Kasb faoliyatiga oid savollar: Veb platforma nima? Batafsil tushuntirib bering. Javob

U-6 chastotada ishlaydigan 5G ga ishora qiladi 6 Ggs dan past. Barcha tashuvchilar Sub-6 tarmog'ining biron bir shakliga ega, chunki avval 4G LTE ushbu past chastotalarda ishlaydi. Masalan, T-Mobile past diapazonli 600 MGts spektrga ega va ilgari Sprint-ga tegishli bo'lgan 2.5 GGts ikkalasi ham 5G uchun ishlatiladi.
Sub-6 spektri 5G ning tarqalishida muhim ahamiyatga ega, chunki bu quyi chastotali radioto'lqinlar uzoq masofalarni bosib o'tishi va devorlar va to'siqlarni bosib o'tishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, tashuvchilar har bir shaharda yuzlab katakchalarni qurishga majbur qilmasdan ancha katta tarmoqlarni joylashtirishi mumkin.
5G kumush tarmoq standartlarining yangi avlodi bo'lib, u ba'zi bir aniq talablarga rioya qilishi kerak. 

• 
  Ishni boshlash uchun 5G-ning birinchi talabi - soniyasiga 10 Gigabitgacha ma'lumot uzatish tezligini ta'minlash. Va bu atrofni ta'minlaydi 10 dan 100 martagacha yaxshilanish uyali aloqa tarmog'ining oldingi avlodiga nisbatan tezlikda. 
  
• 
  Tarmoqning 5-avlodi uchun 1 millisekundalik kechikish bo'lishi kerak. 
  
• 
  Bor Birlik maydoniga 1000 marta o'tkazuvchanlik qobiliyati. 
  
• 
  5G-ning mavjudligi 99.99% dan ortiq bo'lishi kerak.
  
• 
  Ta'minlash kerak 100% qamrov foydalanuvchi uchun. 
  
• 
  Tarmoqni tenglashtirishda energiya sarfini avvalgi avlod tarmoqlariga nisbatan 90% gacha kamaytirish kerak. 
  
• 
  Gacha ta'minlash kerak 10 yillik batareyaning ishlash muddati har xil kam quvvatli IOT qurilmalari uchun. 
  

