“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

tashqi
 
ishtiyoq
; boshqa bir kuchaytiruvchi tajriba va natijalar tufayli namoyon bo’ladi.
67
 
 
Boshqaruv  psixologiyasida  menejerlar  xodimlarning  tashabbusini  doimo 
rag`batlantirib turish maqsadida quyidagi  maslahatlarga rioya qilishlari muhim: 
 
yangiliklar  qo`llab-quvvatlashib,  rag`batlantirib  borilgandagina  vaziyat 
yaratish uchun mas’uliyatni o`z ustingizga oling; 
 
topqir bo`ling, mehnatni doim tashkil etishning yangi shakllarni izlash va 
xodimlar o`rtasida o`zaro ijodiy ishlarni avj oldirishga harakat qiling; 
 
tashkiliy  ishlar  madaniyatiga,  tashabbusni  bo`g`ib,  cheklab  qo`yadigan 
odatdagi rasm-qoidalarga o`z diqqatingizni jalb qiling; 
 
qo`l ostingizdagi kishilar o`z fikrlari va bilgan narsalari to`g`risida bir-biri 
bilan,  siz  bilan  o`rtoqlashishni  istaydigan  bo`lishlari  uchun  ochiq  ko`ngillik  va 
erkinlik vaziyatni yarating;  
 
boshqalarning  o`z  umrini  yashab  bo`lgan  eski  uslubidan  voz  keching. 
Mayda-chuyda narsalarga ahamiyat bermang;  
 
befarqlik va hatto qarshilikka ham duch kelib qolishingiz mumkin, bunga 
tayyor  turing.  Ishning  foydasi  uchun  ijodiy  tashabbusi  kerakligini  izchillik  bilan 
tushuntirib berish yo`li bilan bularni asta-sekin yengib o`tish mumkin; 
 
yangi vazifalarni aniq-ravshan, tushunarli va yaqqol qilib ta’riflab bering. 
Ularning qanday ado etilayotganligini doimo nazorat qilib boring. Ijodiy ravishda 
yondashishni  talab  qiladigan  vazifalarni  alohida  ko`rsatib  o`ting.  Qimmatli 
resurslarni,  odamlarning  vaqt  va  kuch-quvvatlarini  sarflaydigan,  lekin  ish 
faoliyatingizning  rivojlanishiga  yordam  bermaydigan eski  mahsulotlar, xizmatlar, 
chora-tadbirlardan voz keching; 
 
o`z  xodimlaringizning  shaxsiy  xususiyatlarini  bilib  oling  va  hisobga 
oladigan bo`ling. Har bir kishining qobiliyatlarini alohida baholang; 
                                                 
67
 Kelvin Seifert and Rosemary Sutton,  Educational Psychology © 2009, Second Edition. 54-b. 

---

148 
 
 
maqsad va vazifalarni shu tariqa shakllantiringki, toki ular mazkur ishlarni 
bajarishda  qatnashadigan  xodimlarning  shaxsiy  manfaatlariga  imkoni  boricha 
ko`proq mos keladigan bo`lsin;  
 
xodimning  o`z  qadrini  bilishiga  va  oldiga  qo`yilgan  vazifani  uddalashga 
bo`lgan istagini qo`llab-quvvatlab boring; 
 
xodimlarning  o`z  shaxsiy  fazilatlari  va  bilimlarini  namoyon  qilishlari 
uchun  hamma  imkoniyatlarni  yaratib  bering.  Kishi  nechog`li  ko`proq  bilimdon 
bo`lsa,  mehnatga  rag`bati,  o`ziga  ishonch  bilan  qarab  mustaqil  ishlay  olsa, 
mehnatining qadri shuncha yuqori bo`ladi.  
 
Shu bilan bir qatorda,   boshqaruvning  tabiatan  har  xil odatlarga  bir xilda  mos 
tushadigan usuli yo`q. Yaxshi boshliq  kerak paytda boshqarishning yo liberal yoki 
demokratik  usuli  yoki  avtoritar  usulini  tanlay  oladigan  yaxshigina  psixologdir. 
Muammolarni  ijodiy  yo`l  bilan  hal  etish  uchun  mehnat  resurslari  va  moddiy 
resurslardan  foydalanishning  mumkin  qadar  ko`proq  usullarini  qo`llash,  mehnat 
intizomiga  rioya  etilishini  nazorat  qilib  borish,    turli  xodimlar  o`zlarining  ijodiy 
qobiliyatlariga  qanday  baho  berishini  va  shu  qobiliyatlarini  ularning  har  biri  qay 
tariqa  namoyon  qilmoqchi  ekanliklarini  o`ylab  ko`riish,    vazifani  aniq-ravshan 
qilib  o`rtaga  qo`yish  va  kutiladigan  natijani  taxminan  tasvirlab  berish  mehnat 
unumdorligini samarali bo`lishiga  o`z ta’sirin ko`rsatadi.