Kasbiy sohada soha bo'yicha atama va so'zlarning lug'atini tuzish

“Hozirgacha termin tushunchasi tilshunoslikda turlicha talqin qilinmoqda – debqayd etishadi. “O’zbek tili leksikologiyasi” asarining mualliflari. – Ba’zitilshunoslar terminga ilm va texnikaga oid so’z va iboralarnigina emas, barcha uyro’zg’or asboblari nomlarini, ishlab chiqarishning hozirgi darajasidagiqurollarnigina emas, balki o’tmishdagi ibtidoiy qurollarning barcha nomlarini,shuningdek, kustarchilik kasb-hunarga oid so’zlarni ham kiritadilar. Agar masala shu taxlitda qo’yiladigan bo’lsa, har bir konkret predmet nominitermin deb atash lozim bo’lar edi. Gap terminnning aniq bir ma’noni ifodalashidaemas, bu jihatdan qaraladigan bo’lsa, kasb-hunar leksikasining ilmiy-texnikaviyterminlardan deyarli farqi yo’q, termin har qanday tushunchaning aniq atamasisifatidagina emas, balki ilmiy tushunchani ifodalovchi vosita sifatida asosan yozmashaklda maydonga keladi”.

• “Hozirgacha termin tushunchasi tilshunoslikda turlicha talqin qilinmoqda – debqayd etishadi. “O’zbek tili leksikologiyasi” asarining mualliflari. – Ba’zitilshunoslar terminga ilm va texnikaga oid so’z va iboralarnigina emas, barcha uyro’zg’or asboblari nomlarini, ishlab chiqarishning hozirgi darajasidagiqurollarnigina emas, balki o’tmishdagi ibtidoiy qurollarning barcha nomlarini,shuningdek, kustarchilik kasb-hunarga oid so’zlarni ham kiritadilar. Agar masala shu taxlitda qo’yiladigan bo’lsa, har bir konkret predmet nominitermin deb atash lozim bo’lar edi. Gap terminnning aniq bir ma’noni ifodalashidaemas, bu jihatdan qaraladigan bo’lsa, kasb-hunar leksikasining ilmiy-texnikaviyterminlardan deyarli farqi yo’q, termin har qanday tushunchaning aniq atamasisifatidagina emas, balki ilmiy tushunchani ifodalovchi vosita sifatida asosan yozmashaklda maydonga keladi”.

Demak, “atama” so’zini “termin” tushunchasi ma’nosida qo’llaganimizda, uniumuman narsa-predmetlar, voqea-hodisalarning nomi sifatida emas, balki aniq birilmiy tushunchani ifodalaydigan va ma’lum bir fan sohasiga tegishli bo’lganbirliklarni anglashimiz lozim. Shu ma’noda kasb-hunarga oid so’zlar atamalardan farqlanadi. Bu haqdaquyiroqda to’xtalamiz. O’zbek tilshunosligida atamalarni o’rganishga doir ko’pgina ishlar amalgamoshirilgan. Ko’plab ilmiy kitoblar, risolalar, lug’atlar, ilmiy va ilmiyommabop maqolalar yozilgan, dissertatsiyalar himoya qilingan. Bu borada 200 danortiq lug’atlarning nashr etilishi fanimizning katta yutug’I hisoblanadi. O’zbektiliga davlat tili maqomining berilishi, “Lotin yozuvi asosidagi o’zbek alifbosigao’tish to’g’risida”gi Qonunning qabul qilinishi, O’zbekiston Respublikasi VazirlarMahkamasi huzuridagi Atamalar qo’mitasi olib borayotgan yirik hajmdagi ishlaratamashunoslik sohasining yanada yuqori bosqichga ko’tarilishiga sabab bo’ldi.

• Demak, “atama” so’zini “termin” tushunchasi ma’nosida qo’llaganimizda, uniumuman narsa-predmetlar, voqea-hodisalarning nomi sifatida emas, balki aniq birilmiy tushunchani ifodalaydigan va ma’lum bir fan sohasiga tegishli bo’lganbirliklarni anglashimiz lozim. Shu ma’noda kasb-hunarga oid so’zlar atamalardan farqlanadi. Bu haqdaquyiroqda to’xtalamiz. O’zbek tilshunosligida atamalarni o’rganishga doir ko’pgina ishlar amalgamoshirilgan. Ko’plab ilmiy kitoblar, risolalar, lug’atlar, ilmiy va ilmiyommabop maqolalar yozilgan, dissertatsiyalar himoya qilingan. Bu borada 200 danortiq lug’atlarning nashr etilishi fanimizning katta yutug’I hisoblanadi. O’zbektiliga davlat tili maqomining berilishi, “Lotin yozuvi asosidagi o’zbek alifbosigao’tish to’g’risida”gi Qonunning qabul qilinishi, O’zbekiston Respublikasi VazirlarMahkamasi huzuridagi Atamalar qo’mitasi olib borayotgan yirik hajmdagi ishlaratamashunoslik sohasining yanada yuqori bosqichga ko’tarilishiga sabab bo’ldi.