Касбий педагогика. Касбий психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма



Download 4,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/180
Sana12.07.2022
Hajmi4,74 Mb.
#778824
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   180
Bog'liq
УМК-Кп.Кпс

Касбий шаклланиш
– бу шахс ривожланишининг катта бир қисмини ўз ичига олиб, у 
касбий мақсадларнинг таркиб топишидан бошлаб, касбий ҳаётнинг тугаллангунгача 
бўлган даврни ўз ичига олади. Бу гетерохрон жараёндан оптация, яъни касбий таълим 
ва тайёргарлик, профадаптация, профессионализм ҳамда маҳорат босқичларини 
ажратиш мумкин.


37 
Касб психологиясининг асосий концептуал қоидалари қуйидаги жадвалда акс 
эттирилган. 
Асосий тушунчалар 
Концептуал қоидалар 
Касбий шаклланиш
Касбий шаклланиш – бу шахснинг касб танлаш 
жараёнидаги касбий таълимга тайёрланиш, шунингдек 
касбий фаолият жараёнидаги ривожланиш ҳисобланади . 
Касбий шаклланиш 
босқичлари
Касбий шаклланиш-гетрохрон жараён бўлиб, айрим 
пайтларда пасайиш ва сакраш хусусиятига эга. 
Индивиднинг 
шахсий 
ва 
касбий 
ривожланиш 
омилларининг ўзаро алоқаларига кўра келишмовчилик ва 
инқирозлар киритилади. Бу индивидуал тўлақонли 
жараёнини ижтимоий вазият ва асосий фаолият билан 
боғлиқ босқичларга ажратиш мумкин. Улар сирасига 
касбий тайёргарлик, касбий адаптация, бирламчи ва 
иккиламчи профессионализация ва касбий маҳоратлар 
киради.
Касбий шаклланиш 
турлари
Касбий шаклланиш йўли ва тезлиги бир гуруҳ омиллар 
билан белгиланади. Уларга ёш, индивидуал-психологик, 
касбий технологик ва ижтимоий-иқтисодий омилларни 
киритиш мумкин.
Касбий ривожланиш
Касбий ривожланиш – бу йўналиш салоҳият ва муҳим 
касбий сифатларнинг бойиб бориши, меҳнат фаолияти 
самарадорлигини ошириб бориш билан белгиланади.
Касбий 
шаклланишининг 
психологик жиҳати . 
Шахснинг касбий ривожланиш ва касбий жиҳатидан ўзини 
топа олиш учун ўз устида ишлаши ва турли масалаларни 
ҳал қилиш учун бор кучини сарфлаш, шарт-шароитлар 
ҳамда 
имкониятлар 
яратиш, 
касбий 
ва 
шахсий 
ривожланишдаги деструктив анъаналарни ўзлаштиришда 
кишиларга психологик мадад ва ёрдам кўрсатиш.
Касбий 
жиҳатдан 
ўзини англаш
Инсоннинг касбни психологик имкониятларини касбий 
фаолият мазмуни ва талаблари билан бўлган жиҳатларини 
мустақил англаб олиши, шунингдек маълум ижтимоий-
иқтисодий вазиятда бажарила-диган ишидан маъно 
топиши.
Касбий 
жиҳатдан 
ўзини асрай олиш. 
Инсон шахсига йўналтирилган маҳсулдор касбий 
фаолиятда доимий ўзини-ўзи ўзгартириб туриши, 
тайёргарлиги ва касбий имкониятини ўзини руёбга 
чиқариши, касбий ҳаётини бошқара олиши, касбий 
ривожланиш ва лавозимда кўтарилишдаги деструктив 
вазиятларни енгиб ўтиш билан боғлиқдир .
Профессионализация 
деструкциялари. 
Профессионализация жараёнидаги миқдор ва сифат 
ўзгаришлар, шахснинг ривожланиши ва деформацияси 
билан кузатилади.
Касбий 
ўзини-ўзи 
фаоллаштириш
Шахснинг кучини фаоллаштириш йўли билан касбий 
ривожланишни тезлаштириш, нормадан ортиқ касбий 


38 
фаолиятни намоён этиш, шунингдек турли хил 
психотехнологияларда қатнашиш ва бошқалар.
Касбий 
ижтимоийлашув
Касбга кириб бориш ва уни эгаллашда касбнинг 
ижтимоийлашуви 
кузатилади; 
яъни, 
касбий 
таърификацияда ўз ўрнини топиш, касбий имкониятини 
ишлаб чиқиш, касбий идентификацияни шакллантириш .
Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, ўрта мактаб ўқувчиларининг ҳаммаси касб танлашга 
келганда оқилона ва тўғри йўл тутади, деб бўлмайди, албатта. Улардан баъзилари 
таваккаллигига иш тутсалар, айримлари ота она касбини танлайдилар ёки кўзга 
ташланиб турган яққол намуналарга тақлид қиладилар, гоҳо севимли кишилари изидан 
боришни мўлжаллайдилар. 
Кўпчилик ўқувчилар таълим жараёнида фан асосларини эгаллаб, муайян 
тасаввур ҳосил қиладилар, ўзлари ёқтирган касб-ҳунарлар ҳақида ўйлайдилар. 

Download 4,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   180




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish