Karimjon rahimqulov bori nigmonov

MAG‘LUBIYATDAN KEYIN MUSOBAQADAN
CHIQIB KETISH BILAN O‘YNALADIGAN
SISTEMA (PLEY-OFF)
O‘yindan chiqib ketish bilan o‘ynaladigan musobaqa sistemasi, 
odatda, o‘yinlar qisqa muddatda o‘tkazilishi kerak bo‘lganida 
va musobaqada qatnashuvchi jamoalar soni ko‘p bo‘lgan taqdir-
da qo‘llanadi. Respublika va shahar kubogi o‘yinlari, odatda, shu 
sistema bo‘yicha o‘tkaziladi. Mag‘lubiyatga uchragan jamoa mu-
sobaqalardan chiqib ketadi. 
Bu sistema bo‘yicha o‘tkaziladigan o‘yinlar tartibini aniqlashda, 
avvalo, musobaqada qatnashuvchi jamoalar soniga mos jadval (set-
ka) tuzish zarur, shundan keyin qur’a tashlanadi. Jamoa raqami o‘zi 
tortib olgan raqam bo‘yicha musobaqa jadvaliga yoziladi. Shun-
day qilib, bir-biri bilan o‘ynaydigan jamoalar qur’a tashlash bilan 
aniqlanadi. Jadval jamoalar soniga qarab tuziladi. Agar jamoalar 
soni 2 sonining darajasiga teng bo‘lsa (2
2
= 4; 2
3
= 8 va hokazo), 
hamma jamoalar o‘yinni birinchi davradan boshlaydilar. 
Agar musobaqada qatnashuvchi jamoalar soni 2
ⁿ
ga teng bo‘lma-
sa, u holda jadval ikkinchi davraga kelib 2
ⁿ
ga teng miqdordagi 
jamoa qoladigan qilib tuzilishi kerak. Binobarin, jamoalarning bir 
qismi o‘yinlarni ikkinchi davradan, bir qism esa birinchi davradan 
boshlaydi. 

---

146
O‘yinni birinchi turdan boshlaydigan jamoalar sonini aniqlash 
uchun quydagi formuladan foydalaniladi:
K
ı
= (
K
0
– 2
ⁿ
) ∙ 2,
bunda: 
K
1
– musobaqada birinchi turdan boshlab qatnashadigan ja-
moalar soni; 
K
0
– musobaqada qatnashadigan jamoalar soni; 2
ⁿ
– 
musobaqada qatnashuvchi jamoalarning umumiy soniga eng yaqin 
bo‘lgan yeng kichik son; 
n
– musobaqada qatnashuvchi jamoalar-
ning umumiy soniga qarab tanlanadigan daraja ko‘rsatkichi (butun 
son) (
n
= 2, 3, 4, 5 va h. k.). 
5- jadval