Kazakistan’da uygur folkloruyla iLGİLİ yapilan çalişmalarin analiTİk biBLİyografyasi

BİRİNCİ BÖLÜM
 
KAZAKİSTAN’DA YAŞAYAN UYGURLAR
1.1. K azakistan’da Yaşayan Uygurların Tarihi
Uygurlar  büyük  Türk  topluluklarından  biri  olarak  bilinmektedir.  Uygurların  tarihî 
vatanı  günümüzde  Çin  Halk  Cumhuriyeti  sınırları  içerisinde  yer  alan  ve  Doğu 
Türkistan  olarak  bilinen  Şincang-Uygur  Özerk  Bölgesidir.  Uygur  toplulukları  Orta 
Asya’nın  bütün  bağımsız  memleketlerinde  bulunmaktadır.  Onların  büyük  bir  kısmı 
da Kazakistan’da yer almaktadır.
İli  vadisi,  yerel  Uygurlar ve Kazaklar tarafından  Yettisu  (Yedi  Nehir)  olarak bilinen 
zengin  bir  tarım  bölgesidir.  Vadi,  şimdi  Çin  ile  Kazakistan  arasındaki  uluslararası 
sınırın her iki  tarafını  kapsar.  Burada,  diğer sınır bölgelerinde  olduğu  gibi,  şiddet ve 
kıtlıktan kaçmak için  sınırdan geçme geleneği vardır (Öger ve Ötkür, 2017:  124).
Kazakistan’da  yaşayan  Uygurların  büyük bir bölümü  Doğu  Türkistan’ın  Gulca  (İli) 
bölgesinden  göç  edenlerin  torunlarıdır.  Onlar  1881  yılında  Çin  İmparatorluğu  ile 
yapılan  St.  Petersburg  Antlaşmasına  göre  Rus  İmparatorluğunun  Yettisu  eyaleti 
idaresiyle  Borohudzir  nehrinin  batısına  yerleştirilmişlerdir.  Bundan  önce  1871 
yılında  Rusya’nın  İli  Tarançi  Sultanlığı’nı  ele  geçirmesinden  sonra  bölgeyi  Sultan 
Abil-Oğlu’nun  idare  etmeye  başlamasıyla  birlikte  Tarançi
1
  Uygurlarının  büyük  bir 
bölümü  Vernıy  (şimdiki  ismi  Almatı)  şehrinden  kuzeye  doğru  göç  etmeye 
başlamışlardır.  Bu  büyük  grubun  göç  etmesinden  sonra  kurulan  şehir  daha  sonra 
Uygurlar arasında “Sultan-Korgan”  diye  adlandırılmıştır.  Bu tarihten itibaren Yettisu 
Uygur  halkının  kaderi  kardeş  Kazak  halkının  kaderiyle  bağlantılı  olmuştur 
(Kamalov, 2016:  9).