Kasb tanlashga

2. 
Ekskursiyalarning darsdan tashqari mashg‘ulotlarda tut-
gan o‘rni. 
Ekskursiyaga tayyorlanish. Bu ish ekskursiÿa obyek- 
tini tanlashdan boshlanadi. O byektni tanlash ekskursiya ja ra ­
yonida qo‘yiladigan vazifalar bilan belgilanadi. M asalan, 5 -sin f 
o ‘quvchilari m ehnat ta ’lim i darslarida tikuv m ateriallarini qir- 
qish ishlarini bajaradilar (tikuvchilik korxonalariga ekskursiya 
uyushtirib, o ‘quvchilarni tikuv m ateriallarini qirqish bilan ta ­
nishtirish m um kin); 6 -7 -sin fd a tikuvchilik buyum lariga ishlov
204

---

berish o 'rgan ilg and an so‘ng asosiy ta ’lim iy vazifa o'quvchilarga 
texnologik ja ray o n larn i avtom atlashtirish haqida tu sh u n ch a b e ­
rishdan iborat bo‘ladi (tabiiyki, bunday paytda ekskursiya uchun 
avtom at liniya yoki alohida avtom at m ash inalar mavjud obyekt 
tan lan ish i kerak).
E kskursiya o b y ek tlarin i ta n la sh d a qishloq jo y larid a m eh n at 
t a ’lim i o ‘q itu v ch isin in g im k o n iy ati n ih o y atd a ch ek lan g an in i 
n a z a rd a tu tish kerak. B u n in g ustiga b a ’zan h a m m a eksk u rsi­
y alarn i b itta k o rx o n an in g o ‘zida o ‘tk azishga to ‘g ‘ri keladi. B u n ­
day h o llard a m e h n a t t a ’lim i o ‘qituvchisi ek sk u rsiy alar m az- 
m u n a n ta k ro rlan m a slig i va ularga o ‘q u v ch ilarn in g qiziqishi 
susaym asligi u c h u n o ld in d a n u stax o n alard a ta ’lim b erish n in g
b u tu n davri u ch u n o ‘tk a zila d ig an ek sk u rsiy alarn in g rejasini 
tu z ib oladi.
0 ‘qituvchi ekskursiya uchun obyekt tanlagach korxona ra h ­
barlari bilan kelishib oladi va ekskursiyani kim o ‘tk azish i m a­
salasini hal qiladi. E kskursiyani o ‘qituvchining o ‘zi o‘tkazsa, eng 
ko‘p ta ’lim iy sam araga erishiladi. C h u nk i o ‘qituvchi m an a shu 
ta d b irn in g ta ’lim iy vazifalarini, o ‘qu vch ilarn in g tayyorligi va 
fan asoslariga d oir b ilim larin i yaqqol tasavvur etadi. B ularn in g
ham m asi un ga ish ni an iq olib borish, o ‘q u v ch ilarn in g diqqat- 
e ’tib o rin i u la r u ch u n eng m u h im hisoblangan asosiy narsalar- 
ga qaratish im k o n in i beradi. Afsuski, har b ir m ehn at ta ’lim i 
o ‘qituvchisi hozirgi sanoat korxonalarida o 'tk azilad ig an ekskursi­
yalarni boshqarishga tayyorlangan, deb b o lm a y d i. A n a shunday 
ho llard a ekskursiyani ko rx o n anin g xodim i o 'tk az ad i, o ‘qituvchi 
esa unga avval ekskursiyaning vazifalarini tu sh u n tirish i lozim .
M ehnat ta ’lim i o ‘qituvchisi ekskursiyani olib boruvchi b i­
lan birgalikda ekskursiyaning m arsh ru tin i va 
0
‘quvchilarga 
ko‘rsatiladigan obyektni belgilaydi. B unda 
0
‘q u vchilarning xavf­
sizligi m asalalariga k atta e’tibor beriladi. 0 ‘qituvchi ekskursiyani 
olib boruvchi bilan birgalikda 
0
‘quvchilarning korxona territo - 
riyasidagi harakati xavfsizligini qanday ta ’m in lash , u larn i sexga 
qanday joylashtirish kerakligi haqida fikrlashadi.
0 ‘qituvchi ekskursiya vaqtida 
0
‘quvchilarning aktivligini osh i­
rish u ch u n ularga individual to p sh iriq lar beradi. Bu to pshiriqlar 
tu rli xarakterda b o ‘lishi, m asalan: m uayyan detalga ishlov berish 
tartib in i yozishdan (m arsh rutli texnologik k a rta tuzishdan), qator 
operatsiyalar b o ‘yicha detal m ah su lo tn in g eskizini tayyorlashdan,
205

---

q o i m ehnati bilan m ashinada ishlashning unum dorligini taqqos- 
lashdan iborat b o iish i m um kin.