Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy majmua

11-mavzu. UML tili.
Vizual modellashning yagonalashgan tili (UML). Umumiy tushunchalar. Obyektga yo‘naltirilgan tillardagi mexanizmlar.


12-mavzu. CASE tizimlar.
Rational Unified Process modeli. O‘xshash tijorat modellarini yaratish.


13-mavzu. Tijorat obyektlar modeli.
Tijorat obyektlarining modelini yaratish. O‘xshash tijorat modella­rini takomillashtirish. Tizimga talablarni yaratish.


14-mavzu. Konseptual model.
Berilganlarning konseptual modelini yaratish. Berilganlar bazasi va ilovalarni yaratish. Kengaytirilgan bog‘lanishlar.


15-mavzu. Bog‘lanishlar va tizimli talablar.
Bog‘lanishlar tahlilining jabhalari. AT qism-tizimlarini ajratish. Muammolar sohasidagi talablar. Tizimli talablarni yaratish bosqichlari. Ko‘p darajali kengaytirilgan bog‘lanishlar.


Ma’ruza mashg‘ulotlarining kalendar tematik rejasi

№	Mavzular	Soati	Sana
1	Axborot tizimlarini (AT) loyihalash	4
2	AT bo‘yicha xalqaro standartlar	4
3	ATni modellashtirish	4
4	Berilganlar oqimini modellashtirish	4
5	ATni loyihalash bosqichlari	4
6	Texnik topshiriq	4
7	ATga talablar	4
8	Texnik loyiha	4
9	Asosiy mahsulotlar	4
10	ATning namunaviy loyihasi	4
11	UML tili	4
12	CASE tizimlar	4
13	Tijorat obyektlar modeli	4
14	Konseptual model	4
15	Bog‘lanishlar va tizimli talablar	4
	Jami:__60'>Jami:	60

III. Amaliy mashg‘ulotlari

Amaliy mashg‘ulotlar vizual modellashning yagonalashgan tili (UML) bo‘yicha olib boriladi. Magistrantlar turli sohadagi obyektlarni loyihalashni o‘rganadilar va ma’lum ko‘nik­malarga ega bo‘ladilar. UML tilini mukammal o‘zlashtirish uchun ARGOUML muhiti bo‘yicha quyidagi mavzular tavsiya etiladi.

Amaliy mashg‘ulotlarning kalendar tematik rejasi

№	Mavzular	Soati	Sana
1	UMLdan foydalanib tizimni loyihalash. Tijorat-obyektlarining modellarni yaratish	4
2	Tijorat-o‘xshash modellarni takomillashtirish. Tizimga talablarni yaratish	4
3	ARGOUML muhiti va uning imkoniyatlari	4
4	ARGOUML muhitidagi foydalanuvchilar interfeyslari	4
5	ARGOUML muhitida diagrammalarni yaratish va boshqa yordamchi buyruqlar	4
6	O‘xshash diagrammalar (foydalanish naqllari (Use case))ni yaratish	4
7	Sinflar (Class) diagrammasini yaratish	4
8	Ketma-ketliklar (Sequence) diagrammasini yaratish	4
9	Hamkorlik (Collaboration) diagrammasini yaratish	4
10	Holatlar (Statechart) diagrammasini yaratish	4
11	Faoliyat (Activity) diagrammasini yaratish	4
12	Komponentlar (Component) diagrammasini yaratish	4
13	Yoyish (joylash, Deployment) diagrammasini yaratish	4
14	Dastur kodini generatsiyalash. Loyihani rasmiylashtirish	4
15	Tanlangan mavzular bo‘yicha yaratilgan loyihalar muhokamasi	4
	Jami:	60

IV. Mustaqil ta’lim

Magistrantga mustaqil ishni tashkil etishda fanning xususiyat­larini, shuningdek sohalar bo‘yicha axborot tizimlarini UMLda loyihalash bo‘yicha har bir magistrantga alohida mavzular beriladi. Bu jarayon UML muhitida loyihani yaratish bilan tugaydi. Loyihalash natijalari asosida programma kodlari hosil bo‘ladi. Dasturning ana shu kodlarni olish, oxirgi natija sifatida e’tirof etiladi.

Magistrant mustaqil ta’limining asosiy maqsadi – o‘qituvchining rahbarligi ostida ixtiyoriy obyektlarni amaliy tarzda ARGOUML muhitidan foydalangan holda mustaqil ravishda AT shaklidagi turli qo‘shimcha diagrammalarni yaratishdan iborat.

