Kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarligini tashkil qilish shakllari

Kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarligini tashkil qilish shakllari

Hamma Oliy va o„rta maxsus o„quv yurtlarida qabul qilingan jismoniy

tarbiya shakllari ichida kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarligi vazifalarini

qo„llash afzal hisoblanadi.

Jismoniy tarbiya darslarida kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarlig. Bo„lajak

mutaxassislarning jismoniy tayyorgarligi jismoniy tarbiya darslarida amalga

oshiriladi, dasturga asosan bu darslar uch qismga bo„linib o„tiladi: maxsus,

asosiy va sport. O„quv yurtlarning dasturiga engil atletika gimnastika, suzish,

sayyohlik, sport o„yinlari, otish bo„yicha nazariy va amaliy bo„limlar kiritilgan.

Talaba amaliy darslar jarayonida kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarlig vazifalari

jismoniy tarbiya va sport turlarining qaysi amaliy qismlari bilan hal qilinishini

bilishi kerak. U hamma mashqlarni sinab ko„rish lozim.

Gimnastika darslari talabalarning harakat koordinatsiyasi, qo„llarning

chaqqonligi, bel, qorin, tana mushaklarining statik chidamliligi, diqqat,

emotsional turg„unlik, tez fikr yuritish, mardlik kabi sifatlarni tarbiyalash uchun

qo„llaniladi. Qo„llar epchilligi va koordinatsiyasi buyumlar, o„rtacha va kichik

koptokchalar yordamida erkin mashqlar bajarish bilan rivojlantiriladi. Statik

chidamlilik, kuch, statik va dinamik mashqlar yordamida rivojlantiriladi.

Maxsus kuch trenajyorlarida mashq bajarish maqsadga muvofiq.

Emotsional turg„unlik, mardlikni shakllantirish uchun yugurib kelib,

tayanch holda “kon‟” dan sakrash, pastlikka va balandlikka sakrash, “brus‟ya”,

halqalar va turnikdan sakrab tutish, batutda sakrash mashqlaridan foydalaniladi.

Engil atletika darslarida bo„lajak mutaxassislarning ruhiy va jismoniy

sifatlari shakllantiriladi. Buning uchun quyidagi vositalardan foydalaniladi:

yilning issiq va sovuq paytlarida o„yingoh yo„laklarida va joylarda uzoq tinimsiz

yugurish, estafetada yugurish, balandlikka va pastlikka sakrash va engil

atletikaning boshqa asosiy tayyorgarlik mashqlaridan foydalaniladi.

Suzish darslarida yurak-qon, nafas olish, issiqlik almashinuvi faoliyati

yaxshilanadi, umumiy chidamlilik shakllanadi. 30 daqiqagacha suzish, 50-100m ga qayta-qayta suzish, uzoqqa va chuqurlikka sho„ng„ish, 3-5 m lik

tramplindan turli usulda sakrash epchillik va dov-yuraklikni tarbiyalaydi.

Sayyohlik maxsus jismoniy tayyorgarlikni talab qiladigan mashg„ulot

hisoblanadi: yuk bilan uzoq yurish va yugurish, gorizontal va vertikal arqonga

tirmashib chiqish, maxsus to„siqlardan oshib o„tish lozim bo„ladi.

Sport o„yinlari. Asab va yurak-qon tomir, mushak tarmoqlarining

shakllanishiga ko„maklashadi, ko„rish va eshtish analizatorlarining ishi

yaxshilanadi, umumiy chidamlilik, epchillik, harakat, koordinatsiya, chaqqonlik,

reaktsiya tezligi, diqqatni taqsimlash, tez fikr yuritish emotsional turg„unlik kabi

sifatlar ham shakllanadi.

Merganlik. Otish bo„yicha darslarda bo„lajak mutaxassislar uchun kerak

bo„lgan ruhiy va jismoniy sifatlar: ko„z bilan chamalash, diqqat, emotsional

turg„unlik, sabr-toqat tarbiyalanadi.

Amaliy darslarda kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarligi maqsadida maxsus

to„siqlardan oshib o„tish jismoniy mashqlardan tuzilgan doiraviy mashg„ulotlar,

trenajerlarda maxsus tayyorgarlik vaqtida keng qo„llaniladi. kasbiy amaliy

jismoniy tayyorgarligi bo„yicha o„quv qo„llanma har bir o„quv bo„limi

mutaxassisligi, sog„liqning holati, talabalarning jinsi, umumiy jismoniy

tayyorgarligini hisobga olib tarbiyalaydi. Kasbiy amaliy jismoniy tayyorgarligi

bo„yicha mashqlar hamma mashg„ulotlar tarkibiga kiritiladi.