15. 
    Apparat va dasturiy taʼminot nima?
    

Javob: Shaxsiy kompyuter ikkita tashkiliy qismlardan iborat. Bular apparat ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (software) lardir.
Apparat ta’minoti ─ bu, birinchi navbatda kompyuterning asosiy texnik qismlari va qo’shimcha (atrof) qurilmalaridir.
Dasturiy ta’minot kompyuterning ikkinchi muhim qisimi bo’lib, u ma’lumotlarga ishlov beruvchi dasturlar majmuasini va kompyuterni ishlatish uchun zarur bo’lgan hujjatlarni o’z ichiga oladi. Dasturiy ta’minotsiz har qanday kompyuter bamisoli bir parcha temirga aylanib qoladi.
Kompyuterning apparat va dasturiy ta’minoti orasidagi bog’lanish qanday amalgam oshiriladi? Avvalo ular orasidagi bog’lanish interfeys deb atalishini bilib olishimiz lozim. Kompyuterning turli texnik qismlari orasidagi o’zaro bog’lanish ─ bu, apparat interfeysi, dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish esa ─ dasturiy interfeys, apparat qismlari va dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish ─ apparat ─ dasturiy interfeys deyiladi.
Shaxsiy kompyuterlar haqida gap ketganda kompyuter tizimi bilan ishlashda uchinchi ishtirokchini, ya’ni insonni (foydalanuvchini) ham nazarda tutish lozim. Inson kompyuterning ham apparat, ham dasturiy vositalari bilan muloqotda bo’ladi. Insonning dastur bilan va dasturni inson bilan o’zaro muloqoti ─ foydalanuvchi interfeys deyiladi.
Endi kompyuterning dasturiy ta’minoti bilan tanishib chiqaylik. Barcha dasturiy ta’minotlarni uchta kategoriya bo’yicha tasniflash mumkin:
─ sistemaviy dasturiy ta’minot;
─ amaliy dasturiy ta’minot;
─ dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari. 
Sistemaviy dasturiy ta’minot (System software) ─ kompyuterning va kompyuter tarmoqlarining ishini ta’minlovchi dasturlar majmuasidir. 
Amaliy dasturiy ta’minot (Aplication program package) ─ bu aniq bir predmet sohasi bo’yicha ma’lum bir masalalar sinfini mo’ljallangan dasturlar majmuasidir. 
Dasturlash texnologiyasining uskunaviy vositalari ─ yangi dasturlarni ishlab chiqish jarayonida qo’llaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat vositalardir. Bu vositalar dasturchining uskunaviy vositalari bo’lib xizmat qiladi, ya’ni ular dasturlarni ishlab chiqish (shu jumladan, avtomatik ravishda ham), saqlash va joriy etishga mo’ljallangan.
Komyuterning dasturiy ta’minoti orasida eng ko’p qo’llaniladigani amaliy dasturiy ta’minot (АДТ) dir. Bunga asosiy sabab ─ kompyuterlar-
dan inson faoliyatining barcha sohalarida keng foydalanishi, turli predmet sohalarida avtomatlashtirilgan tizimlarning yaratilishi va qo’llanilishidir.
Amaliy dasturiy ta’minotni quyidagicha tasniflash mumkin.
Muammoga yo’naltirilgan АДТ ga quyidagilar kiradi:
─ bugalteriya uchun ДТ;
─ personalni boshqarish ДТ;
─ jarayonlarni boshqarish ДТ;
─ bank axborot tizimlari va boshqalar. 
Umumiy maqsadli АДТ ─ soha mutaxassisi bo’lgan foydalanuvchi axborot texnologiyasini qo’llaganda uning ishiga yordam beruvchi ko’plab dasturlarni o’z ichiga oladi. Bular:
─ kompyuterlarda ma’lumotlar bazasini tashkil etish va saqlashni ta’minlovchi ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (МББТ);
─ matnli hujjatlarni avtomatik ravishda bichimlashtiruvchi, ularni tegishli holatda rasmiylashtiruvchi va chop etuvchi matn muxarrirlari;
─ grafik muxarrirlar;
─ hisoblashlar uchun qulay muhitni ta’minlovchi elektron jadvallar;
─ taqdimot qilish vositalari, ayni tasvirlar hosil qilish, ularni ekranda namoyish etish, slaydlar, animatsiya, filmlar tayyorlashga mo’ljallangan maxsus dasturlar.
Ofis АДТ idora faoliyatini tashkiliy boshqarishni ta’minlovchi dasturlarni o’z ichiga oladi. Ularga quyidagilar kiradi:
─ rejalovchi yoki organayzerlar, ya’ni ish vaqtini rejalashtiruvchi, uchrashuvlar bayonnomalarini, jadvallarni tuzuvchi, telefon va yozuv kitoblarini olib boruvchi dasturlar;
─ tarjimon dasturlar, ya’ni berilgan boshlang’ich matnni ko’rsatilgan tilga tarjima qilishga mo’ljallangan dasturlar;
─ skaner yordamida o’qilgan axborotni tanib oluvchi va matnli ifodaga binoan o’zgartiruvchi dasturiy vositalar;
─ tarmoqdagi uzoq masofada joylashgan abonent bilan foydalanuvchi orasidagi o’zaro muloqotni tashkil etuvchi kommunikatsion dasturlar. 
Kichik nashriyot tizimlari “kompyuterli nashriyot faoliyati” axborot texnologiyasini ta’minlaydi, matnni bichim solish va tahrirlash, avtomatik ravishda betlarga ajratish, xat boshlarini yaratish, rangli grafikani matn orasiga qo’yish va hokazolarni bajaradi. 
Multimedia dasturiy vositalari dasturiy mahsulotlarning nisbatan yangi sinfi hisoblanadi. U ma’lumotlarni qayta ishlash muhitining o’zgarishi, lazerli disklarning paydo bo’lishi, ma’lumotlarning tarmoqli texnalogiyasining rivojlanishi natijasida shakllandi. 
Sun’iy intellekt tizimlari. Bu sohadagi izlanishlarni to’rt yo’nalishga bo’lish mumkin:
─ ijodiy jarayonlarni imitatsiya qiluvchi tizimlar.
Ushbu yo’nalish kompyuterda o’yinlarni (shaxmat, shashka va h.k) avtomatik tarjima qilishni va boshqalarni amalga oshiradigan dasturiy ta’minotni yaratish bilan shug’ullanadi.
─ Bilimlarga asoslangan intelektual tizimlar .
yaratilishi hisoblanadi. Shu tufayli sun’iy intellekt tizimlarini ma’lum va kichik sohalarning eksperti sifatida tan olinishi va qo’llanishi mumkin.
─ EHM larning yangi arxitekturasini yaratish.
Bu yo’nalish sun’iy tafakkur mashinalari (beshinchi avlod EHM lari)ni yaratish muammolarini o’rganadi.
─ Intelektual robotlar.

