“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

evristikadan
 foydalanadi.  
Tverski
 va 
Kaneman
ning (Tversky and Kahneman, 1981)
39
 izlanishlari shuni 
ko’rsatdiki,  statistika  axboroti  bilan  ishlar  ekan,  kishilar  ko’pincha  o’xshashlik  va 
reprezentativlik kabi mantiqiy usullar va metodik qoidalar majmuiga tayanadi. 
Oxirgi  yillarda  bu  yondashuv  iqtisodiy  psixologiyada  ta’sirchanlik  rolini 
yanada oshirib oldi. Psixologlar ham, iqtisodchilar ham ushbu yondashuvga asosan, 
kishilar  o’z  manfaatlari,  ko’plab  iqtisodiy  sharhlar  va  tushunchalar,  masalan, 
kelajakdagi  daromadni  bilish  tamoyillari  negizida  qaror  qabul  qiluvchi  iqtisodiy 
nazariyadagi oqilonalik asoslariga tanqidiy munosabatda bo’lishadi. 
Amaliy  iqtisodiyot  noaniqlik  sharoitlarida  qaror  qabul  qilish  modeli  sifatida 
                                                 
39
 
Bunkina  M.K.,  Semenov  V.A.  Ekonomika  i  psixologiya.  Na  perekrestke  nauk:  Uchebnoye  posobiye.  –  M.: 
Izdatelstvo “Delo i Servis”, 1998. – C. 21. 

---

110 
 
Saymon 
(Simon,  1957)
40
  tomonidan  taklif  etilgan  maqsadga  muvofiq  bog’lanish 
tushunchasidan foydalanadi.  
Modelga  muvofiq,  kishilar  turli  xildagi  o’ziga  xos  mulohaza  shakllaridan 
foydalanib,  maqbullikka  qaraganda  ko’proq  asoslanganlikka  intilishadi. 
Gute 
va 
boshqalar  (Guth,  1992)ning
41
  fikriga  ko’ra,  amaliy  iqtisodiyotda  psixologiya  va 
iqtisodiyot  o’rtasidagi  munosabatlarni  turlicha  talqin  qiluvchi  ikkita  yondashuv 
mavjud. Amaliy iqtisodiyot nazorat qilinuvchi sharoitlarda iqtisodiy (qoidaga ko’ra 
moliyaviy)  qarorlar  qabul  qilishni  modellashtiruvchi  bir  qator  texnikalarni  o’z 
ichiga  qamrab  oladi.  Ushbu  usulning  afzalligi  mojarolarni  hal  etish,  narx  haqida 
kelishuvlar,  altruizm  holatlari,  guruhlararo  va  shaxsiy  munosabatlar  o’rnatilishi 
vaziyatlari  kabi  psixologik  jarayonlar  keng  doirasiga  nisbatan  qo’llanilishi  bilan 
izohlanadi. 
Olimlarning  yaqin  o’tmishdagi  boshqa  ilmiy  izlanishlarida  psixologiyaning 
boshqa  ijtimoiy  fanlar  bilan  muqobil  aloqalari  kuzatiladi.  Ushbu  yo’nalishning 
asoslarini