Kardiotonik dori vositalarining klinik farmakologiyasi

tomirlarni bevosita toraytiruvchi ta’sir
ga ega bo‘lib, 
asosan yurak, o‘pka va qorin bo‘shlig‘idagi tomirlarni toraytiradi, natijada 
periferiyadagi umumiy qarshilik oshadi. Glikozidlarning bu ta’siri faqat 
sog‘ odamlardagina yuz beradi. Yurak ishining yetishmovchiligi bor 
bemorlarda esa umumiy qarshilik shundoq ham yuqori bo‘ladi, chunki bir 
minutda haydaladigan qonning hajmi kam bo‘lganligi tufayli reflektor 
holatda simpatik nerv sistemasining tonusi oshadi va arteriyalarda unga 
moslashgan holda torayish yuz beradi. Yurak glikozidlarining bir minutda 
haydaladigan qonning hajmini oshirib, simpatik nerv sistemasini 
tomirlarning tonusiga bo‘lgan ortiqcha ta’sirini bartaraf etadi. Bu 
tomirlarning reflektor kengayishiga olib keladi, natijada yurak ishining 
yetishmovchiligi bor bemorlarda periferiyadagi umumiy qarshilik 

---

12 
kupayish o‘rniga kamayadi. Ba’zi bir klinik holatlarda glikozidlar 
yurakning qisqarish kuchini oshira olmasligi mumkin. Bunday holatlarda 
ularning tomirlarni toraytirish, umumiy periferik qarshiligini oshirish kabi 
ta’sirlari ro‘y beradi. Natijada yurakning ishlashi og‘irlashadi, umumiy 
gemodinamika yomonlashadi. O‘pka shishi, kardiogen shok, o‘tkir 
miokard infarkti holatlarida shunday bo‘ladi. Shuning uchun bunday 
paytlarda, o‘tkir holatni olish uchun, davolashni boshqa dori vositalari 
bilan boshlash va bemorning ahvoli bir oz yaxshilangandan keyin yurak 
glikozidlarni qo‘llash tavsiya etiladi. 
2. Glikozidlarning yurakdan tashqarida bo‘lgan ta’sirlaridan yana
biri-
diurezning 
ko‘payishi
dir. 
Diurezning 
oshishi 
umumiy 
gemodinamikaning yaxshilanishi va qisman nefron kanalchalarda 
reabsorbsiyaning kamayishi tufayli yuz beradi. 
3. 
Neyromodullovchi effekti
: Yurak glikozidlari kichik dozalarda qabul 
qilinganda ham simpatik nerv sistemasini bostirish xususiyatiga ega. 
(qonda noradrenalin miqdorining kamayishi tufayli.) Bo‘yrak 
kanalchalarining 
epiteliysi 
hujayralarida 
Na
+
-K
+
-ATFazaning 
ingibirlanishi natijasida natriy reabsorbsiyasi kamayadi, shu sababli natriy 
bo‘yrakning distal kanalchasiga kirishi ko‘payadi va renin sekresiyasi 
kamayadi.