IJODIY RIVOJLANISH
Kichik soha: Badiiy-ijodiy qobiliyatlar
Talab: Bola atrofdagi borliqni ijodiy o‘zgartirish malakasiga ega
3-4 yosh
4-5
yosh
5-6 yosh
6-7 yosh
KUTILAYOTGAN NATIJALAR
tasviriy materiallar
nomini biladi va
to‘g‘ri qo‘llaydi;
sodda
kompozitsiyalar,
alohida
buyumlarni
chizadi;
tasvirlanayotgan
predmetlar
shaklini aniq
ko‘rsatgan xolda
qismlarga boy
tasvirlar chizadi;
sujetli rasm,
predmet va
personajlar
chizadi;
murakkab predmetlar
chizadi va ularni
dekorativ naqshlar
bilan yasatadi
(choynak, gilam,
ro‘mol, lagan) ;
xotira yoki
tasavvuriga ko‘ra
sujet yaratadi;
turli predmetlardan
kompozitsiyalar
yaratadi;
individual va
jamoada qo‘shiq
ayta oladi;
raqsda
harakatlariga jilo
bergan xolda
142
predmetlarga mos
ranglarni tanlaydi
va bo‘yaydi;
bolalar musiqiy
asboblarida(buben
, nay, ksilofon)
chalishga taqlid
qiladi;
bolalar guruhi
bilan qo‘shiq
aytadi;
raqsga tushadi
(juftlikda aylanadi,
oyoqlari bilan
depsinadi,
predmetlar bilan
musiqaga monand
harakatlanadi) ;
plastilindan
berilgan sodda
shakllarni yasaydi;
tayyor shakllardan
tasvirlar yaratadi,
turli shakldagi
qog‘ozlarni
yasatadi;
qumdan turli shakl
va piramidalar
quradi.
shakllarni turli
texnika asosida
bo‘yaydi;
loy, xamir va
plastilindan
yasaydi;
faoliyati boshida
ko‘z oldiga
keltirib tasavvur
qiladi;
xorda va
yakkaxon
qo‘shiq aytadi;
raqs
harakatlarini
hissiyotlarni
namoyon etish
va muloqot
vositasi sifatida
qabul qiladi;
musiqiy
asboblarda
chaladi
(qo‘ng‘iroqcha,
doira,
metallofon,
uchburchak) ;
kattalar
yordamida
qog‘ozdan va tabiat
materiallardan
applikatsiya-hajmli
oranjirovkalar
yaratadi (siluetlar,
otkritkalar, kitob
yorliqlari) ;
muhit yoki shaxsiy
loyihalarini yasatadi;
qog‘oz buklash,
yirtish, qirqish yo‘li
bilan shakllarni
harakati va
proporsiyalarini
yoritgan holda kichik
sujetli
kompozitsiyalar
yaratadi;
tengdoshlari bilan
ijodiy o‘yinlar
yaratishi mumkin;
shaxsiy ishlarida turli
ifoda vositalarini
qo‘llaydi;
jamoaviy loyihalarda
g‘oyalar taklif etadi.
shaxsiy namuna
yaratishi mumkin;
musiqiy asboblarda
yakkaxon yoki
orkestrda jo‘r
bo‘lib chalishi
mumkin;
g‘oya yaratadi va
tatbiq etadi;
maqsadga
erishishda
o‘rindosh sifatida
turli predmetlar
qo‘llaydi;
turli spektakllarda
rol ijro etib ishtirok
etadi;
olamni
o‘zgartirishda
insonning
yaratuvchi rolini
anglaydi;
buyumlarni
ikkilamchi
qo‘llashda g‘oyalar
taklif etishi
mumkin.
143
barmoqlar teatri
sahna
ko‘rinishlarida
ishtirok etadi.
Mavzu yuzasidan savollar
1.
O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablari qachon va kim tomonidan
tasdiqlangan?
2.
O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining maqsad va vazifalari nimalardan
iborat?
3.
Davlat talablarining tamoyillari nimalardan iborat?
4.
Davlat talablarida qanday asosiy tushunchalardan foydalaniladi?
5.
O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarida maktabgacha yoshdagi bolalarning
yosh bosqichlari qay tartibda berilgan?
6.
Davlat talablari bolaning qanday rivojlanish sohalari bo‘yicha
belgilanadi?
7.
Birinchi rivojlanish sohasi qaysi va qanday kichik sohalarga bo’linadi?
Mavzu yuzasidan testlar
1.
O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablari nimaga asosan ilk va maktabgacha
yoshdagi bolalarni har tomonlama rivojlantirish, ta’lim-tarbiya berish, maktab
ta’limiga tayyorlash bo‘yicha davlat talablarini belgilaydi?
a)
Hammasi to’g’ri
b)
O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi ga asosan
144
c)
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 29-dekabrdagi PQ-
2707-son “2017 — 2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga asosan
d)
Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 21-noyabrdagi 929-son “O‘zbekiston
Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi to‘g‘risidagi nizomni hamda
Maktabgacha ta’lim muassasalari rahbar va mutaxassislarini qayta tayyorlash va
ularning malakasini oshirish instituti ustavini tasdiqlash haqida”gi qaroriga asosan
2.
