Кафедраси “Қурилиш ишлаб чиқариши технологияси”

2. “Бир чўмичли экскаваторлар ёрдамида хандакларни қазиш технологияси” курс лойихасини бажариш.

1. Котлован ҳажми ҳисоби

1. 
   Мисол тариқасида қуйидагилар берилган: Оддий кўринишдаги котлован хажми геометрик нуқтаи назардан қуйидаги формула ёрдамида хисобланади (Мисол. А=76 м, В=40 м, h = -2,8 м, Грунт - шағал m = грунтнинг қиялик коэффициенти (ЕНиР бўйича олинади)); Тупроқни ташиш масофаси (км)___________; Йўл қопламасининг тури ________________:
   

бу ерда: А₁, В₁ –котлован томонларининг устки сатхдаги ўлчамлари:
А₁=А+2hm, м В₁=В+2hm, м
m – грунтнинг қиялик коэффициенти ([7] жадвал [4]га асосан m =1,0).

1-расм. Хандақ кўриниши

У холда:
А₁=76+2·2,8·1,0=81,6

В₁=40+2·2,8·1,0=45,6

Қийматларни ўрнига қўйса:

Бинонинг ер ости қисми битгандан сўнг қайта тўкиладиган тупроқ хажми (4-расм) қуйидаги формулага асосан хисобланади:

бу ерда:
- котлованнинг девор олди чуқурлиги (отмостка қўйишни хисобга олган холда, м );

F₀ – котлован остки сатхи юзаси, F₀=AхБ=76х40=3040 м²

F_ю – котлован юқоридаги сатхи юзаси, Ғю=81,6х45,6=37,20 м²

2- расм. Ковланадиган катлован ва иншоот қирқими

Бино пойдевори ташқи қисми ўлчамлари:



мисолда 0,5 метрдан.
У холда:

Котловандан чиқадиган грунт хисобига қўшимча қалинлик хосил қиладиган тупроқ хажми:
V=V_К-V_КТ=9450-1183=8267 м³
Хандиққа тушиш йўли (хандиқ тўғри чўмичли эксковатор билан хандиқ кавланган ) ҳажми қуйидаги формула билан ҳисобланади:

Бу ерда:
h - хандиққа тушиш чуқурлиги;
в- хандиққа тушиш йўли эни (автосамосвал бир томонлама юрганда 3,5 м икки томонлама юрганда 7,6 м).
m₁ - тушиш йўли қиялиги, 10-15% олинади.

Расм.2. Хандиққа тушиш йўли

Хандиқ қазиш натижасида ҳосил бўладиган қўшимча тупроқнинг қалинлигини топишда бинонинг ер қисми бигандан сўнг қайта тўкиладиган тупроқнинг ҳажми хандиқдан чиққан тупроқнинг ҳажмидан айириб ташланади.