"Kasb ta'limi" bakalavriat ta'lim yo'nalishi talabalari uchun (46-13 guruhi) Materialshunoslik fanidan ma'ruzalar (1-8) Tuzuvchi: dots. Xabibullayev R. A. Mundaruja



Download 1,4 Mb.
bet49/62
Sana21.02.2022
Hajmi1,4 Mb.
#5658
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   62

5.8. Микроўғитлар


Бир катор элементлар: В, Мn, Сu, Zn, Со, Мо ва бошкаларнинг усимлик хаёти учун кераклиги аникланган. Булар ферментлар, витаминлар, гармонлар пигментлар таркибига кириб усимликнинг хаётий жараёнларида актив катнашадилар. Бу элементларга талабчанлик жуда оз микдорда булгани сабабли микроэламентлар ёки микроўғитлар деб аталади. Микроэлементлар ферментларни активлаштириб биохимик жараёнларда катализатор ролини бажаради. Масалан: углеводлар алмашинишида, фотосинтез жараёнида нурдан фойдаланиш жараёнини, оксил моддасини синтез килиш жараёнларини жадаллаштиради. Баъзи микроэлементлар усимликнинг икобил хусусиятларига - курукчиликка ва совукка чидамлилиги, турли касалликларга чидамлилигига гаъсир килади. Бу элементларнинг етишмаслиги модда алмашиниш жараёнини сустлаштириш ва турли касалликларга олиб келиши мумкин. Шуни хам айтиш керак-ким микроэлементларнинг микдори меёрдан ортик булса, улар салбий таъсир килиб усимликнинг халок булиш даражасига олиб келиши мумкин. Микроўғитлар сифатида тог казилмалари, саноат чикиндиларидан фойдаланиш мумкин. Одатда микроэлементлар макроўғитлар билан аралашган холда берилади. Унинг учун микроэлементлар ўғитлар ишлаб чикариш жараёнида оддий аралаштириш йули билан. ёки ўғит ярим махсулотига жараён даврида кушиш йули билан тайёрланади.

7-маъруза. Керамик материаллар


Keramika (yun. keramos — tuproq) — tuproq (gil, kaolin) yoki anorganik moddalarni yuqori temperaturalarda pishirish yoʻli bilan olinadigan nemetall materiallar va buyumlar. Barcha sohalarda: uyroʻzgʻorda (idish-tovoqlar), qurilishda (gʻisht, cherepitsa, quvurlar, koshinlar, devorlarni bezash buyumlari), texnikada (radiotexnika, elektrotexnika, kosmonavtika), t. y.da, suv va havo transportida, haykaltaroshlik va amaliy sanʼatda keramika keng tarqalgan. Tuzilishiga koʻra, dagʻal (notekis tarqalgan yirik zarralardan tashkil topgan, gʻovakligi 5 — 30%) va nafis (tekis tarqalgan mayda zarralardan tashkil topgan, gʻovakligi 5% gacha) turlarga boʻlinadi. Dagʻal keramikaga koʻpchilik qurilish materiallari, mas, gʻisht va koshin, nozik keramikalarga sopol, chinni, fayans, pyezo va segnetokeramika, ferritlar, kermetlar, baʼzi olovbardosh materiallar, yarim chinni va mayolika kiradi.

Download 1,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   62




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish