Karimov akrom abbosovich muqumov zafar tulayev mirza

Haqiqiy vaqtdagi ma`lumotlarni yig`gan holda paketlarga ishlov
berish.
Mashhur ma`lumotga ishlov beruvchi yondashuvlardan biri hisoblanib ,katta operatsiyalar uchun mo`ljallangan elektron tranzaksion ma`lumotlar manbasi mavjud bo`lgan holda ilib oladigan dastur hisoblanadi.Ma`lumotlarni foydalanuvchilarga tarqatishi,ma`lum bir tranzaksion hatolar bartaraf etiladi yoki aniqlanib manbasi to`g`irlanadi.Natijada tranzaksion fayllar ushbu tizim yordamida ko`pgina hatolardan halos etiladi. Tranzaksion fayllar keyinchalik paket jarayonida tezkor samaradorlikga erishish uchun ishlov beriladi.2-31 jadvalda univermaglarda foydalaniladigan ossonlashtirilgan savdo tizimi ko`rstilgan .Ushbu jarayondagi asosiy bosqichlar bular:

• 
  Univermag hodimi mijozning xarid qilgan tovar va maxsulotlarini va mijozning hisobini kiritadi.
  
• 
  Ushbu tizim mijozning credit qoldig`ini va mijoz yozuvlarini(sho`ba korhonasining hisob debitorlik fayllari) tekshiradi va umumiy savdoni aks ettirishi uchun mijozning hisob –kitob balansini yangilaydi.
  
• 
  Keyingi bosqichda esa inventorizatsiya yozuvidagi (inventorizatsiya sho`ba fayllari)inventorizatsiyada kamaytrishni aks ettiradi.Ushbu tizim hozirgi kungacha bo`lgan ma`lumotlarni boshqa ishchilar uchun inventorizatsiya imkoniyatini beradi.
  
• 
  Savdo sotiq yozuvlari keyingi bosqichda savdo tartibi fayllariga qo`shiladi (tranzaksion fayl),paket tizimidagi biznes kunining oxirida ishlov beriladi. Paket jarayoni har bir tranzaksiyalarni savdo sotiq jurnaliga yozib oladi va umumiy hisob kitoblarni yangilaydi.
  

Harid jurnali va umumiy buxgalteriya hisobini paket turida ishlov berilayotganiga hayron bo`layotgan bo`lsangiz kerak.Nima uchun sho`ba hisobini haqiqiy vaqtda yangilash kerak emas?Bu savolga javob esa quyidagicha: tezkor samaradorlikka erihish uchun.Ushbu jarayonni siz bilan ko`rib chiqamiz.
Biror bir korxona 2-31 jadvalda ko`rsatilgan savdo tartib tizimini bir vaqtda yuzlab mijozlarning katta qismiga xizmat qila oladi deb faraz qilaylik .Hamda faraz qilamiz 500 ta savdo terminallari har bir bo`limga taqsimlab chiqilgan.
Mijozning har bir savdosi quyidagi 6 ta yozuvlarga ham ta`sir ko`rsatadi:

• 
  Mijozning debitorlik hisobiga (ikkinchi darajali-yagona)
  
• 
  Inventarizatsiya elementiga (ikkinchi darajali- deyarli yagona)
  

57

• 
  Inventorizatsiya nazorati (GL-umumiy)
  
• 
  Debitorlik hisobi nazorati(GL-umumiy)
  
• 
  Xarid qilingan mahsulot(GL-umumiy)
  