Davlat talablari O‘zbekiston Respublikasi hududida mulkchilik shakli va
idoraviy tasarrufidan qat’iy nazar, qaysi ta’lim muassasalariga qo‘llaniladi?
a)
Hammasi to’g’ri
b)
davlat maktabgacha ta’lim muassasalari, nodavlat maktabgacha ta’lim
muassasalari
c)
maktabgacha yoshdagi guruhlari mavjud bo‘lgan “Mehribonlik” uylari
d)
maktabgacha ta’lim turlari uchun kadrlar tayyorlovchi o‘rta maxsus, kasb-
hunar va oliy ta’lim muassasalari, maktabgacha ta’lim turlari bo‘yicha pedagogik
kadrlarni malakasini oshirish va qayta tayyorlashni amalga oshiradigan
muassasalar, maktabgacha yoshdagi bolalar tarbiya olayotgan oilalar
3.
Maktabgacha ta’lim ……
a)
maktabgacha yoshdagi bolalar qiziqishi, iqtidori, individual ruhiy va
jismoniy xususiyatlari, madaniy ehtiyojlarini inobatga olgan holda hamda bolada
ma’naviy me’yorlarni shakllanishi, hayotiy va ijtimoiy tajriba egallanishini ko‘zda
tutgan har tomonlama rivojlantirishga qaratilgan yaxlit jarayon;
b)
inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida biologik jarayonlar hamda atrof
muhit ta’sirida ro‘y beradigan o‘zgarishlar;
c)
sohaning
kichik
guruhlari.
Asosiy
sohalarning
kichik
sohasi
rivojlanishning ma’lum bir tomonlarini o‘z ichiga qamrab oladi va ularning aniq
bir yo‘nalishini ko‘rsatib beradi;
d)
ma’lum bir yosh davriga xos bo‘lgan vazifalarni maqsadli bajarish uchun
yetarli bo‘lgan bolaning bilimi, ko‘nikmasi va malakalari hamda qadriyatlari;
4.
Inklyuziv ta’lim…..
145
a)
bolalarning alohida ta’lim ehtiyojlari va individual imkoniyatlarini
inobatga olgan holda ta’lim va tarbiya olinishini teng ta’minlovchi jarayon;
b)
bola rivojlanishidagi aniq bir yo‘nalishlar;
c)
bolalarda kutilayotgan bilim, ko‘nikma va malakalar ko‘rsatkichi;
d)
bolani o‘zi haqidagi anglangan tasavvurlari tizimi, uning refleksiv
faoliyatini bir qismi;
5.
Integratsiya …..
a)
bola ta’limi va rivojlanishidagi mazmun tarkibiy qismlari o‘rtasidagi
bog‘liqlik;
b)
bola rivojlanishidagi aniq bir yo‘nalishlar;
c)
bolalarda kutilayotgan bilim, ko‘nikma va malakalar ko‘rsatkichi;
d)
bolani o‘zi haqidagi anglangan tasavvurlari tizimi, uning refleksiv
faoliyatini bir qismi;
6.
Refleksiv faoliyat…..
a)
bolada o‘z tushunchalari va xatti-harakatlarini anglash va mustaqil tahlil
qilishi asosida xulosalar shakllanishi jarayoni.
b)
inson tanasi tuzilishi, ruhiyati va xulqida biologik jarayonlar hamda atrof
muhit ta’sirida ro‘y beradigan o‘zgarishlar;
c)
sohaning
kichik
guruhlari.
Asosiy
sohalarning
kichik
sohasi
rivojlanishning ma’lum bir tomonlarini o‘z ichiga qamrab oladi va ularning aniq
bir yo‘nalishini ko‘rsatib beradi;
d)
ma’lum bir yosh davriga xos bo‘lgan vazifalarni maqsadli bajarish uchun
yetarli bo‘lgan bolaning bilimi, ko‘nikmasi va malakalari hamda qadriyatlari;
7.
“Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanisiga qo’yiladigan Davlat
talablari” nechta asosiy soha va nechta kichik sohadan iborat?
a)
5 ta asosiy soha, 15 ta kichik soha;
b)
4 ta asosiy soha, 10 ta kichik
c)
2 ta asosiy soha, 12 ta kichik soha
d)
3 ta asosiy soha, 10 ta kichik soha
146
8.
Davlat talablari asosidagi yosh davrlari nechta bosqichni o`z ichiga oladi?
a)
6
b)
5
c)
4
d)
7
9.
Ijodiy rivojlanish sohasi nechta kichik sohalarga bo`linadi?
a)
2
b)
3
c)
4
d)
5
10.
O’zbekiston Respublikasi ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarga
qo’yiladigan davlat talablari qaysi vazirlik tomonidan tasdiqlangan?
a)
Maktabgacha ta’lim vazirligi
b)
Xalq ta’lim vazirligi
c)
Vazirlar Mahkamasi
d)
Oliy ta’lim
Do'stlaringiz bilan baham: |