“ Biotexnologiya: ilmiy, amaliy va uslubiy asoslari”
darslik.
Toshkent 2008
3
Inog‘omova M., Vahobov A.H.
“ ikrobiologiya va virusologiya asoslari”
о‘quv qо‘llanma
Toshkent 2010
4
Tursunbayeva G. Mirxamidova P, Isabekova M.
“Mikrobiologiy”
Elektron darslik
2012
TARQATMA MATERIALLAR
1-mavzu: Hujaira va gen injeneriyasi 1-ilova. Quyidagi atamalarning izohlarini keltiring.
Hujayra
Gen
Gen muhandisligi
Biotexnologiya
Plazmid
Transpozon
2-ilova
Klasterni to’ldiring
2-mavzu: Eukariot hayvon hujayralarining ekmalari (kulturasi)
TA’LIMNING INTERAKTIV METODLARI
“Aqliy hujum”
Muammo
Ishtirokchilar
Fikr va g’oyalarni bildirish
Fikr va g’oyalarni guruhlash
Muhokama
To’g’ri va samarali yechimga kelish
“Aqliy hujum” biror muammoni yechishda guruh qatnashchilari tomonidan bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to’plab, ular orqali ma’lum bir yechimga kelinadigan eng samarali metoddir. Bu metod orqali shaxsni texnik rivojlantirish mumkin. U to’g’ri va ijobiy qo’llanilganda shaxsni erkin, ijodiy va nostandart fikrlashga o’rgatadi.
“Aqliy hujum” metodini qo’llashdagi asosiy qoidalar:
Bildirilgan g’oya va fikrlar muhokama qilinmaydi va baholanmaydi.
Bildirilgan har qanday g’oya va fikrlar, ular hatto bo’lmag’ur bo’lsa ham, hisobga olinmaydi.
Qancha ko’p g’oya va fikrlar bildirilsa shuncha yaxshi.
Bildirilgan g’oya va fikrlarni to’ldirish va yanada kengaytirish mumkin.
G’oya va fikrlarni bildirish uchun vaqt aniq belgilanadi.
1). Xozirgi vaqtda sut emizuvchilarning xujayralariga viruslar nuklein kislotalarining transinfeksiya qilishning qanday metodlari bor?
2) Ishtirokchilar
3) Fikr va g’oyalarni bildirishadi
2-istirokchi
Kationli litul reagentlarni qo’llash
Liposomali metod
3-ishtirokchi
Liposoma
metodi
1-ishtirokchi
Ishtirokchilar
Fikr va g’oyalarni bildirishadi
4-ishtirokchi
Virusni DNK molekilasiga mikroinfeksiya qilish
DEAE- dekstran metodi
kal’siy-fasfat metodi
5-ishtirokchi 6-ishtirokchi
4) Fikr va g’oyalarni guruhlanadi va muhokama qilindi :
DEAE- dekstran metodi;
kal’siy-fasfat metodi;
Virusni DNK molekilasiga mikroinfeksiya qilish;
Liposoma metodi.
Kationli litul reagentlarni qo’llash.
Liposomali metod.
5) To’g’ri va samarali yechimga kelindi.
3-mavzu: Monoklonal antitanachalarni ishlab chiqarish
B/BX/B jadvali
Bilaman
Bilishni xohlayman
Bilib oldim
B/BX/B jadvali
Bilaman
Bilishni xohlayman
Bilib oldim
Antitanachalarning ahamiyati.
Pathogen mikroorganizmlar.
Antigen neytralizatsiyasi.
Antitela xususyatlari.
1.Neytralizatsiyalovchi antigenlar. 2. Komplement tizimi bu…
3. Membran hujum qiluvchi kompleks.
4. Antiyelaning antigen bilan ta’siri
Neytralizatsiyalovchi —iantigenlarni patogen ta’sir kursatishdan maxrum etib, inaktitsiyalaydi .
Komplement tizimi bu- xujayralar lizisi va xokazolarda, ya’ni nomaxsus himoya reaksiyalarda ishtirok etuvchi qon zardobining 20-ta oqsilidan iborat guruh. ( S1 dan S9 gacha ramzlar bilan belgilanadi).
Membran hujum qiluvchi komplekshosil bo’lishi bilan yakulanuvchi reaksiyalar kaskadi ishga tushadi. Natijada navbatdagi lizis bilan mikrob xujayra membranasining perforsiyasi ro’y beradi.
4. Har bir antitelada xujayra membranasi bilan o’zaro ta’sirlashuvchi Fc-fragment(yakornaya chast) va antigen bilan ta’sirlashuvchi antigen bog’lovchi markiz joylashgan Fab- fragmentlarga ajratilad
4-mavzu: Protoplastlarni olish
“Kichik guruhlarda ishlash texnologiyasi”
Faoliyat yo’nalishi
Kerakli asos yaratish
Kichik guruh 1
Kichik guruh 2
Aniq ko’rsatma berish va yo’naltirish
Muhokama
5-mavzu: Yuksak o`simliklarning sun’iy hujayralarini yaratish
“Muammoli ta’lim texnologiyasi”
Mazkur metod yordamida magistrlar o’rganiladigan material bo’yicha ma’lum bilimga mustaqil ega bo’lishi, jamoa bilan ishlash malakasini olishi, axborot bilan almashish hamda jamo bo’lib qaror qabul qilishi ko’nikmalariga ega bo’ladi.
O’rganiladigan material
O’quvchilar 2-3 guruhga bo’linadi
Har bir guruhga o’rganiladigan material bo’yicha mavzu berish
Mavzuni o’rganish va muhokama qilish
Muammoli vaziyatni muhokama qilish
va to’g’ri yechimini topish
Ekspress tahlil
“Muammoli ta’lim texnologiyasi” ni bajarilishi
O’rganiladigan material
Yuksak o’simliklarning sun’iy hujayralarini yaratish
O’quvchilar 2-3 guruhga bo’linadi
1-Guruh
2-Guruh
3-Guruh
Har bir guruhga o’rganiladigan material bo’yicha mavzu berish
1-Guruh. O’simliklarni sog‘lomlashtirishning nazariy asoslari
2-Guruh. O‘simlik va hayvon hujayralarini o‘stirish uchun ozuqa muhitlar tarkibi
3-Guruh. Transgen o’simliklarga genetik materiallarni ekspressiyasi
Mavzuni o’rganish va muhokama qilish.
Mavzu o’rganish va muhokama qilish orqali magistrlar aniq va to’g’ri qaror qabul qiladilar.
Muammoli vaziyatni muhokama qilishadi va to’g’ri yechimini topishadi.
Ekspress tahlil:
Guruhlar qanchalik to’g’ri javob berganligi guruhlarni bilim saviyasi aniqlanadi. Shu orqali magistrlar baholanadi.
