Kafedrasi «Elektr injenering»

Masalalar

3.1-masala.

O
’zgarmas tok manbaining E=125v. Unga qarshiliklari R₁=100om, R₂=30 om va R₃=120 om bo’lgan rezistorlar ketma ket ulangan (3.1 – rasm). Zanjirdagi tok kuchini va har bir shahobchada kuchlanishning pasayishini va quvvatini toping. Manbaning ichki qarshiligi hisobga olinmaydi.

3.1 – rasm
Yechish. Zanjirning umumiy karshiligi:

Zanjirning barcha shaxobchalaridagi tok kuchi bir xil bo’ladi, yahni

Xar bitta rezistordagi kuchlanishning tushushi va quvvati quyidagicha teng.

,

,

,

,

,

.

3.2-masala.

K
uchlanishi U=220v bo’lgan liniyaga quvvati ‘₁=4,4kvt o’zgarmas tok dvigateli va quvvati ‘₂=300 vt bo’lgan cho’g’lanma lampa ulangan. Liniyadagi tok kuchini va Iste’molchilarning umumiy qarshiligini toping.(3.2 – rasm).

Yechish. Dvigatelning stator cho’lg’amlaridan o’tayotgan tok:

Lampadan o’tayotgan tok:

Kirxgofning birinchi qonuniga asosan, liniyadagi tokni topamiz:

Har bitta Iste’molchining qarshiligi:

Umumiy o’tkazuvchanlik:

Umumiy qarshilik:

3.3-masala.

Ikki simli liniya ‘=3kvt, I=15a, l=1200m, mis simning diametri d=5mm. Iste’molchining quvvatini, liniya yo’qotiladigan quvvatni va foydali ish koeffitsientini toping.

3.2 – rasm

Yechish. Simning ko’ndalang kesim yuzasi:

Simlarning qarshiligi:

Liniyadagi yo’qotiladigan kuchlanish:

Liniyaning quvvati:

Iste’molchining quvvati:

Liniyaning foydali ish koeffitsenti:

3.4-masala. 3.3 – rasmda ko’rsatilgan zanjir uchlaridagi kuchlanish va uchastkalardagi kuchlanishlarni aniqlang. Uchinchi uchastkada kuchlanishlar tushuvchi U₃=20v. Uchastka qarshiliklari R₁=6om, R₂=4om, R₃=2om.

3.3 – rasm

Yechish. Om qonuniga asosan uchunchi uchastkadagi tok.

Ketma –ket zanjirning birinchi xossasiga asosan, zanjirdagi tok;

Om qonuniga asosan,

Butun zanjir qismlaridagi kuchlanish:

3.5-masala.

3.4 – rasmdagi sxemada tarmoqlanishdan keyin tok kuchi I=19,5a, R=10om, R₁=15om, R₃=20om. SHu sxemaning ekivalent qarshiligi va tarmoqlardagi toklarni aniqlang.

3
.4 – rasm
Yechish. Formulaga asosan.

Butun zanjir qismlaridagi kuchlanish:

Uchastkalardagi toklar;

, ,


3.6-masala.

3
.5 – rasmdagi sxemada tarmoqlanishdan keyin tok kuchi I=19,5a, R=10om, R₁=15om, R₃=20om. SHu sxemaning ekivalent qarshiligi va tarmoqlardagi toklarni aniqlang.

3.5 – rasm

3.7-masala.

Agar E=24v, r₀=2om, R₁=2om, R₂=6om, R₃=4om, R₄=4om, R₅=6om, R₆=7om, R₇=3om, R₈=5om ekanligi mahlum bo’lsa 4.2 – rasm ko’rsatilgan zanjir uchastkalaridagi toklarni aniqlang.

3.8-masala.

Avariyaviy yoritish uchun akkumlyatorning soni aniqlang va ularni ulash uchun tanlansin. Hamma lampochkalarning soni aniqlang va ularni ulash usuli tanlansin. Hamma lampochkalarning quvvati 2kvt, avariyaviy yoritish tarmog’ining kuchlanishi 110v, bita akumliyatorning E.Yu.K E=2v, ruxsat etilgan razryad toki I_r=7a.