Hisob ma`lumotlarini yaxshi holatda saqlab turish uchun ushbu yozuv tizimga kiritilgandan so`ng, tizim ushbu ma`lumotlarni yopib qo`yadi va ushbu jarayon yakunlanmagunicha foydalanuvchiga ma`lumotlar ko`rsatilmaydi.Ushbu yozuvlar misol sifatida qayd qilinib ,ma`lumotlarni vaqtinchalik yopib qo`yish qoidasi faqatgina ushbu tizimdan foydalanuvchi shaxsgagina amal qilishini yodda tuting.
Mijozning debitorlik hisobi ikkilamchi yozuvga tushish jarayonida ,ushbu tizimning boshqa foydalanuvchilariga ma`lumotlar ochiq bo`ladi.Har bir foydalanuvchi faqatgina o`zining kiritgan ma`lumotlariga ko`rish imkoniyatiga ega bo`ladi. Misol uchun, Jon Smitning hisobotini Merri Jons foydalanish huquqiga ega emas.Inventorizatsiya qismidagi yozuvlarni yangilab turish deyarli kamdan kam amalga oshiriladi. Chunki Meri Jons va Jon Smitning mustaqil bir vaqtda va bir mahsulotni xarid qilishi ehtimoli mavjud.Jon Smitning tranzaksiyasi inventorizatsiya hisobiga o`tayotgan paytda Meri Jons bir oz muddatga kutib turishiga to`g`ri keladi. Ushbu holat juda kamdan kam holatlarda yuzaga kelib,mijozga ozgina noqulay ahvol tufayli turli mojarolarga olib kelishi mumkin.Shuning uchun, master fayllari yagona trnzaksiyaga yozilgandan so`ng mijozning hisobi va yagona inventorizatsiya yozuvi haqiqiy vaqtda hech qanday amaldagi kechikishlarsiz yangilanadi.
Yozuvlarni umumiy kitobga yangilab turish biz hozirgina ko`rib chiqgan tizimdan farq qilib turadi. Hamma umumiy hisob kitoblar oldindan ro`yxatdan o`tib har bir xariddan so`ng yangilanib turishi shart.Agar Jon Smitning transaksiya jarayoni Meri Jonsdan oldin amalga oshirilsa , Meri Jonsning tranzaksiya jarayoni o`tgunicha 6ta yozuv yangilangunga qadar kutishiga to`g`ri keladi.Ammo, 20-yoki 30 soniyaga kechikish Meri Jonsga noqulaylikni emas ko`proq nizo kelib chiqishiga sabab bo`ladi. Tranzaksiya hajmi qancha yuqori bo`lsa muammo bo`lish imkoniyati yanada ko`payadi.Har 500 -mijozning 20 soniyalik kechikishi tranzaksialarning tartibsiz darajadagi operativ samarasizligiga olib keladi. Har 500-mijoz undan avvalgi turgan insonlarning tranzaksion jarayoni tugamagunicha kutishiga to`g`ri keladi.Navbatdagi so`nggi inson 500*20 sekund=2<sup>3</sup>/<sub>4</sub> soat kutishiga to`g`ri keladi.
Haqiqiy vaqt tizimi boshlang`ich tranzaksiya jarayonida sodir bo`ladi.Misol uchun ,savdo buyurtmasi bilan ishlash tizimi 2-32 jadvalda ko`rsatilgan bo`lib, bir kunda to`ldirilib, jo`natilgan .Shunday tizimlar ko`pgina foydali imkoniyatlarga ega bo`lib, o`z ichiga mukammal mahsuldorlik,kamaytirilgan inventarizatsiya,yuqori inventorizatsiya aylanmasi,mijoz murojaatida kechikish,kengaytirilgan mijoz qoniqishini o`z ichiga oladi. Chunki tranzaksion ma`lumotlar elektron tarzda olib boriladi,fizik hujjat manbalari bartaraf etiladi yoki katta miqdorda tushiriladi.
Haqiqiy vaqt jarayoni tranzaksiyalari hajmi past bo`lgan va umumiy yozuvlarni tarqatmaydigan tizimlarga mos tushadi.Ushbu tizim mahalliy hududlardagi keng ko`lamli tarmoqlarda va keng hududdagi tarmoq tehnologiyalarida foydalaniladi.Tashkilot bo`ylab taqsimlab chiqilgan terminallar joriy tranzaksiyalar to`g`risidagi ma`lumotlarni qabul qilish , ishlov berish va jo`natish bilan shugu`llanadi.Bular tarmoq shartnomasiga aloqador bo`lishlari shart