Kanada Ta’lim tizimi
Kanada dunyodagi eng yirik davlatlardan biri bo’lib, Rossiyadan keyin ikkinchi o’rinda turadi va Shimoliy Amerika qit’asini egallaydi. Mamlakat tabiati va zamonaviy shahar hayotining simbiozidir: sanoat zonalari Kanadaning janubida joylashgan va cheksiz o’rmonlar, to’lqinli daryolar, Shimoliy Arktika zonasiga etib boradigan ko’plab ko’llar va tog ‘tizmalari joylashgan. Poytaxti — Ottava bilan bir qatorda eng katta megapolislar Monreal, Kalgari, Vinnipeg va Torontodir. Kanada kuchli demokratik an’analarga ega bo’lgan konstitutsiyaviy monarxiya tizimiga ega. Buyuk Britaniya qirolichasi davlat rahbari sifatida tan olingan va general-gubernator tomonidan vakillik ko’rsatilgan. Barcha hokimiyat bosh vazir boshchiligidagi hukumatga berilgan.
Kanadaning maydoni 9,984,670 kvadrat metrni tashkil etadi. Bu uni nafaqat Amerika qit’asida, balki butun g’arbiy yarim sharda eng katta davlatga aylantiradi. Aholisi, 2015 yil ma’lumotlariga ko’ra, taxminan 36 million kishi. Kanada sayyoradagi bitta mamlakat bilan eng uzun quruqlik chegarasiga ega — 8 891 km, aniqrog’i Amerika Qo’shma Shtatlari va Alyaska bilan. Shtat Tinch okeani, Atlantika va Arktika okeanlariga chiqa oladi.
Chinak bargi mamlakati ham ataladigan Kanada — 3 ta hudud va 10 ta viloyatni birlashtirgan parlament federatsiyasi hisoblanadi. Ulardan birida, Kvebekda frantsuz tilida so’zlashuvchi aholi ustunlik qiladi, boshqasida — Nyu-Brunsvik — fransuz va ingliz tillarida so’zlashadilar. Yukon hududini (bu ikki tillda) hisobga olmaganda, mamlakatning qolgan hududlari, asosan ingliz tilida so’zlashadi.
Kanada iqlimi juda xilma-xil bo’lib, hududning kengligi va relefning o’ziga xos xususiyatlariga ta’sir qiladi. Ob-havoda haddan tashqari ob-havoning mavjudligi — qishi sovuq va issiq yozi qit’a sifatida tavsiflanadi. Mamlakat bir qator iqlim zonalariga bo’linishi mumkin: shimolda sovuq va Tinch okean sohilida issiq. Sovuq zonaga Kanada Arktik arxipelagi va Labrador yarimorolining shimoliy qismlari va Makkenzi daryosi havzasi kiradi. Bu erdagi tuproq juda qattiq muzlaydi va deyarli 365 kun davomida qor erimaydi. Yoz qisqa, deyarli yog’ingarchilik bo’lmaydi. O’rtacha yillik harorat minus belgisi bilan 5-10 daraja atrofida.
Qutb kengliklaridan qanchalik uzoq bo’lsa, iqlimi yumshoqroq. Kanadaning janubida yoz (20–25 °) issiqroq, qishi esa unchalik qattiq emas. Yog’ingarchilik kattaroq: yiliga 400-500 mm. Buyuk ko’llar va Sent-Lorens daryosi hududida tez-tez qor bo’ronlari bo’lib turadi. Atlantika qirg’oqlarida sovuq davr, aksincha, yumshoqroq, yozi kamroq issiq, tumanlar kam emas. Xuddi shu yoz Tinch okeani sohillarida, qishi esa yumshoq va yomg’irli. Yanvar oyi harorati 0 ° dan pastga tushmaydigan Kanadadagi yagona joy Vankuverga tutash mintaqa bo’lib qolmoqda. Shaharning o’zida yog’ingarchilik ko’p, yiliga 5000 mm. Yukon yerlarining yuqori oqimida Amerika qit’asida eng past harorat kuzatiladi: -60 ° C.
Bir necha yil davomida Kanada BMT komissiyasi tomonidan yashash uchun eng yaxshi mamlakat deb tan olindi. Tanlov sog’liqni saqlash tizimi, ta’lim sifati va undan foydalanish imkoniyati, atrof-muhitning tozaligi, qonun bilan himoyalangan shaxsiy erkinlik va xarajatlar bo’yicha, o’rtacha ish haqining darajasi kabi ko’plab ko’rsatkichlar asosida amalga oshiriladi.
Bu faqat bitta narsani anglatishi mumkin: Kanada — bu yuqori daromadli odamlar yashaydigan, odamlar bir-biriga nisbatan bag’rikeng, hukumat bepul, shu bilan birga yuqori sifatli tibbiy xizmat ko’rsatadigan, bepul o’rta ma’lumot beradigan va ular yaxshi yashaydigan mamlakatdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |