Касбий педагогика. Касбий психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма

32-Мавзу: Шахсда касбий ўзликни англашнинг психологик хусусиятлари. (4-соат) 
Турли ҳаётий фаолият модусларидаги шахс муносабатлари тизими 
Шахс 
муносабатлари 
Эгалик 
қилиш 
модуси 
Ижтимоий 
интилишлар 
модуси 
Хизмат 
қилиш 
модуси 
Ўзига 
муносабат 
Жангари, 
“чангалзор 
қонунлари” 
асосида яшовчи 
Муҳитга 
боғлиқлик, 
“қурбон” 
тамойили 
Тақдир 
ва 
яратганнинг иродаси 
Бошқаларга 
муносабат 
Ишбилармон: 
“сен-менга, мен-
сенга” 
Қизғанчиқлик, 
рақобат, 
антогонизм 
Муҳаббат 
Ишга 
муносабат 
Тартибли 
“Кўз бўямачилик” 
Масъулият, 
ижодкорлик. 
 
Мавзу бўйича саволлар: 
 
1. Касбий етуклик деганда нима тушунилади?
Касбий етуклик – меҳнат субъектининг муҳим хусусиятларидан бири ҳисобланиб, у 
мутахассиснинг шаклланиш (профессионализация) жараёни ва унинг натижаси, яъни 
профессионализм, компетентлик, малака сифатида намоён бўлади. 
2. Етук шахснинг етук бўлмаган шахсдан фарқи нимада?
Шахс етуклигини англатувчи базавий мезонлар қуйидагилар: пассивлик – фаоллик; 
тобелик – мустақиллик; хулқ-атворни ихтиёрий бошқаришнинг ривожланганлик 
даражаси; қизиқишларнинг кенг ва барқарорлиги; ҳаётий мақсадларнинг қисқа 
фурсатлилиги ёки узоқни кўзлаганлиги; шахснинг атрофдагилар билан ҳамкорлиги, 
тобелик ёки қарама-қарши муносабатларни ўрнатиш қобилияти; рефлексияни 
ривожланганлик даражаси ва бошқалар. Уларга яна қўшимча тарзда ўзини ўзи 
баҳолаш, ўзини ўзи англаш ва ўзини ўзи ривожлантириш, танқидийлик, ташқи 
оламдаги воқеликларни тўғри идрок қилиш қобилияти каби хусусиятларни 
киритишимиз мумкин. 
3. Қачон шахс донишмандга айланади?
 
40-60 ёшларга келиб шахсда психофизиологик функцияларнинг сусайиши кузатилади, 
лекин бу когнитив соҳасида акс этмайди ва иш қобилиятини сусайтирмайди, деган 
хулосага келади. Айрим қобилиятлар, айниқса, фаолиятнинг турли шакллари билан 
боғлиқ қобилиятлар тараққий этишда давом этади ва интеллектнинг ривожланганлиги 
билан ажралиб туради. Бу босқичда шахс
 
донишмандга айланади – унинг дунёқараши 
кенгаяди, ҳар қандай ҳодисаларни чуқур ва ҳар томонлама ўйлаб кўради, у ёки бу 
вазиятнинг ривожланишини башорат қилиши, воқеаларни кечишини назорат қилиши ва 
турли масалаларни ижодий ҳал қилиши мумкин.