Kafedra mudiri: I. Qur’onov

ilova

Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

t/r	Nazariy bilimlarni baholash	ball
1	Savollarga to'liq javob berish, misol dalil keltiradi, Mavzu haqida to’liq ma’lumotlarni keltiradi, yangi ma’lumotlarni amaliyotda qo’llay oladi	5
2	Savollarga noto'liq javob beradi, mavzu haqida tushunchalarini to’liq bayon eta olmaydi	4
3	Savollarga qisman javob beradi, yangi va o’tilgan mavzular bo’yicha qisman bilimga ega	3
4	Savollarga umuman javob bera olmaydi, yangi mavzu va o’tilgan mavzular yuzasidan bilimga ega emas.	2

2. ilova

Kichik guruhlarda ishlash qoidasi

1	Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo’lmog’i kerak
2	Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim
3	Kichik guruh oldiga qo’yilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqt ajratiladi
4	Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur.
5	Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, ishlab chiqarish ta’limi ustasi ularga yo’riqnoma berishi lozim.
6	Nima bo’lganda ham muloqotda bo’ling, bajargan ishini erkin namoyon etish

333

Fan bo'yicha o'quvchilarni o'zlashtirish, baholash mezonlari

3-ilova

№	Baholash mezonlari	Baholar
		“5” – a’lo	“4” - yaxshi	“3” - qoniqarli	“2” - qoniqarsiz
1.	Nazariy ma’lumotlarni o’zlashtirishi
2.	Amaliy ma’lumotlarni o’zlashtirishi
3.	Joriy nazorat natijalari
4.	O’rtacha bahosi

28-Mavzu: Terminal davrdagi bemorlarga va ularning oila a’zolariga parvarishni amalga oshirish

Reja:

1.Nafas yo’llarining obstruktiv buzilishlarida hamshiralik parvarishi 2.Biologik o’limning belgilari

3.Murdani saronjomlash
Shoshilinch yordam deganda hayot uchun xavf tug‘diradigan turli kasallik yoki shikaslanishlarni bartaraf etish yoki oldini olishga qaratilgan tadbirlar majmui tushuniladi. Shoshilinch yordam zarurati bo‘lgan holatlarga odam hayoti uchun bevosita yoki ehtimolli xavf tug‘diruvchi, hamda ayni paytda shunday xavf tug‘dirmaydigan, lekin og‘ir subyektiv aziyatlar keltirib chiqaruvchi holatlar ham kiritiladi. Bunday «shoshilinchlik» simptomlariga og‘riq, qusish, ich kelishining buzilishi, hansirash, asfiksiya, qon oqishlar, yurak qon-tomir tizimi funksiyasi yoki asab tizimi funksiyasi (bosh og‘riqlari, bosh aylanishi, talvasalar)ning o‘tkir buzilishi belgilari, komatoz holatlar, o‘tkir anuriya va boshqalar kiradi. «O‘ta shoshilinch» holat deb klinik o‘limni hisoblash mumkin. Klinik o‘lim yurak faoliyati, nafas va bosh miya po‘stlog‘i faoliyatining to‘satdan to‘xtab qolish holatidir, 3–5 daqiqa davomida bunday odamlarni hayotga qaytarish, tiriltirish (reanimatsiya) mumkin. Shunday ekan, tibbiyot hamshiralari o‘z faoliyatlarida ko‘p marta kuzatilishi mumkin bo‘lgan shoshilinch holatlarni – ularning sabablarini, belgilarini differensial baholashni, shoshilinch yordam choralarini bevosita o‘zlari yoki vrach bilan hamkorlikda o‘tkaza olishni puxta egallashlari lozim.

Yordam beruvchi hamshiraning barcha xatti-harakatlari maqsadga muvofiq, puxta o‘ylangan, qat'iy, tez va vazmin bo‘lishi kerak.

1. 
   Eng avval shoshilinch holatga tushib qolgan kishining ayni paytdagi sharoitiga baho berish va ushbu holatga olib keluvchi sabablarni bartaraf etish choralarini ko‘rish (suvdan, yonib turgan xonadan olib chiqish, gaz yig‘ilgan xonadan chiqarish, yonib turgan kiyim boshni o‘chirish, elektrdan shikastlanishda elektr toki liniyasidan ajratish, zaharlovchi vositaning organizmga kirishi va so‘rilishini to‘xtatish) kerak.
   
2. 
   Shoshilinch yorda³³m⁴ ga muhtoj odamning ahvoliga tez va to‘g‘ri baho berish zarur. Buning uchun ushbu holat sababini, vaqtini, joyini aniqlash muhim. Ko‘zdan kechirish jarayonida bemorning tirik yoki o‘likligi aniqlanadi, shikastlanish turi va og‘ir-yengillik darajasi belgilanadi.
   
3. 
   Bemorni ko‘zdan kechirish bilan shoshilinch yordamni nimadan boshlash zarurligi aniqlanadi.
   
4. 
   Shoshilinch yordam ko‘rsatishda bemorga qo‘shimcha shikast yetkazmay to‘g‘ri munosabatda bo‘lishning ahamiyati nihoyatda katta.
   
5. 
   Dori-darmonlarni to‘g‘ri tanlash, ketma-ketligiga e’tibor berish, ayniqsa og‘ir holatdagi bemorlarni ehtiyotlik bilan parvarish qilish hamshiraning asosiy vazifalaridan biri hisoblanadi.
   
6. 
   Ba’zan bemor birdan og‘irlashib qolishi mumkin. Bunday paytlarda hamshiraning barcha xatti-harakatlari juda aniq va puxta bo‘lishi zarur. Qanday hodisa ro‘y bersa
   

ham (shovillab qon ketishi, yurak ritmining to‘satdan izdan chiqishi, hiqildoqning birdan shishib ketishi), bemor oldida sarosimaga tushmaslik, vahima qilmaslik kerak.

7. 
   Shoshilinch vaziyatlar yuzaga kelganda bo‘lim mudiri yoki vrach kelguncha shu palata hamshirasi buyruq berib, yo‘l-yo‘riqlar ko‘rsatib turadi. Bu xodimlarning ko‘rsatmalari shu zahoti va so‘zsiz bajarilishi shart. Ushbu bobda hamshiralar quyidagilarni bilib olishga erishadilar: ko‘p uchraydigan patologik sindromlar va holatlarning asosiy belgilarini, shoshilinch yordam prinsiplari asoslarini va kasalliklarni davolashni, bemorlarni kuzatish va parvarish qilishni, bemorning ahvolini kasallik belgilariga qarab baholashni, shoshilinch yordam ko‘rsatish hajmini aniqlashni, kuzatish va parvarish qilish rejasini tuzishni, zarur bo‘lgan muolajalarni bajarishni.
   

Shoshilinch yordam ko‘rsatish jarayonida hamshiralik tashxislarining ahamiyati juda katta. Chunki hamshira bemor holatiga to‘g‘ri baho bera olishi va to‘g‘ri xulosalar chiqarib aniq chora-tadbirlarni ko‘rishi lozim.