№	Mustaqil ta’lim mavzular	Soat
1	Amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik.	30
2	UML tilidagi paketlar.	10
3	UML tili meta modelining asosiy paketlari.	10
4	UML tili diagrammalarni yaratishdagi alohidaliklar.	10
5	Asosiy ele­mentlar paketi.	10
6	O‘zak elementlar paketi.	10
7	Yordamchi elementlar paketi.	10
8	Kengaytirish mexanizmlari paketi.	10
9	Berilganlarning turlari paketi.	10
10	Xulq elementlari paketi.	10
11	Umumiy xulq paketi	10
12	Hamkorlik paketi.	10
13	Foydalanish naqllari paketi.	10
14	Avtomatlar paketi.	10
15	Umumiy mexanizmlar paketi.	10
16	Modellarni bosh­qarish paketi.	10
	Jami	180

V. Fan o‘qitilishining natijalari (shakllanadigan kompetensiyalar)


Fanni o‘zlashtirish natijasida magistrant:

• 
  Axborot tizimlari va texnologiyalarini loyihalash strategiyalarni bilishi; axborot tizimla­rini loyihalashdagi texnologiya va vosita usulla­rini bilishi;
  
• 
  Kasbiy faoliyatdagi obyektlarning nazariy hamda tajribaviy model­larini tadqiq qilish va yaratish; axborot tizimlari va texnologiya­larini faoliyat jarayonidagi sifatlari tahlil, sintez, optimallash va bashoratlash uslubiyatlarini tadqiq usullarni bilishi; nostandart masalalarni yechish usullari va an’anaviy masalalarni yechishning yangi usullarini bilishi;
  
• 
  Axborot tizimlari va texnologiyalarini loyihalash sohasidagi amaliy masalalarni yechish; Axborot tizimlari loyihalash jarayo­nini amalga oshirish; axborot tizimlari loyihalash usullariga ega bo‘lish; axborot tizimlari va texnologiyalarini loyihalash sohasi­dagi amaliy masalalarni yechish usullariga ega bo‘lish; nostandart masalalarni yechish usullari va an’anaviy masalalarni yechishning yangi usullariga ega bo‘lishi kerak.
  

VI. Ta’lim texnologiyalari va usullari
Ushbu fan bo‘yicha qo‘llaniladigan texnologiyalar va usullar quyidagilardan iborat:

• 
  ma’ruzalar;
  
• 
  seminarlar (mantiqiy fikrlash, tezkor savol-javoblar);
  
• 
  guruhlarda ishlash;
  
• 
  taqdimotlarni qilish;
  
• 
  AT bo‘yicha shaxsiy loyihalar yaratish;
  
• 
  jamoa bo‘lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar.
  

VII. Kreditlarni olish uchun talablar
Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to‘la o‘zlashtirish, tahlil natijalarini to‘g‘ri aks ettira olish, o‘rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish, amaliy mashg‘ulotlarda berilgan masalalarni dasturini tuzish, internet manbaalarida ko‘rsatilgan resurs­larga kirib Axborot tizimlarini loyihalash bo‘yicha sertifikatlar olish va joriy, oraliq nazorat shakllarida berilgan vazifa va topshiriqlarni bajarish, yakuniy nazorat bo‘yicha yozma ishini topshirish.


Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati


Asosiy adabiyotlar
1. Грекул В.И., Денищенко Г.Н., Коровкина Н.Л. Проектирование информацион­ных систем. Учеб пос. Интернет-университет, УИТ, – М., 2005. – 304 с.
2. Рочев И.В. Информационные технологии. Анализ и проектирование информа­ционных систем. Учебное пособие. 2-е изд. испр. – Москва-CПб: Ланг., 2019. – 128 с.
3. Крэг Ларман. Применение UML 2.0 и шаблонов проектирования. Практическое руководство. 3-е изд. Издательский дом “Вильямс”. – М.: 2013. – 736 с.


Qo‘shimcha adabiyotlar
1. Избачков Ю.С., Петров В.Н. Информационные системы: Учебник для вузов. 2-е изд. – СПб.: Питер, 2006. – 656 с.
2. Буч Г., Рамбо Д., Якобсон И. Язык UML. Руководство поль­зователя. 2-е изд.: Пер. с англ. Мухин Н. – М.: ДМК Пресс, 2006. – 496 с.
3. Иванов Д.Ю., Новиков Ф.А. Основы моделирования на UML: Учеб. пособие. СПб.: Изд-во Политехнического универси­тета, 2010. – 249 с.
4. Леоненков А.В. Самоучитель UML 2. – СПб.: БХВ-Петер­бург, 2007. – 576 с.


Talaba bilimini baholash
Talaba bilimini baholash kredit-modul tizimiga muvofiq ishlab chiqilgan Nizom asosida amalga oshiriladi.

Nazorat turi	OB	YB
O‘tkazilish vaqti	7-8-hafta	16-21-hafta
Nazorat shakli

Oraliq baholash: fanning ma’ruza va amaliy mashg‘ulotlari qismiga tegishli teng yarmi o‘tib bo‘lingandan so‘ng OB olinadi. Bunda o‘tilgan mavzularga doir 3 tadan nazariy yozma savollari varianti tarqatiladi. Oldindan tuzilgan 3 tadan yozma variantlarini to‘la yechgan talabaga har bir to‘g‘ri javob uchun maksimal 5 baho beriladi.

Yakuniy baholash o‘tilgan barcha mavzular bo‘yicha tuzilgan variantlari asosida o‘tkaziladi. Bunda har bir talabaga semestr davomida o‘tilgan mavzular bo‘yicha 2 tadan nazariy yozma savol variantlari tarqatiladi. Talaba yozgan javobining har biridan maksimal 5 baho to‘plash imkoniyatiga ega. Umumiy baho o‘rta arifmetik asosida chiqariladi.
Izoh. Nazoratlardagi har bir savol va topshiriqlar quyidagi baholash mezonlari bo‘yicha baholanadi.