Kartografik chizmachilik va kompyuter grafikasi fanidan amaliy ishlarni bajarish bo

Vertikal  o‘lcham 

–  vertikal  o‗lchamlarni  kiritishni  ta‘minlaydi. 

Ushbu  tugmacha  ochilganda  «

Gorizontal  o‘lcham

»,  «

Qiyalik  o‘lchami

», 

«

Chiqish  chiziqlari

»,  «

Burchak  o‘lchami

»  va  «

Bog‘lovchi  chiziqlar

» 

qurollariga kiriladi. 

To‘g‘ri to‘rtburchak

 – to‗g‗ri to‗rtburchak va kvadratlarni chizishni 

amalga oshirishga mo‗ljallangan. 

Ellips

 – ellips va doira chizishni ta‘minlaydi. 

Ko‘pburchak

 

– 

ko‗pburchaklarni, 

yulduzlarni 

tasvirlashga 

mo‗ljallangan. U ochilganda «

Spiral

» va «

Katakchalar

» qurollariga kirish 

amalga oshiriladi. 

Figurali  matn

  –  shaklli  matnni  kiritishda  foydalaniladi.  U 

ochilganda «

Oddiy matn

» quroliga kirish amalga oshiriladi.  

Kontur

 – obyektlar konturlarini o‗zgartirishni ta‘minlaydi. 

Chegaralar

 – obyekt chegaralarini belgilash amalga oshiriladi.  

«Masshtab»  paneli. 

Uning  tarkibida  ekran  tarkibi  masshtablarini 

o‗zgartirish uchun mo‗ljallangan qurollar joylashgan. 2-bo‗limga qarang. 

Kontekst menyu 

Obyektning 

kontekst 

menyusi 

ushbu 

tugmacha 

ustida 

sichqonchaning  o‗ng  tugmachasini  bosish  orqali  chaqiriladi.  Kontekst 

menyu  tarkibida  mavjud  bo‗lgan  buyruqlar  jamlamasi  qanday  element 

tanlanganligi  va  qanday  quroldan  foydalanilishi  va  boshqa  shu  kabi 

holatlarga  bog‗liq  hisoblanadi,  ya‘ni  tanlangan  obyekt  tipi  va  uning 

xususiyatlari  bo‗yicha  aniqlanadi,  biroq  ko‗pgina  holatlarda  uning 

tarkibida quyidagi buyruqlar joylashadi: 

Bu  nima? 

Ekranning  xohlagan  elementi  haqidagi  ma‘lumotlarni 

chiqarish, masalan darcha xususiyatlari elementi, muloqot yoki izohlovchi 

darcha xususiyatlari tavsiflanadi. 

---

 

29 

 

Xususiyat. 

Bu  tanlangan 

obyektning 

xususiyatlari 

darchasi 

hisoblanadi.  Xususiyat  darchasi  obyekt  xususiyatlarini  ko‗rish  va  ularni 

o‗zgartirishni ta‘minlaydi. 

Holat qatori  

Holat  qatori  tarkibida  ajratilgan  obyekt  yoki  buyruq  haqidagi 

ma‘lumotlar  aks  ettiriladi.  Tinch  holatda  holat  qatori  ekranning  quyi 

qismida  rang  palitrasi  ustida  joylashadi.  Xohishga  ko‗ra  holat  qatorini 

ekranning  yuqorigi  qismiga  o‗rnatish  mumkin.  Bundan  tashqari,  holat 

qatori tarkibida faqat bitta qatorni qoldirish yoki uni umuman olib tashlash 

imkoniyati  mavjud hisoblanadi. Holat qatori ko‗rsatkichlarini  o‗zgartirish 

uchun  kontekst  menyusidan  foydalaniladi.  Uni  chiqarish  uchun  holat 

qatori ustida sichqonchaning o‗ng tugmachasi bosiladi.