятини олади.
Кўчмас ёки кўчар 
мол-му
лк
.
ЎзР Ф
Книнг 
512-, 518-, 525-мо
дда
-
лари
12.
Доимий рента
13.
Умрбо
д рента 
14.
Умрбо
д таъ
-
минлаш шар
ти 
билан уй-ж
ой 
(квар
тир
а)ни 
бошқа шах
сг
а 
бериш шар
тно
-
маси
Бир тар
аф (олув
чи) ёши ёки соғлиғи т
уф
айли меҳнатг
а лаёқат
-
сиз бў
лг
ан бошқа тар
аф (бошқа шах
сг
а берув
чи)ни нат
ур
а 
ҳолида (уй-ж
ой бериш, овқат
лантириш, парва
ришлаш ва
зарур ёр
дам кўрсатиш тарзида) умрбо
д мо
ддий таъминлаш 
мажбуриятини олади, бошқа шах
сг
а берув
чи эса олув
чиг
а 
уй-ж
ой (уйнинг бир қисми)ни, ква
ртир
ани му
лк қилиб бериш 
мажбуриятини олади.
Уй-ж
ой (уйнинг бир 
қисми), квар
тир
а.
ЎзР Ф
Книнг 
530-мо
дда
си
15.
Му
лк ижар
аси 
(аренда) шар
т-
номаси
Ижар
аг
а берув
чи ижар
аг
а олув
чиг
а ҳақ эвазиг
а мол-му
лкни 
вақтинча эг
алик қилиш ва
фойдаланиш ёки фойдаланиш учун 
топшириш мажбуриятини олади.
Ер участкалари, ер
ости бойлик
лари
ж
ойлашг
ан
участкалар ва бошқа
алоҳида табиий
об
ъект
лар, к
ор
хона
-
лар ва бошқа
ЎзР Ф
Книнг 
535-мо
дда
си

---

47
№
Шар
тнома т
ури
 
(номи)
Тар
афларнинг асосий 
 
мажбурият
лари
Шар
тнома 
 
об
ъекти 
Қонун нормаси
му
лкий к
омплек
слар,
бинолар, иншоо
тлар,
ускуналар, тр
анспор
т 
воситалари ва
фойдаланиш
жар
аёнида
ўзининг табиий
ху
су
сият
ларини
йўқо
тмайдиг
ан 
бошқа
ашёлар (ист
еъмол
қилинмайдиг
ан
ашёлар)
16.
Прокат шар
тно
-
маси
Доимий тадбирк
орлик ф
аолияти сиф
атида мол-му
лкни ижа
-
раг
а берув
чи ҳақ эвазиг
а ижар
аг
а олув
чиг
а вақтинчалик эг
а-
лик қилиш ва фойдаланиш учун кўчар мол-му
лкни т
опшириш 
мажбуриятини олади.
Кўчар мол-му
лк
.
ЎзР Ф
Книнг 
558-мо
дда
си
17.
Тр
анспор
т воси
-
тасини экипажи билан ижар
аг
а 
бериш шар
тно
-
маси
Ижар
аг
а берув
чи тр
анспор
т воситасини вақтинча эг
алик қи
-
лиш ва фойдаланиш учун ҳақ эвазиг
а ижар
аг
а олув
чиг
а бер
ади
ва ўз кучи билан уни бошқариш ҳамда т
ехник фойдаланиш
бўйича хизмат кўрсатади.
Тр
анспор
т воситаси
ЎзР Ф
Книнг 
564-мо
дда
си
18.
Тр
анспор
т 
воситасини эки
-
паж
сиз ижар
аг
а 
бериш шар
тно
-
маси
Ижар
аг
а берув
чи тр
анспор
т воситасини бошқариш ва т
ехник 
фойдаланиш бўйича хизмат кўрсатмаг
ан ҳолда вақтинча эг
а-
лик қилиш ва фойдаланиш учун ижар
аг
а олув
чиг
а ҳақ эвазиг
а 
бер
ади. 
Ижар
аг
а олув
чи ҳақ т
ўлаш мажбуриятини олади.
Тр
анспор
т воситаси
ЎзР Ф
Книнг 
564-мо
дда
си

---

48
№
Шар
тнома т
ури
 
(номи)
Тар
афларнинг асосий 
 
мажбурият
лари
Шар
тнома 
 
об
ъекти 
Қонун нормаси
19.
Бино ёки иншо
-
отни ижар
аг
а 
бериш шар
тно
-
маси
Ижар
аг
а берув
чи ижар
аг
а олув
чиг
а бино ёки иншоо
тни
вақтинча эг
алик қилиш ва фойдаланиш ёху
д вақтинча фойда
-
ланиш учун т
опшириш мажбуриятини ўз зиммасиг
а олади.
Ижар
аг
а олув
чи ҳақ т
ўлаш мажбуриятини олади.
Бино ёки иншоо
т 
ЎзР Ф
Книнг 
573-мо
дда
си
20.
Кор
хонани 
ижар
аг
а бериш 
шар
тномаси
Ижар
аг
а берув
чи ижар
аг
а олув
чиг
а вақтинча эг
алик қилиш ва
фойдаланиш учун му
лкий к
омплек
с сиф
атида бу
тун к
ор
хона
-
ни ёки унинг бир қисмини ҳақ эвазиг
а бериш мажбуриятини 
олади. Ижар
аг
а олув
чи ижар
а шар
тномаси амал қилиб т
ург
ан бу
тун 
вақт мобайнида к
ор
хонани т
егишли т
ехник ҳолат
да сақлаб 
туриши, шу жумладан уни ж
орий таъмирлаши ва шар
тномада 
назар
да т
утилг
ан ҳоллар
да капитал таъмирлаши шар
т.
Ижар
аг
а олув
чи ҳақ т
ўлаш мажбуриятини олади.
Му
лкий к
омплек
с 
сиф
атида бу
тун к
ор
-
хона ёки унинг бир 
қисми
ЎзР Ф
Книнг 
579-мо
дда
си
21.
Лизинг шар
тно
-
маси
Лизинг берув
чи (ижар
аг
а берув
чи) бир тар
аф лизинг олув
чи 
(ижар
аг
а олув
чи) иккинчи тар
афнинг т
опшириғиг
а бино
ан 
со
тув
чи учинчи тар
аф билан ундан лизинг олув
чи учун мол-
му
лк со
тиб олиш ҳақида к
елишиш мажбуриятини олади, ли
-
зинг олув
чи эса бунинг учун лизинг берув
чиг
а лизинг т
ўлов
-
ларини т
ўлаш мажбуриятини олади.
Ист
еъмол қилинмай
-
диг
ан, тадбирк
орлик 
фаолияти учун фой
-
даланиладиг
ан ҳар 
қандай ашё 
ЎзР Ф
Книнг 
587-мо
дда
си
22.
Уй-ж
ойни ижа
-
раг
а бериш 
шар
тномаси
Бир тар
аф – уй-ж
ойнинг му
лк
дори ёки у вак
олат берг
ан шах
с 
(ижар
аг
а берув
чи) – бошқа тар
аф (ижар
аг
а олув
чи)г
а уй-ж
ой
-
да яшаш учун уни ҳақ эвазиг
а эг
алик қилиш ва
фойдаланишг
а 
топшириш мажбуриятини олади.
Доимий яшаш
учун яроқли бў
лг
ан
алоҳида уй-ж
ой
(квар
тир
а, уй, квар
-
тир
анинг ёки уйнинг
бир қисми)
ЎзР Ф
Книнг 
600-мо
дда
си

---