Kartashunislik

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI
O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
GEOGRAFIYA FAKULTETI
GEODEZIYA,KARTOGRAFIYA,KADASTR YO`NALISHI
2-KURS O`ZBEK GURUHI TALABASI
KARTASHUNISLIK FANIDAN
6-AMALIY ISHI
MAVZU: Mavzuli kartalar uchun kartografik tasvirlash usullarini tanlash.

BAJARDI:KARIMOVA FERUZA
QABUL QILDI:SALOHIDDINOVA S.

TOSHKENT 2022


Topshiriqdan maqsad: mavzuli kartalarda qo’llaniladigan tasvirlash usullarini o’rganish va ular yordamida kartada har bir hodisani tasvirlashni bilish. Topshiriqni bajarish tartibi: quyida 17-jadvalda ko’rsatilgan mavzuli kartalardan birini olib, unda ifodalanadigan obyektlar uchun kartografik tasvirlash usullarini tanlash, karta legendasini tuzib chiqish va uning eskizini tayyorlash.
Topshiriqni bajarish bo’yicha ko’rsatmalar:
1. Kartaga olinayotgan hodisa uchun tasvirlash usullarini tanlashda, uning umumiy hudud bo’ylab joylashish xususiyatlariga katta e‘tibor qaratiladi. Buning uchun kartada obyektni tasvirlash vaqtida har xil kartografik tasvirlash usullarini birgalikda qo’llash yo’llari ham o’rganiladi.
2. Bir nechta o’zaro bog’liq bo’lgan hodisalarning asosiy mazmun elementlarini maqsadga muvofiq ravishda kartada tasvirlashda sifatli rang (fon), teng chiziqlar (izoliniyalar), rangli kartogrammalardan keng foydalaniladi. Agar asosiy mazmun elementlarini maydonli rangli belgilar bilan ifodalash mumkin bo’lmasa (masalan, belgilar usuli bilan tasvirlanadigan sanoat punktlari) unda kartada maydonli rangli belgilar kulrang holatda beriladi.
3. Kartografik usullarni to’g’ri tanlashda, shuningdek, nisbatan yaqqol mos keluvchi grafikli vositalardan foydalanishni bilishda, ilgari nashr qilingan atlaslar tarkibidagi shunday mazmunli kartalarni o’rganib chiqish talab qilinadi. Ish natijalari kartaning shartli belgilari, tasvirlash usullarini tushuntiruvchi qisqacha izohlovchi matnlar va karta eskizi hisoblanadi. Variant: Tuproq kartasi. Xarita mazmuni quyidagilardan iborat: 1. Tuproqlar genetik turlarining tarqalishi (kulrang, chimli kulrang, chimlikarbonatli kulrang, kulrang o’rmonlar). 2. Tuproqlarning mexanik tarkibi (og’ir qumoqli, yengil qumoqli, qumoqli, mayda toshli). 3. Qishloq xo’jaligi yer maydonlari chegaralari.
4. Qoyali va toshli yerlar.

XULOSA
Ushbu amaliy ishda menga aholi zichligi xaritasini va shaharlar orasidagi transport aloqalari kartasini tasvirlab berish variant tushkan edi.Bu amaliy ishdan xulosa o’rni aytib o’tish mumkinki, mavzuli kartalarda qo’llaniladigan tasvirlash usullarini o’rganish va ular yordamida kartada har bir hodisani tasvirlashni bilishni o’rganib chiqdik.Bu amaliy ishni kompyuter dasturlaridan CorelDraw dasturida ishlab chiqishga harakat qildim.Unda Surxondaryo viloyatini xaritasini aholi zichlii kartasini chizib chiqdim va u kartadan turli aloqa yo’llarini tasvirlab berisha harakat qildim. Kartografik usullarni to’g’ri tanlashda, shuningdek, nisbatan yaqqol mos keluvchi grafikli vositalardan foydalanishni bilishda, ilgari nashr qilingan atlaslar tarkibidagi shunday mazmunli kartalarni o’rganib chiqish talab qilinadi. Ish natijalari kartaning shartli belgilari, tasvirlash usullarini tushuntiruvchi qisqacha izohlovchi matnlar va karta eskizi hisoblanadi. Bir nechta o’zaro bog’liq bo’lgan hodisalarning asosiy mazmun elementlarini maqsadga muvofiq ravishda kartada tasvirlashda sifatli rang (fon), teng chiziqlar (izoliniyalar), rangli kartogrammalardan keng foydalaniladi
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• 
  T.Mirzaliyev, E.Yu.Safarov, A.Egamberdiyev, J.S.Qoraboyev “Kartashunoslik” kitobi
  
• 
  E.Yu.Safarov,S.Salohiddinova,A.A.Mo`minov “Kartashunoslik “O`quv qo`llanma.
  
• 
  www.ZIYONET.uz.
  
• 
  CorelDRAW kompyuter dasturi