Kasbiy psixologiya fanining predmeti

Reproduktiv tafakkur – bu standart tafakkur bo`lib, unda qayta mashqlar asosida egallangan usullardan masalani echishda foydalaniladi.

Ijodiy – yangilikni ochish bilan bog`liqdir. Produktiv, ijodiy tafakkurni o`rganuvchi fan evristika fani deb ataladi.

Fikrlashn bilish – bu insoning aqlidir. Aqlning quyidagi sifatlarini ajratish mumkin:

1. 
   Mazmundorlik (boyligi, chuqurligi, xukmga boyligi).
   
2. 
   Fikrlash kengligi (keng va tor) fikrlashning kengligi va chuqurligi nazariya va amaliyotning uzviyligiga bog`liqdir. Amaliyot, xukmning to`g`riligi mezonidir.
   
3. 
   Fikrlashning mustaqqilligi – umumiy tajribani qo`llay olish, shaxsiy fikrga ega bo`lishi, tajribaga munosabat bildirish
   
4. 
   Aqliy tashabbuskorligi.
   
5. 
   Aqliy egiluvchanligi, vazifani standart echishdan qochish.
   
6. 
   Aqlning tanqidiyligi, o`z ishini aniq baholay olish, uni o`lchash.
   
7. 
   Aqlining mahsuldorligi.
   
8. 
   Fikrning ketma-ketligi.
   
9. 
   Tafakkurning tezligi.
   

Aql haqida ayrim olimlar va arboblarning fikrlarini keltiramiz.

―Urg`u aql egalari o`z oldilariga maqadga qo`yadilar, qolgan odamlar o`z istaklari ortidan ergashadilar‖ (Vashington Irving).

―Aql – bu yaxshi tashkil etilgan bilimlar tizimidir‖

Kasb tanlash jarayoni ijtimoiy ahamiyat kasb etsa-da, lekin uning ortida jismoniy individual (yakkahol) shaxs turadi. Holbuki shunday ekan, har bir kasb tanlovchi shaxsiyatiga individual munosabatni amalga oshirish zarur. Buning uchun kasb tanlovchining yosh va jins xususiyatlariga binoan kasb maorifini amalga oshirish maqsadga muvofiq. Bunda birinchi navbatda shaxsning kasbiy ehtiyoji, motivi, layoqati, qiziqishi va qobiliyatini hisobga olish darkor. Aks holda umumiy xususiyatli yo`llanma, ko`rsatma ijobiy natijaga olib kelmaydi, chunki individuallik o`ziga xos talablarni taqozo etadi. Hatto oddiy kasb maorifi ham turlicha yondashuvni talab qiladi, binobarin, uni qondirmasdan turib tub maqsadga erishib bo`lmaydi.

Kasbga yo`llash umumdavlat ahamiyatiga ega muammo hisoblanib, uni bosqichma – bosqich amalga oshirish «Kadrlar tayyorlashning milliy dasturi»da alohida o`rin egallaydi. YUqorida aytib o`tilgan kasb tanlashga yo`llash omillari faoliyatini hamkorlikka aylantirish yuksak samaralar sari etaklaydi.