Kasbiy nutq odobi sohaga oid pedagogik nutqning o'ziga xosliklari

SO’ZLARNI ANIQ GAPIRISH UCHUN QUYIDAGILARDAN UNUMLI FOYDALANSA BO’LADI 

• Tabiat bergan nutq organlaridan to’g’ri foydalanish;
• So’zlar qanday tashkil topganligini bilish;
• Har bir so’zni baland ovozda tezlikni saqlab aniq gapirish;
• Harflarni tushurib qoldirmasdan gapirish;
• Boshni pastda tushurmasdan og’izni katta ochib gapirish;
• Bo’yin, yuz va boshqa bo’g’inlarni bo’sh holatda ushlash.

Nutq odob-axloqining asoslari va uning shakllanishini belgilovchi omillar. Ta'lim, ijtimoiylashuv jarayonida shaxs, shaxs bo'lib, aloqa madaniyatini egallaydi. Ammo buning uchun aloqa holatini boshqarish, ma'ruzachining yoki tinglovchining kommunikativ rollari qoidalariga muvofiq harakat qilish, matnni stilistik me'yorlarga muvofiq tuzish, og'zaki va yozma aloqa shakllarini puxta egallash, aloqada va uzoqroq aloqada bo'lish, shuningdek og'zaki bo'lmagan aloqa vositalarining butun gamutini o'zlashtirish kerak.
Nutq odob-axloqi biznes munosabatlariga kiradigan, etakchi bo'lgan sheriklarning xususiyatlarini hisobga olgan holda tuzilgan biznes suhbati: aloqa sub'ekti va qabul qiluvchisining ijtimoiy holati, ularning xizmat ierarxiyasidagi o'rni, kasbi, millati, dini, yoshi, jinsi, xarakteri. Nutq odob-axloqining asosini nutq formulalari tashkil etadi, ularning xarakteri aloqa xususiyatlariga bog'liq. Har qanday aloqa harakati boshlanishi, asosiy qismi va yakuniy qismiga ega.
. Muloqot boshidagi nutq odob-axloq qoidalari va normalari: manzil, salomlashish Salomlashish: agar qabul qiluvchi nutq mavzusiga notanish bo'lsa, u holda suhbat tanishuvdan boshlanadi. Bu to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita sodir bo'lishi mumkin. Yaxshi shakl qoidalariga ko'ra, notanish kishi bilan suhbatga kirish va o'zingizni tanishtirish odatiy hol emas. Siz bilan tanishishga ijozat bering. Men siz bilan uchrashishni xohlayman Siz bilan tanishaylik
Qadimgi Sharq pedagogikasining ajoyib asarlaridan biri “Qobusnoma” da ham til va nutqqa alohida etibor berilganki, ular hozir ham o’z ahamiyatini yo’qotmaganini ko’ramiz.Qaykovus hamma hunarlar ichida so’z hunali-notiqlikni a’lo deb biladi: Bilginki, hamma hunardan so’z hunari yaxshi” shuning uchun ham kishi suhandon va notiq bo’lishini ta’kidlaydi. Muallif notiqlikni egallashning yo’lini tinimsiz mehnat va o’rganish deb uqtiradi.

• Qadimgi Sharq pedagogikasining ajoyib asarlaridan biri “Qobusnoma” da ham til va nutqqa alohida etibor