"Kamalak"(kichik guruhlar uchun)


 . Kamalakni ilmiy tadqiqotlar tarixi



Download 97,46 Kb.
bet4/5
Sana13.01.2022
Hajmi97,46 Kb.
#358349
1   2   3   4   5
Bog'liq
Kamalak

Kamalakni ilmiy tadqiqotlar tarixi.

Fors astronomi Qutb al-Din al-Shirazi (1236-1311) va ehtimol uning shogirdi Kamol-al-Din-al-Farisiy (1260-1320) bu hodisaga nisbatan aniq tushuntirish bergan birinchi bo'lgan.

Kamalakning umumiy jismoniy tasviri 1611 yilda Mark Entoni de Dominis tomonidan "De radiis visus et lucis in vitris perspektivis et iride" kitobida tasvirlangan. Eksperimental kuzatishlar asosida u kamalak yomg'ir tomchisining ichki yuzasidan va ikki marta sinish natijasida - kirish va tushish natijasida olingan degan xulosaga keldi..

Rene Dekart 1635 yilda "Meteor" deb nomlangan o'z ishida kamalak haqida to'liq tushuntirish berdi.


  Kamalakning rang-barang spektri doimiy bo'lsa-da, an'anaga ko'ra, unda 7 ta rang ajralib turadi. 7 raqamini maxsus ramziy ma'noga ega bo'lgan Isaak Nyuton birinchi bo'lib 7 raqamini tanlagan deb ishoniladi. Bundan tashqari, u dastlab o'zining beshta rangini - qizil, sariq, yashil, ko'k va binafsha ranglarni ajratib turdi, bu haqda o'zining "Optika" asarida yozgan edi. Ammo keyinchalik, spektrdagi ranglar soni va musiqiy miqyosning asosiy ohanglari o'rtasidagi moslikni yaratishga harakat qilib, Nyuton spektrning beshta rangiga yana ikkitasini qo'shdi.

1637 yilda mashhur fransuz faylasufi va olimi Dekart nurning sinishi asosida kamalakning matematik nazariyasini berdi. Keyinchalik, bu nazariya Nyuton tomonidan prizma yordamida nurlarning ranglarga bo'linishi bo'yicha o'tkazilgan tajribalari asosida to'ldirildi. Nyuton tomonidan to'ldirilgan Dekart nazariyasi bir vaqtning o'zida bir nechta kamalaklarning mavjudligini, ularning turli xil kengliklarini, rangli chiziqlarda ma'lum ranglarning majburiy yo'qligini va bulut tomchilari hajmining hodisaning paydo bo'lishiga ta'sirini tushuntira olmadi. Kamalakning yorug'lik difraksiyasi tushunchalariga asoslangan aniq nazariyasi 1836 yilda ingliz astronomi Jorj Eyri tomonidan berilgan. Yomg'ir qoplamini tarqoqlikni ta'minlaydigan fazoviy tuzilma sifatida ko'rib, Eri kamalakning barcha xususiyatlarini tushuntirdi. Uning nazariyasi bizning davrimiz uchun o'z ahamiyatini to'liq saqlab qoldi.




Download 97,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish