Kalit – kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmining ba’zi – bir parametrlarining maxfiy holati bo‘lib, barcha algoritmlardan yagona variantini tanlaydi. Kalitlarga nisbatan ishlatiladigan asosiy ko‘rsatkich bo‘lib, kriptomustahkamlik

Kompyuter telefoniyasidagi himoyalash usullari

Elektron kommunikatsiyalarning zamonaviy texnologiyalari keyingi yillarda ishbilarmonlarga aloqa kanallari bo’yicha axborotning turlicha ko’rinishlari (masalan: faks, video, kompyuterli, nutkli axborotlar)ni uzatishda ko’pgina imkoniyatlar yaratib bermoqda.Zamonaviy ofis bugungi kunda aloqa vositalari va tashkiliy texnika bilan haddan tashqari to’ldirib yuborilgan va ularga telefon, faks, avtojavob apparati, modem, skaner, shaxsiy kompyuter va h.k. kiradi. Zamonaviy texnika uchun axborot-kommunikatsiyalar texnologiyasi - - kompyuterlar telefoniyasi rivojlanishi bilan katta turtki berildi.Bor-yo’g’i o’n yil ilgari sotuvga CANON firmasining narxi 6000 AQSh dollari bo’lgan «Navigator» nomli mahsuloti chiqarilgan edi va u birinchi tizimlardan hisoblanadi.Kompyuter telefoniyasi o’n yil ichida juda tez sur’atlar bilan rivojlandi. Hozirgi paytda sotuvda mavjud bo’lgan «PC Phone» (Export Industries Ltd, Israel) mahsulotining narxi bor-yo’gi 1000 Germaniya markasi turadi. «Powerline-II» (Talking Technology, ShA)ning narxi esa 800 AQSh dollari turadi. Keyingi paytlarda kompyuter telefoniyasi yunalishida 70% apparat vositalarini Dialogue (USA) firmasi ishlab chiqarmoqda.Kompyuter telefoniyasida axborotlarning havfsizligini ta’minlash katta ahamiyatga ega. Masalan, telefon xakerlarining Skotland-Yard AQSiga kirib 1,5 mln. A?Sh dollari mikdorida zarar keltirishganligi havfsizlikning zarurligini isbotlaydi.Kompyuter telefoniyasida qo’llanilayotgan nutqni aniqlovchi texnologiya telefon qiluvchining ovozidan tanib olish uchun ahamiyatga egadir. Kompyuter telefoniyasining himoyasini yetarli darajada ta’minlash uchun Pretty Good Privacy Inc. firmasining PC Phone 1.0 dasturiy paketi ishlab chiqarilgan. U kompyuter telefoniyasi orqali uzatilayotgan axborotlarni himoyalash uchun axborotlarni raqamli ko’rinishga o’tkazadi va qabul paytida esa dasturiy-texnik vositalar yordamida qayta ishlaydi. Zamonaviy kompyuter telefoniyasi vositalarining shifrlash tezligi ham juda yukrridir, xato qilish ehtimoli esa juda kichikdir (taxminan 108-10 12).