Kartografiya

Blok–diagrammalar – ucho„lchamli tekis kartografik suratlar bo„lib, er yuzasi qismini vertikal va gorizontal kesimli holatdagi tasviridir. Blok–diagramma mavzulari xar xi bo„lib, ular: geologik va geomorfologiklar erning tuzilishi va tarkibini, tuproq blok–diagrammasi joy relefi va tuproq profilini, okeanlar blok– diagrammasi suv massalarini tarqalishini, oqimlar, suvning chuchukligi xolatlarini ko„rsatadi.
Anaglifik kartalar(anagliflar) – biri birini to„ldiruvchi ikki rang (masalan, yashil va qizil) larni parallaktik surilish oqibatida, ikki tasvir stereojuftlik hosil qiladi. Maxsus qizil va yashil oynakli filtrli–ko„zoynak orqali tasvirlar kuzatilganda oq–qorali xajmli stereo tasvir hosil bo„ladi. Kompyuter grafikalar uslubida ekran displeyida anagliflar paydo bo„ladi. Ushbu kartalar o„quv qo„llanmasi sifatida relef modelini tasvirlaydi.
Fotokartalar –fototasvirlar bilan birlashtirilgan kartalar. Ular joylarning ba‟zi elementlarini(koordinatalr to„ri, gorizontallar, yozuvlar va b.), ba‟zida
mavzular tarkibini(geologik tuzilmalar, landshaftlar va b.) kartografik tasvirini fotoplanlarga tushirilgan xolatini poligrafik yo„l bilan tayyorlanadi. Fotokartalar proeksiyalari va o„lchamlari, asosi va aniqligi oddiy kartalar singari bo„ladi. SHunday qilib, fotokartalar joyni orientatsiya qilishda, ilmiy izlanishlarda, injenerlik va loyiha izlanish ishlarini olib borishda eng qulay, aniq xujjat hisoblanadi. Ba‟zida ortofotokartalar atamasi ham ishlatiladi. Bu fototasvirlarni ortogonal proeksiyalardagi mahsulidir. Agar fotoasos bo„lib kosmik suratlar xizmat qilishsa, unda bunday kartalarni kosmofotokartalar deb yuritiladi. Umumgeografik, geologik, tektonik, landshaftlar, shuningdek Oy va boshqa sayyoralar yuzasi tasvirlangan fotokartalar va kosmofotokartalar keng tarqalgan.
Trasparant kartalar–shaffof plenkalar va ekranga proektlash uchun tushurilgan kartalar. Odatda kompleks(yoki seriyalarda) shaffof plaenkalarga xar xil, ammo mavzular mazmuni bir biriga bog„liq holda tayyorlanadi. Ularni namoyish etishda bir nechasini bir vaqtning o„zida ko„rsatish mumkin. Transparat kartalar ma‟ruzalarga va ilmiy seminarda yoki ko„rgazmali o„quv qo„llanma sifatida foydalaniladi.