“катта бешлик” СЎровномаси

Ўзини ўзи назорат қилиш-ғайри ихтиёрийлик,беихтиёрлик

Омилнинг асосий мазмуни хулқ-атворнинг иродавий бошқарувига қаратилган. Ушбу омилнинг юқори кўрсаткичи виждонли, масъулиятли, мажбуриятларни ҳис этувчи, аниқлик ва батартиблик фазилатига эга шахсларга хосликни ифодалайди. Бу инсонлар тартиб-интизом ва қўлайликни ёқтирадилар, фаолиятларида қатъиятли ва унда юқори натижаларга эришувчан. Улар ахлоқий тамойилларни сақлайдилар, хулқ-авторнинг умум қабул қилган меъёрларини бузмайдилар, ҳаттоки улар расмий тарздаги қуруқ норма ва қоидалар бўлса ҳам бузмайдилар. Ўзини ўзи назорат қилиши юқори виждонлилик ва онглилик билан уйғунлашган. Уларда умуминсоний қадриятларни тасдиқлаштириш, баъзан шахсий йўқотишлар ҳисобига амалга оширилмоқда. Улар камдан-кам ўзини тўлиқ эркин сезадилар, туйғуларига иродавий тус бериб.

Хулқ-атворнинг қуйи назоратлаши хос Қуйи баҳога эга шахслар ҳаётда қуйи иродавий хусусиятларни кам намоён қилишга мансуб, ҳаётини мураккаблаштирмасликка интилади. “Енгил ҳаёт” кечиришни маъқул ҳисоблайди. Бу типдаги шахсларда хулқ-атвор табиий, беғамлик, ўйланмаган хатти-ҳаракатларни амалга оширишга мойил. Бу тип одам ишга виждон билан ёндашмайди, мақсадга эришишда қатъиятли эмас. Хулқ-атворнинг маданий меъёрларига ва жамият қабул қилинган талабларни бажариш учун куч сарф этмайди, ахлоқ-одоб қадриятларига нафратланиб қарайди. Бу характер хислатларига эга шахслар асоциал хатти-ҳаракатлар содир этишга мойилдирлар. У ўз фойдаси учун нопоклик ва ёлғондан ҳам қайтмайди. У ўзининг бугунги куни билан яшайди ва келажаги ҳақида ўйлаб кўрмайди.

_{ТЎРТИНЧИ ОМИЛ
ЭМОЦИОНАЛ БЕҚАРОРЛИК – ЭМОЦИОНАЛ БАРҚАРОРЛИК}

Омил бўйича юқори натижалар ўз эмоцияси ва импульсиқ кечинмаларини назорат қилишга қобилиятли эмасликни характерлайди. Уларнинг хулқ-атворида масъулиятсизлик хос, реаллликдан четга оғувчи ва инжиқ инсондир. Ўзларини ёрдамга мухтож, ҳаётдаги қийинчиликларни ҳал этишда қобилиятсиз ҳис этадилар. Уларнинг хулқ-атворларида ҳар хил шартли вазиятлар учрайди. Нохушликларни безовталаниб қабул қиладилар. Омадсизликка учраганларида эса умидсизлик ва депрессияга осон тушадилар. Улар стрессли ҳолатларда анча қийин ишладилар. Ўзларида психологик зўриқишни ҳис этадилар. Уларда ўзини паст баҳолаш хос бўлиб, муваффақиятсизликларда хафа бўладилар.

Омилдаги қуйи кўрсаткичлар ўзига ишонган, ўзига етарлилик, ўзи кучига ишонган, эмоционал етук, фактларга жасурона қарайди, ўз режасини амалга оширишда қатъиятли, боғланган. Кайфиятнинг ўзгаришларига берилиб қолмайди. Улар ҳаётга нисбатан жиддий ва реалистик кўз билан қарайдилар, воқелик талабларини яхши англайдилар, ўзларидаги камчиликларни яширмайдилар, аҳамиятсиз нарсалардан хафа бўлмайди, ҳаётга яхши мослашаётганликларини ҳис этадилар. Эмоционал барқарор шахслар энг нохуш ҳолатларда ҳам ўзларини совуққон ва хотиржам тутадилар. Улар кўпинча ёмондан кўра яхши ҳолатда бўладилар.

_{БЕШИНЧИ ОМИЛ}