|
organizmlari, qoldiqlari
ishtirokida tayyorlangan ozuqa moddalar bо„ladi. Mineral о„g„itlarni
tarkibida esa, sun‟iy sintetik yо„l bilan olingan elementlar ishtirok etadi.
Organik о„g„itlar tuvakdagi tuproqning tuzilishini о„zgartiradi, g„ovaklikni, havo va suv
о„tkazuvchanligini yaxshilaydi. Ular tuproqdagi о„simlikning о„sishiga yordam beradigan
mikroorganizmlarni faoliyatini oshiradi.
Eng kо„p tarqalgan organik о„g„itlardan: gо„ng, kompost qushlar eksprementi, yashil
о„g„itlar, oqova suvlar chо„kmasi va boshqalar
.
Mineral о„g„itlar tarkibiga о„simlikka ozuqa bо„ladigan onorganik moddalar birikmalari –
turli tuzlar kiradi. Mineral о„g„itlar qattiq (poroshok yoki doiodor) yoki suyuq holatda bо„ladi.
Mineral о„g„itlar: azotli, fosforli, kaliyli о„g„itlarga bо„linadi.
Suyuq о„g„itlarni tuproqning ustiga bir tekisda 6-9 oyda bir marotaba beriladi.
О„simliklarga barg orqali beriladigan suyuq о„g„itlar.
Suyuq о„g„itlarni о„simlikning gulariga emas, faqat barglarigagina sepish kerak.
9- MASHG„ULOT
О„simliklarni zararkunandalarga qarshi kurash choralarini о„rgatish.
Kerakli jihozlar:
turli sog„ va kasal о„simliklar, xashoratlarni, zararkunandalarni rasmlari
va turli preparatlar, lupa, mikroskop, pinset, chо„tka.
Ishning borish tartibi.
1. О„simliklarni zararkunandalardan himoya qilish.
2. О„simliklarni himoya qlish usullari, vaqti va ehtiyot choralari.
2.1. Alohida e‟tibor berish kerak bо„lgan belgilari.
2.2. Agar uncha kо„p tarqalmagan bо„lsa, ulardan qutilish shartlari. Kasallangan
о„simliklarga ishlov berish vaqti va joyi.
2.3. Foydali xashoratlar va ulardan foydalanish usullari, ya‟ni biologik kurash choralari.
Xona yoki bog„larda о„sadigan о„simliklar xashoratlar, zamburug„lar, bakteriyalar, viruslar
va boshqalar ta‟sirida kasallanadilar. Ularning ba‟zilari yosh о„simliklar tanasida xatto
urug„larida yashab kо„payadilar. Bulardan tashqari о„simliklar tanasining shkastlnishi, turli
zararli ishlarning paydo bо„lishi, kasallik tug„diradigan turli zararkunandalar ta‟sirida emas
balki, atrof-muhitning shu о„simlik uchun qulay bо„lmasligi natijasida ham yuz berishi mumkin.
Atrof-muhitni issiq va nam bо„lishi о„simliklarga turli zamburug„lar bilan zararlanishga olib
keladi. Qandalalar, kanalar va boshqa parazitlar esa, havo issiq va quriq bо„lganda о„simliklar
tanasida yaxshi kо„payadilar va о„simliklarni tez zararlanishiga sabab bо„ladi. Agar havo
xarorati va namlik qisqa vaqt ichida tez-tez о„zgarib tursa, о„simliklarni barglarini, poyalarini,
navdalarini, hatto mevalarini kasallanishi zararkunandalar bilan zararlanishi kuchayadi.
1. Kasallangan о„simliklarga ishlov berganda, albatta kimyoviy preparatlardan
foydalanladi. Kimyoviy preparatlar ikki turga bо„linadi.
1) Zaxarli prpearatlar, ular bilan о„simliklarga ishlov berganda faqat uni tushungan
mutaxassigina foydalanish mumkin.
2) Bu guruhda, mutaxassis bо„lmagan shaxslar ham gul dо„konlarida sotiladigan
preparatlardan foydalanib, о„simliklarni kasalliklardan tozalash mumkin.
Zaxar preparatlardan, shu preparatlarni foydalanish mumkinligi haqida ruxsatnomasi
bо„lgandagina qо„llash mumkin. Bu preparatlar о„simliklarga ishlov berganda, atrofdagi barcha
tirik organizmlarga (odamlar, hayvonlar, о„simliklar, oziq-ovqat) zarar yetkazishi mumkin.
Shuning uchun zaxarli preparatlardan ehtiyot choralariga rioya qilgandagina foydalanish tavsiya
etiladi.
2. О„simliklarga preparatlarni qо„llash uchun avval zararkunandani yoki kasallikning
turini aniqlash zarur.
О„simlik zararkunandalari va kasalliklarini faqat mutaxassislar aniqlashi mumkin. Ba‟zi
preparatlar bitta ba‟zilari bir qancha zararkunandalarga ta‟sir kо„rsatishlari mumkin.
a) agar kasallik uchun kо„p tarqalib ketmagan bо„lsa, bir qancha о„simliklardagina bо„lsa,
paltani spirt bilan xullab parazitni olib tashlash kerak. Agar о„simlikni juda kо„p qismi
zararlansa, shu kasalni yulib tashlash kerak.
b) о„simliklarga preparatlar bilan ilov berish uchun qulay vaqt ertalab va kechqurun
hisoblanadi. agar ochiq havoda ishlov berilsa, shamol bо„lmagan vaqtni tanlash mumkin. Har
ikkalasida ham qо„llarga maxsus qо„lqoplar va og„iz va burunga masska kiyish kerak.
Preparatlarni qо„llaganda paketning tashqarisida yozilgan kо„rsatmani о„qish shart va
uning shartlariga rioya qilish kerak.
v) о„simliklarning zararkunandalarga qarshi turli xashoratlar yordamida biologik kurashish
mumkin. Ularga asal arilar va xonqizi qо„ng„izi misol bо„ladi. Bu xashoratlar zararkunandalarni
yeb о„simliklarni saqlaydi.
Xona о„simliklarida uchraydigan xashoratlar: Shira, о„simlik biti.
Shiralar 2-3 mm kattalikda bо„lib, kolloniya bо„lib yashaydilar. Yosh poyalar, barglarning
shiralarini shimib yashaydilar. Zararlangan barglar burishib, qurib tо„kiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
