Kartografiya va geovizuallashtirish

Nazorat savollari 
1. Internet  GATva uning tarmoqlari to‗g‗risida tushuncha bering. 
2. Internet va uning imkoniyatlariga izoh bering. 
3. Intranet qanday tarmoq? 
4. Ekstranet qanday tarmoq? 
5. OSI modeli nima va unga ta‘rif bering. 
6. Dunyo o‗rgimchak to‗ri nima? 
7. Internet arxitekturasi va unga ta‘rif bering. 
8. Server-sayd, internet GATni tushuntirib bering. 
 

---

 
 
139 
8-bob. GEOVIZUALLASHTIRISH QARORLAR QABUL 
QILISHGA KO„MAKLASHISH QURILMASI SIFATIDA 
8.1. Umumiy ma‟lumotlar 
Qarorlar qabul qilishga ko‗maklashish tizimi tushunchasi Saymonning 1950-
yillar  Nyu-York  shahridagi  ―Qarorlarni  boshqarishda  yangicha  yondashuv‖ 
nomidagi  seminarlariga  asoslangan.  1970–1980  yillar  mobaynida  esa  bu 
ko‗pchilikning tadqiqot obyektiga aylanib, ko‗plab ishlanmalar yaratilgan va ularni 
amalda  qo‗llash  bo‗yicha  qator  ishlar  olib  borilgan.  Bu  boradagi  batafsil 
ma‘lumotlarni  Spruj  va  Uotsonning  1996  yilda  nashr  etilgan  ―Menejmentda 
qarorlar qabul qilishga ko‗mak‖ darsligidan topish mumkin. 
1970-yillarda  IBM  kompaniyasi  tomonidan  yaratilgan  ―Geodata  Analysis 
and  Display  System‖  (GADS)  –  Geoma‘lumotlarni  tahlil  qilish  va  taqdim  etish 
tizimi  dastlabki  yirik  qarorlar  qabul  qilishga  ko‗maklashish  tizimlaridan  bo‗lgan. 
Fazoviy  qarorlar  qabul  qilishga  ko‗maklashish  tizimlarining  yaratilishini  esa,  o‗z 
navbatida,  geografik  axborot  tizimining  murakkab,  to‗liq  tavsiflanmagan  fazoviy 
qarorlar qabul qilish imkoniyatlarini kengaytirish maqsadi bilan bog‗lash mumkin. 
So‗nggi  yigirma  yil  mobaynida  Fazoviy  qarorlar  qabul  qilishga  ko‗maklashish 
tizimi (FQQQKT)ni tadqiq qilish, yaratish hamda uni amalda qo‗llash borasidagi 
ishlar  tobora  jadallashib  ketdi.  Buni  turli  sohalarda  yaratilgan  FQQQKTlarning 
turlicha  nomlanishi  bilan  ham  ko‗rsatish  mumkin,  masalan,  ―Hamkorlikdagi 
FQQQKT‖,  ―FQQQKT  guruhi‖,  ―Atrof-muhit  QQKT‖,  fazoviy  bilimlarga 
asoslangan ekspert tizimlari va boshqalarni keltirishimiz mumkin (NCGIA, 1990; 
1996).