|
Poliomiyetit
(bolalar falaji)
Orqa miya harakatlantiruvchi
neyronlarini viruslar zararlashi
oqibatida.
Muskullar qisqarish xususiyatini qisman yoki
tamoman yo‘qotishi mumkin. Buning natijasida
kasallangan nerv boshqaradigan organ kam harakat
yoki harakatlanmaydigan (shol) bo‘lib, osilib qoladi.
Gipertoniya
Qon bosimining ko‘tarilishi
Konyunktiv
Shamolda, iflos qo‘l, kir sochiq
yoki boshqa sabablar tufayli
ko‘zga mikroblar tushib
qolganida
Ko’z shilliq pardasining yallig’lanishi
Glaukoma
Ko’rish nervining zararlanishi
Katarakta
Ko’z gavharining xiralashuvi
Mikrosefaliya
Kalla suyagi va bosh miya
yarimsharlarming
rivojlanmasdan qolishi
oqibatida.
Oyparastlik
Oyparastlikda odam tunda uyqudan turib yuradi, har
xil ishlarni bajaradi, ba’zan devor ustida yuradi yoki
Kasallik nomi, kelib chiqishi, belgilari va davolash
(yangi kitob bo’yicha)
Mahmud Yazdanov
@BiologiyaAudio
kanaliga a’zo bo’lishni unutmang!
ko'chaga chiqib, qaytib kelib yotadi. Ertasiga hech
narsani eslay olmaydi.
Letargik uyqu
Nerv sistemasining o‘ta
qo‘zg‘aluvchanligi va
tormozlanish, o‘ta charchash,
bosh miyaning shikastlanishi,
kuchli hayajonlanish, qattiq
qo'rqish va chuqur qayg’u bilan
bog’liq bo'lishi mumkin.
Letargik uyquda nafas olish va yurak urishi
sekinlashib qoladi. Odam hech narsani, hatto og’riqni
ham sezmaydi. Letargik uyqu bir necha soat, kun,
hafta, oy va hatto yillar davom etishi mumkin.
Uyg’onish ham xuddi uyquga ketish singari to’satdan
sodir bo'ladi.
Nevroz
Og‘ir aqliy mehnat, oiladagi
urush va janjallar, ishxonadagi
kelishmovchiliklar odamning
nerv sistemasiga ta’sir etib uzoq
davom etishi natijasida yuzaga
keladi.
Bemor serjahl, o'zidan va bosqalardan norozi bolib
yuradi. Agar davolanmasa kasallik yana ham
og’irlashadi.
Shabko'rlik
Ko‘zning qorong'ida ko‘rish
qobiliyatining buzilishi.
Shabko‘r odam kunduzi yaxshi ko'radi, lekin
qorong‘ilikda ko‘rmaydi.
Odam immun tanqisligi virnsi (OITV), orttirilgan immun tanqisligi sindromi (OITS). Odam immun tanqisligi virusi (OITV) immun sistemaning buzilishi bilan bog‘liq
infeksiyali kasallik. Bu virus birinchi marta 1983-yilda orttirilgan immun tanqisligi sindromi (OITS) sabablarini tadqiq qilish jarayonida fransiyalik olim Lui Montani
tomonidan aniqlangan. Virus bemor qoni, limfasi va orqa miya suyuqligida ko‘p uchraydi. Virus ko'pincha organizmni kasalliklardan himoya qiluvchi antitelolar
ishlab chiqaradigan qon hujayralari - limfotsitlarni zararlaydi. Shu sababdan kasal organizmning immunlik xususiyati asta-sekin kuchsizlanib, har xil kasalliklarga
tez beriluvchan bo’ib qoladi.
Virusli immun tanqisligi rivojlanishiga ko‘ra 5 davrga bo'linadi:
1- inkubatsiya davri organizmga virus yuqishidan boshlab 14 kundan bir yilgacha davom etadi.
2- o‘tkir davr virus yuqqanidan 7-14, ba’zan 30 kun o‘tgach namoyon boTadi. Bu davr kasallik alomatlari: haroratning ko‘tarilishi, sovqotish, bedarmonlik, faringit,
eshakyemi toshishi, bosh og‘rig‘i, stomatit, ko‘ngil aynishi, ich ketishi kabi o‘tkir belgilar orqali namoyon bo'ladi,
3- latentlik davrida kasallik alomatlarining pasayishi, limfa bezlarimng og'riqsiz yiriklashuvi kuzatiladi. Latent davri 5-10 yil davom etadi. Turli xil davolash tadbirlari
orqali bu davrni bir necha o‘n yilga cho‘zish mumkin.
Kasallik nomi, kelib chiqishi, belgilari va davolash
(yangi kitob bo’yicha)
Mahmud Yazdanov
@BiologiyaAudio
kanaliga a’zo bo’lishni unutmang!
4- OITSdan oldingi davr 1-2 yil davom etadi. Bu davrda hujayra immuniteti pasayishi tufayli stomatit, gerpes, kandidoz, til leykoplakiyasi kabi kasalliklarning
takrorlanishi va uzoq davom etishi bilan bog‘liq.
5 — terminal, ya’ni OITS davri virusli infeksiyaning so'nggi o'limoldi davri hisoblanadi. Bu davr sil, meningit, ensefalit, gripp, o‘pka yallig'lamshi, toksoplazmoz,
gerpes, kandidoz, salmonelloz, saraton, limfoma kabi har xil mfeksiyali va infeksiyasiz kasalliklar paydo bolishi bilan bog‘liq. Bu davr davolash choralari
ko‘rilmaganida 3 yilgacha, ba’zan bir yil davom etadi.
Immun tanqisligi virusi bemordan yoki virus yuqtirgan lekin kasallik belgisi paydo bolmagan odamdan yuqadi. Immun tanqisligi virusi bilan zararlanish narkomanlar
orasida ko‘proq uchraydi. Sterillanmagan tibbiy, kosmetologik, sartaroshlik asbob-uskunalari ham virusning tarqalishiga sabab bo‘ladi. Vims homiladorlik davrida
ona qonidan va virus bilan zararlangan ona sutidan ham bolaga yuqishi mumkin. «XXI asr o‘lati» deb nom olgan OITS ni davolash, unga qarshi emlash usullari
yaratilmagan. Bu xavfli kasallikdan saqlanishning asosiy chorasi virusni yuqtirmaslik uchun sog‘lom turmush tarziga rioya qilishdan iborat. 1-dekabr «Umumjahon
OITS ga qarshi kurash kuni» deb e’lon qilingan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
