Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

Касса дафтари
Касса: «______» _____________ 2002 йил учун
Варақ___________

Ҳужжат рақами	Кимдан олинган ѓки кимга берилган	Ўзаро боЃланган ҳисобварақлар рақами	Кирим	Чиқим
1	2	3	4	5
	Кун бошига қолдиқ
	- чек билан банкдан
	Иш ҳақи
	Бир кунда жами
	Кун охиридаги қолдиқ
	Шу жумладан иш ҳақига

Кассир __________ (имзо) сони
Касса дафтаридаги қайдларни текширдим ва _____________________
(ѓзувда)
__________ кирим ва ________чиқим ҳужжатларини олдим.
Бухгалтер _______________(имзо).

Корхонада фақат битта касса дафтари юритилади. У рақамланган, шнурланган ва сурЃучли ѓки мастика муҳр билан муҳрланган бўлиши керак. Касса дафтарининг охирги вараЃида рақамланган бетлар сони кўрсатилиб, корхона раҳбари ва бош бухгалтерининг имзоси билан тасдиқлаб қўйилади. Касса дафтаридаги қайдлар қора қоЃоз орқали икки нусхада қилинади. Ҳар куни иш охирида кассир бир кунда қилинган муомалалар якунини ҳисоблаб чиқаради, кейинги кунга кассада қолган пул миқдорини ва тўлов қайдномаси бўйича чиқимга ҳисобдан чиқарилмаган суммани чиқаради. Иккинчи қирқма варақ (кассирнинг ҳисоботи – бир кунда касса дафтарида қилинган қайдларнинг нусхаси) кирим ва чиқим ҳужжатлари билан бирга бухгалтерияга топширилади ва бу ҳақда касса дафтарида қайд этилади.

Республикамиз миллий валюта қадрини оширишда нақд пул муомалалари муҳим аҳамият касб этади. Шу боисдан ҳам кейинги пайтларда нақд пул муомалаларини тартибга солиш бўйича кўпгина чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Пул муомаласини янада такомиллаштириш, нақд пулсиз ҳисоб-китоблар тизимини кенгайтириш, банкдан ташқари муомалани қисқартириш ва солиқ тўлашдан бўйин товлашнинг олдини олиш мақсадида 2002 йил 3 августда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг «Пул маблаЃларининг банкдан ташқари муомаласини янада қисқартириш чора-тадбирлари тўЃрисида»ги Ќарори қабул қилинди. Ушбу Ќарорнинг 5-бандига мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Давлат Солиқ қўмитаси ва Марказий банки зиммасига алоҳида йирик миқдордаги пул маблаЃлари муомаласи, шу жумладан, нақд пул берилиши бўйича ахборотларни электрон айирбошлаш тизимини ишлаб чиқиш ва жорий этиш вазифаси юклатилган. Бундан ташқари, ушбу Ќарорнинг 10-бандига мувофиқ, Ўзбекистон Респубикаси Марказий банки зиммасига тижорат банклари билан биргаликда 2002 йил 1 октябригача кредит пластик карточкаларни муомалага чиқариш юзасидан комплекс чора-тадбирларни ишлаб чиқиш вазифаси юклатилган.
Тижорат банклари зиммасига чакана савдо ва хизматлар кўрсатиш билан шуЃулланувчи хўжалик юритувчи субъектлар билан биргаликда товарлар ва хизматларга ҳақ тўлаш сифатида пластик дебет карточкалари қабул қилинишини таъминловчи терминаллар тармоЃини кенгайтириш вазифаси юклатилган.
Нақд пул муомаласини тартибга солиш тўЃрисидаги ушбу Ќарор корхона, ташкилот ва муассасаларда касса муомалаларини юритишда талайгина янгиликларни келтириб чиқаради. Масалан, иш ҳақи, мукофот, хизмат сафари харажатлари учун пул маблаЃлари берилишининг электрон карточка тизимига ўтилиши касса муомалаларида ҳужжатлар оқимининг камайишига олиб келади. Хусусан, пул маблаЃлари берилишида касса чиқим ордерлари расмийлаштирилмасдан, балки ягона ҳужжат - тўлов қайдномасининг тўлдирилиши касса муомалалари ишини енгиллаштиради.
Касса муомалалари бухгалтерия ҳисобида қуйидаги ҳисобварақларда акс эттирилади:
5010-«Миллий валютадаги пул маблаЃлари»
5020-«Хорижий валютадаги пул маблаЃлари».
Ушбу ҳисобварақларнинг дебет томонида корхона кассасига пул маблаЃларининг кирими акс эттирилади. Кредит томонида корхона кассасидан тўланадиган пул маблаЃлари ва лимитдан ортиқча пулларни банкка топшириш акс эттирилади.