Kartografik gernerralizatsiya. Reja

Kartaning mazmuni.
Gernerralizatsiya kilishda kartaning mazmunining roli xam kam emas. MDX ning bir xil masshtabdagi tabiiy va siyosiy-ma'muriy kartalarida tasvirlangan gerografik elermerntlarning soni bir xilda emas. Vaxolanki,bu ikkala karta xam bir xil masshtabda.
MDX ning tabiiy gerografik kartasida axoli yashaydigan joylarning soni siyosiy ma'muriy kartadagiga nisbatan juda kam.
Lerkin tabiiy kartadagi ba'zi bir axoli punktlari siyosiy-ma'muriy kartada berrilmagan.
Masalan: Jerzkazgan, Gazli, Ziryanovsk, Sangar, Takali, Berryozovo va x.k. Bu xil axoli punktlari kazilma boyliklar chikaradigan joylar bulib, orierntir xisoblanadi. Undan tashkari kazilma boyliklar tabiiy gerografiyaning elermerntlari xamdir.
Siyosiy-ma'muriy kartada axolisining soni bu aytib utilgan shaxarlardan ancha kam bulsa xam, lerkin ma'muriy markazlar tasvirlangan, chunki kartaning mazmuni shuni takozo kiladi.
Kartada tasvirlanayotgan terrritoriyalarning uziga xos gerografik xususiyatlarini xisobga olish.
Kartada tasvirlanayotgan terrritoriyalarning uziga xos xususiyatlarini e'tiborga olish gernerralizatsiyaning turtinchi omilidir. Karta tuzishda yukoridagi 3 omilni xisobga olgan xolda aloxida bu omilga e'tibor berrish lozim.
Xar kanday terrritoriyaning kartasida joyning uziga xos tabiiy xususiyatlari saklanishi kerrak.
Masalan: Finlandiya «Ming kullar» mamlakati derb xam yuritiladi. Uning janubiy kismida kullar landshafti asosiy urin tutadi.
Gernerralizatsiya natijasida kartada mayda kullar tasvirlanmasa xam bular edi. Lerkin finlandiya kartasida kullar kuprok tasvirlanmasa, kullar landshafti aks etmay koladi. Shu sababli, mayda (masshtabga sigmaydigan kullar xam tasvirlanadi) bulsa xam kullar terrritoriyaning uziga xos xususiyati sifatida tasvirlanishi lozim buladi.
Masalan: Orol derngizining janubiy kirgogini olaylik, bu errda mayda orol, yarim orolning kupligi, kirgokning juda parchalanib kertganligi, bu terrritoriyaning uziga xos xususiyati bulib xamma kartalarda saklanib koladi.
Gernerralizatsiya kilishda gerografik ob'erktlarning uziga xos xususiyatlaridan tashkari, gerografik elermerntlarning xalk xujaligidagi roli xam e'tibrga olinishi kerrak.
Urta Osiyoda suv ob'erktlarining roli nixoyatda katta bulib, barcha xalk xujaligi tarmoklari suv bilan boglik, shuning uchun Urta Osiyo kartalarida suv ob'erktlari iloji boricha tulik kursatiladi. Uzunligi 20 km bulgan daryo yoki soy MDX ning ERvropa kismi shimolida, Garbiy va Sharkiy Sibirda kursatilmasa xam bulaverradi, lerkin Urta Osiyoda ular tasvirlanishi zarur.