Kasbiy faoliyat psixologiyasi

Foydalanilgan adabiyotlar 
1.
 
Karimova V
.M.
 Psixologiya: O‗quv qo`llanma. T. 2002. 
2.
 
Karimova  V.M.,  Xolyigitova  N.  Psixologiya:  O‗quv  qo‗llanma  -  TDIU, 
2014. 
3.
 
G`ozuev E.
 
Umumiy psixologiya. - T., 2002. 1- 2 kitob. 
4.
 
Umarov  B.M.,  Psixologiya.    Darslik-  ―Voris  nashriyot‖,  Toshkent,  2012  y. 
270 b 
5.
 
www.expert.psychology.ru 
6.
 
www.psycho.all.ru 
7.
 
www.psychology.net.ru
 
 
1.3.
 
Kuzatish metodlari.
 
Test metodlari.
  
 
 
 
Tayanch  so`z  va  iboralar:
 
Ilmiy  o’rganish  metodlari, 
psixologik  tadqiqot,  individual-psixologik  xususiyatlar,  ruhiy  xususiyatlar, 
eksperimentning  sifati,    kuzatish  metodi,  odamlarning  diqqati,  tashqi  kuzatish, 
o’zini o’zi kuzatish (introspeksiya),
 
test metodi,
 
proektiv testlar.
 
 
Kasbiy faoliyat psixologiyasi fanining o‘ziga xos ilmiy o‘rganish metodlari 
mavjud. Kasbiy faoliyat psixologiyasi fanining ilmiy o‘rganish metodlari («metod» 
grekcha  so‘z  bo‘lib,  «biror  narsaga  borish  yo‘li»  degan  ma‘noni  anglatadi)  soha 
egasining  psixik  jarayonlari,  holatlari  va  individual  xususiyatlari  to‘g‘risidagi 
bilimlarni  egallashda  qo‘llaniladigan  nazariy  tadqiqotlar  hamda  amaliy  harakat 
qilish usullari va ularning yig‘indisidir. 
Psixologik tadqiqotda qo‘llaniladigan asosiy metodlar quyidagilardan iborat: 
-
 
soha ishi materiallarini psixologik tahlil qilish metodi; 
-
 
anamnestik (biografik) metod; 
-  kuzatish va tabiiy eksperiment metodlari; 

---

27 
 
-  soha  egasining  individual-psixologik  xususiyatlarini  o‘rganishning 
instrumental (test, anketa va boshq.) metodlari. 
Ushbu  metodlarning  qo‘llanishi  ziddiyatli  vaziyatlarda  subyektning  xatti-
harakati, emotsional holatlari, tafakkuri va shu kabilarni qayd etishning zamonaviy 
yo‘llarini  bilishni,  shuningdek,  individual  xatti-harakat  fenomenologiyasini  tahlil 
qilish ko‘nikmalarini talab etadi. 
Individual-psixologik  xususiyatlarni  o‘rganishning  instrumental  me- 
todlariga,  avvalo,  eksperiment  metodining  turli  variantlari,  shuningdek,  har  hil 
testlar  o‘tkazish,  anketalar,  so‘rovnomalar  kiradi.  Ularning  mazmuni 
psixodiagnostikaga oid asosiy qo‘llanmalarda berilgan. 
Metodlarning  ushbu  guruhi  insonning  ayrim  ruhiy  xususiyatlarining 
doimiyligi,  yoki  o‘zgaruvchanligi  darajasi,  to`zilishini  aniqlash  uchun  nihoyatda 
katta  ahamiyatga  ega.  Biroq,  olinadigan  ba`zi  materiallarda  ayrim  xatolar  ham 
bo‘lishi  muqarrar.  Ushbu  xatolar  inson  shaxsini  psixologik  o‘rganishning  o‘ziga 
xos  «artefaktlari»  hisoblanadi.  U  eksperiment  tadqiqotining  barcha  bosqichlarida 
maxsus o‘rganish va hisobga olishni talab qiladi. 
Har  bir  muayyan  eksperimentning  sifati  ko‘p  jihatdan  tadqiqot 
metodlarining  to‘g‘ri  tanlanishiga  bog‘liq.  Eksperimental,  testga  oid, 
anketalashtirish  va  boshqa  metodlarni  birgalikda  qo‘llash,  olingan  ma‘lumotlarni 
o‘zaro  solishtirish,  ekspertiza  predmetining  har  tomonlama  tavsiflanishini 
ta‘minlaydi.  Shu  munosabat  bilan  asossiz  tanqidga  uchramaslik  uchun,  psixolog-
ekspertlar  ushbu  eksperiment  aktlarida  nafaqat  ularning  diagnostik  (tashxis 
qo‘yish)  imkoniyatlarini  ko‘rsatishlari,  balki  turli  psixik  (ruhiy)  hodisalarning 
yaxlit manzarasini tiklashga imkon beruvchi tizimli tavsiflar sohasida ham nazariy 
va amaliy tayyorgarlikka ega bo‘lishlari zarur. 
Endi  tajribada  eng  ko‘p  qo‘llanadigan  empirik  metodlar  haqida  kengroq 
ma‘lumot beramiz.