16. 
    Konfidensial axborot deganda nimani tushunasiz?
    

Javob: Konfidensial axborot – maxfiy axborot darajasiga ega bo‘lgan yopiq axborot.
Maxfiy axborot bo‘lib hisoblanadi:
O‘zbekiston Respublikasida:
tarqatilishi harbiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, tashqi iqtisodiy, tashqi siyosiy, razvedka, kontrrazvedka, tezkor qidiruv faoliyati va umum qabul qilingan xalqaro huquq normalariga zid bo‘lmagan boshqa sohalardagi faoliyatni samarali amalga oshirish maqsadida davlat tomonidan cheklangan, davlat, xizmat va harbiy sirlarni o‘z ichiga oluvchi, davlat himoyasida bo‘lgan ma’lumotlar.
Maxfiy axborotning tegishli ruxsatsiz tarqatilishi oqibatida O‘zbekiston Respublikasi milliy xavfsizligiga yoki milliy manfaatlariga yetkazilgan yoki yetkazilishi mumkin bo‘lgan zararga qarab quyida o‘rnatilgan tartibda maxfiylik ustxati belgilangan:
“O‘ta muhim” — tarqatilishi tufayli O‘zbekiston Respublikasi milliy xavfsizligiga bir yoki bir necha sanab o‘tilgan sohalarda zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka va tezkor qidiruv faoliyati sohalariga taalluqli ma’lumotlarga;
“Mutlaqo maxfiy” — tarqatilishi tufayli O‘zbekiston Respublikasi milliy xavfsizligiga, davlat organi manfaatlariga yoki O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyoti tarmog‘iga bir yoki bir necha sanab o‘tilgan sohalarda zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka va tezkor qidiruv faoliyati sohalariga taalluqli ma’lumotlarga;
“Maxfiy” — tarqatilishi O‘zbekiston Respublikasi davlat organlarining manfaatlariga bir yoki bir necha sanab o‘tilgan sohalarda zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka yoki tezkor qidiruv faoliyati sohalariga taalluqli ma’lumotlarga.
O‘zbekiston Respublikasining qonunlariga muvofiq “O‘ta muhim”, “Mutlaqo maxfiy” va “Maxfiy” kabi ustxat bilan belgilangan axborot davlat maxfiy hujjatlariga taalluqlidir.
Qozog‘iston Respublikasida:
tarqatilishi harbiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, tashqi iqtisodiy, tashqi siyosiy, razvedka, kontrrazvedka, tezkor qidiruv faoliyati va umum qabul qilingan xalqaro huquq normalariga qarshi chiqmaydigan boshqa sohalardagi faoliyatni samarali amalga oshirish maqsadida davlat tomonidan cheklanadi, davlat va xizmat sirlarini o‘z ichiga oluvchi, davlat himoyasida bo‘lgan ma’lumotlar.
Maxfiy axborotning tegishli ruxsatsiz tarqatilishi natijasida Qozog‘iston Respublikasi milliy xavfsizligiga yoki davlat organlari va tashkilotlari manfaatiga yetkazilgan yoki yetkazilishi mumkin bo‘lgan zararning darajasidan kelib chiqqan holda maxfiy axborot tarqatuvchilariga quyida o‘rnatilgan tartibda maxfiylik ustxati belgilangan:
“O‘ta muhim” — tarqatilishi tufayli Qozog‘iston Respublikasi milliy xavfsizligiga bir yoki bir necha sanab o‘tilgan sohalarda zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka va tezkor qidiruv faoliyati sohalaridagi ma’lumotlarga;
“Mutlaqo maxfiy” — tarqatilishi tufayli Qozog‘iston Respublikasi milliy xavfsizligiga, davlat organi manfaatlariga yoki mamlakat iqtisodiyoti tarmog‘iga bir yoki bir necha sanab o‘tilgan sohalarda zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka va tezkor qidiruv faoliyati sohalaridagi ma’lumotlarga;
“Maxfiy” — e’lon qilinishi yoki yo‘qolishi davlat organlari va tashkilotlarining harbiy, tashqi siyosiy, iqtisodiy, fan va texnikaviy, razvedka, kontrrazvedka yoki tezkor qidiruv sohalaridagi manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan, davlat siri tarkibiga kiritilgan, alohida axborot xarakteriga ega boshqa ma’lumotlarga.
“O‘ta muhim” va “Mutlaqo maxfiy” ustxatiga ega bo‘lgan axborot davlat siri, “Maxfiy” ustxatiga ega bo‘lgan axborot xizmat siri hisoblanadi. Qozog‘iston Respublikasining qonunlariga muvofiq davlat va xizmat sirini tashkil etuvchi ma’lumotlar davlat maxfiy hujjatlariga taalluqlidir.

17. 
    Oʻzbekiston Respublikasi Ochiq maʼlumotlar portali tushunchasi? Ochiq maʼlumotlar portali deganda nimani tushunasiz.
    

Javob: O‘zbekiston Respublikasi Ochiq ma’lumotlar portali (Portal) — Internet tarmog‘idagi O‘zbekiston Respublikasining Hukumat portali doirasida faoliyat ko‘rsatuvchi hamda davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlarining ochiq ma’lumotlarini joylashtirish uchun mo‘ljallangan, ochiq ma’lumotlarni e’lon qilishda va ulardan foydalanishda Portal operatori, ochiq ma’lumotlarni yetkazib beruvchilar va foydalanuvchilar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlikni ta’minlovchi axborot resursi;