Kartografik chizmachilik va kompyuter grafikasi fanidan amaliy ishlarni bajarish bo

Kesimlarni chizish 

 

1. Uzunligi 50 

mm

 ga teng bo‗lgan gorizontal kesimni chizish: 

–  Grafik  panelida  «

Egri  chiziq

»  quroli  tanlanib,  undan  «

Bezye  egri 

chizig‘i

»  tanlanadi.  Nashr  sahifasi  sohasida  kesmani  chizishda  uning 

boshlanishi  va  oxiri  tanlangan  qurol  yordamida  amalga  oshiriladi  (ikki 

marta  bosish:  boshlanish  sohasini  bosish,  oxirgi  sohasini  bosish), 

«

Tanlash

»  quroli  belgilanadi  (kesma  belgilandi,  «

Bezye  egri  chizig‘i

» 

bekor qilinadi). 

*  Grafik  qurollari  «Tanlash»  quroli  bilan  bekor  qilinadi  (grafik 

panelida  tegishli  tugmachani  bosish  orqali  yoki  klaviaturadan 

«Ctrl+probel»  bosiladi  yoki  «Probel»  tugmasi  bosiladi).  «Probel» 

tugmachasi takroriy bosilishida bekor qilingan qurol yangidan tanlanadi. 

*  O‘zgartirishlardan  oldin  yoki  xohlagan  obyektlarning  joyini 

almashtirishdan oldin, shuningdek ular haqidagi axborotlarni olish uchun 

holat  qatorida  yoki  «Xususiyat»  buyrug‘i  bo‘yicha  («Ko‘rinish» 

menyusida  yoki  kontekst  menyudan)  uni  «Tanlash»  quroli  yordamida 

dastlab belgilash amalga oshiriladi.  

*  Keyin  esa  barcha  o‘lchamlar  millimetrlarda  berilib,  mm  metrik 

qisqartirish tushiriladi. 

Ushbu  operatsiya  bo‘yicha  sahifalarga  kirish  va  ilovalar  ham 

tushiriladi. 

2. Kesimning o‗lchamlarini belgilash. Buning uchun 

Montaj

 menyusi 

tarkibidan «

O‘zgartirish

» buyrug‗i va keyin «

O‘lchamlar

» tanlanadi. Yoki 

---

 

40 

 

asosiy  qurollar  panelida  «

O‘lchamlar

»  bo‗limiga  kirib,  «

So‘nggi 

o‘zgartirishlar

»  tugmachasi  bosiladi.  Bunda  «O‗lchamlar»  bo‗limida 

«O‗zgartirishlar» darchasi ochiladi:  

1.

 

Mos keluvchi raqamli maydonlarda o‗lchamlarni belgilash amalga 

oshiriladi: gorizontal – «50», vertikal – «0», o‗lchov birligi – 

mm

; 

2.

 

«

Qabul qilish

» tugmachasi bosiladi. 

*Hosil qilingan kesimning konturi rangi qora bo‘lishi talab qilinadi, 

qalinligi  qiymati  esa  –  0,1  sm  (tegishli  ma’lumotlar  holat  qatorida 

berilgan),  ya’ni  oldingi  mashqni  bajarish  jarayonida  konturning  bu 

xususiyati tinch holat bo‘yicha belgilanishi amalga oshirilgan. 

*O‘zgartirish  darchasining  yaxshisi  yopmagan  maqsadga  muvofiq 

hisoblanadi, ya’ni uning tarkibida nisbatan ko‘p qo‘llaniluvchi buyruqlar 

joylashgan.  Uni  pastga  tushirib  qo‘yish  ma’noga  ega  bo‘lib,  bu  holat 

darchaning  yuqorigi  o‘ng  burchagida  joylashgan  strelkani  bosish  orqali 

amalga oshiriladi. 

*Darchaning  burchagida  joylashgan  yana  bitta  tugmacha  ikkita 

holatga ega hisoblanadi: «on» («soyabon») holatida tugmacha avtomatik 

tarzda yopilishni ifodalaydi (darcha har doim «Qabul qilish» tugmachasi 

bosilganidan keyin o‘zi yopiladi), «off» holatda («qalpoq») darcha ishchi 

stolda qoladi. 

3.  Uzunligi  50  va  qalinligi  0,3  ga  teng  bo‗lgan  gorizontal  kesimni 

olish.  Buning  uchun  yuqorida  keltirilgan  harakatlarni  takrorlash  mumkin, 

bunda  qo‗shimcha  tarzda  kontur  qalinligini  belgilash  amalga  oshiriladi, 

biroq nusxa hosil qilishning nisbatan qisqa yo‗l usuli ham mavjud: 

–  Birinchi  kesimni  ko‗paytirish  uchun  «