Kafedrasi husanov nishonboy abdusattorovich dilmurodova nilufar asatullayevna

so`zlalashuv uslubi, bunday xusuiyatga ega bo`lmagan so`zlashuv uslubi esa oddiy 
so`zlashuv uslubidir.
 

---

125 
 
So`zlalashuv  uslubining    o`ziga  xos  xususiyati  uning  erkinligidir.  So`zlar 
tartibi erkin, asosiy maqsadni ifodalovchi gap bo`lagi ajratib ko`rsatiladi, fikr so`zga 
mantiqiy urg`u berish bilan ifodalanadi. Jumlalar qisqa va ta’sirli bo`ladi. 
So`zlashuv uslubining har ikki turi ko`pincha dialog shaklida ro`yobga chiqadi. 
Ikki  shaxsning  o`zaro  so`zlashuvi  dialogik  nutq  sanaladi.  So`zlashuv  uslubida 
so`zlar ko`pincha kinoya, piching, qochirmalarga boy bo`ladi.  
So`zlashuv nutqida ona tilidagi bor imkoniyatlardan foydalanilsa ham, har bir 
toifaning nutqida o`ziga xoslik seziladi: olimlarning suhbati bilan ishchi, xizmatchi, 
dehqonning  so`zlashuvida  farq  bo`ladi.  Hatto  erkagu  xotinlar  so`zlashuvi  o`rtasida 
ham ba’zi farqlar bo`ladi.  
Og`zaki  so`zlashuv  uslubi  grammatik  qurilishi  sodda,  qisqa,  mazmunan 
ta’sirchan bo`ladi.  Bunda xalq  maqollari va  masallar,  rivoyat va  ertaklar, latifa va 
qo`shiqlar,  so`z  o`yinlari-pichinglar,  hazil  –  mutoyi  balar,  askiya  va  qochirmalar 
muhim manba sanaladi. 
Jonli  nutq  jarayonida  uslubiy  bo`yoq  iboralaridan  (Onaginang  o`rgilsin! 
Qoqindig`ing bo`lay!) keng foydalaniladi. Jonli so`zlashuv nutqida «xom» ibora va 
gaplar, behayo so`zlar ham uchraydi.  
Ba’zan bunday qatlamlar badiiy asarlardan ham o`rin oladi:  Hoy xotin, tavba 
qildim, endi ichsam, birovdan pul olsam, go`rimda to`ng`iz qo`pay.  
Har holda hamma toifa kishilarning suhbati, so`z va gaplari tushunarli bo`ladi. 
Chunki umumiste’moldagi so`z, ibora va jumlalardan foydalaniladi.