Kartashunoslik


Ma‟ruza 9. Kartaning tashqi ko‟rinishi, raqamlari va komponovkasi



Download 4,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet156/246
Sana29.08.2021
Hajmi4,76 Mb.
#159144
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   246
Bog'liq
kartashunoslik

Ma‟ruza 9. Kartaning tashqi ko‟rinishi, raqamlari va komponovkasi 
 
Reja: 
9.1. Kartalar razgrafkasi va nomenklaturasi 
9.2. Topografik kartalarning nomenklaturasi 
9.3. Karta komponovkasi   
 
Tayanch  iboralar:  kartaning  tashqi  ko’rinishi,  karta  razgrafkasi, 
komponovka, kartaning ramkasi, ishki ramka, tashqi ramka. 
 
9.1.  Kartaning tashqi ko‟rinishi, ramkalari va komponovkasi 
 
Razgrafka  yoki  karta  kesimi  –  bu  ko‘p  varaqli  kartani  varaqlarga  ajratish 
tizimidir.  Ko‘pincha  razgrafkaning  2  turi  ishlatiladi:  trapetsiyasimon  (varaqlar 
chegarasi bo‘lib, meridianlar va parallellar xizmat qiladi) va to‘g‘ri burchakli (bir 
xil kattalikdagi to‘g‘ri burchakli yoki kvadrat varaqlar ajratiladi).  
Ko‘p varaqli kartani alohida varaqlarga bo‘linishiga razgrafka deyiladi. Ko‘p 
varaqli  kartani  alohida  varaqlarini  ma‘lum  sistema  bo‘yicha  belgilashga 
nomenklatura  deyiladi.  Topografik  kartalar  varaqlarining  razgrafkasi  va 
nomenklaturasi  1:1  000  000  masshtabdagi  xalqaro  kartaning  razgrafkasiga  va 
nomeklaturasiga  asoslangan.  Xalqaro  nomenklatura  sistemasi  1909  yilda  London 
va 1913 yilda Parij shaxarlarida o‘tkazilgan Xalqaro geografik kongresslarda qabul 
qilingan.  
Minglab  varaqlarni  o‘z  ichiga  olgan  davlat  topografik  va  mavzuli  kartalari 
har  bir  mamlakatda  standart  razgrafkaga  ega  bo‘ladi.  Masalan,  Rossiyada 
topografik  kartalar  razgrafkasi  asosiga  1  :  1 000 000  masshtabli  karta  qo‘yilgan 
bo‘lib, uning istalgan varag‘i mos ravishda 6 va 4° orqali o‘tkazilgan meridianlar 
va parallellar bilan chegaralangan trapetsiyadan iborat. Yanada yirikroq masshtabli 
kartalar  razgrafkasi  millionli  kartani  qismlarga  bo‘lib  olinadi.  Millionli  kartaning 
bir  varag‘ida  1  :  500 000  masshtabli  kartaning  to‘rtta  varag‘i,  1  :  200 000 
masshtabli kartaning 36 varag‘i bo‘ladi (1-rasm) va h.k. 
 
 


 
137 
a) 
 
b) 

Download 4,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish