Кафедра «Железнодорожные станции и узлы»

4.3. Инсон танасини электр токига кўрсатаётган қаршилиги
Инсон танасидан ўтаётган ток, энг кичик қаршилик кўрсатадиган йўлидан боради. Шу ҳолатида танани қисмлари ҳар хил солиштирма қаршилигига эга бўлгани билан тушунтирилади.

4.4- расм. Инсон терисининг кўриниши (кесмада)
а) эпидермис – тернинг ташқи қатлами; б) дерма - тернинг ички қатлами; 1) юқори қатлами; 2) усиш қатлами; 3) ёғ қатлами; 4) тер бези; 5) ёғ безлари; 6) қил; 7) қон томири; 8) сезги асаб учлари
Ўзгарувчан токни солиштирма ҳажм қаршилиги қуйидагича:
а) қаршилигни ўлчаш схемаси; б) Инсон танасини қаршилигинг эквивалент схемаси; 1) электродлар; 2) эпидермис – тернинг ташқи қатлами; 3, 4) тананинг ички тўқималар
Ток кучланиши ошиши билан танани қаршилиги камайиб боради. Натижада терини ёриб ўтади. Токни кучи ёки, ўтиш муддати ошиши билан тери қизиб боради ва туташ жойлари терлашига олиб келади. Шу ҳам терини электр қаршилигини камайтиради. Ички органларни қаршилиги асосан ток кучланишига боғлиқ ва 300-600 Ом бўлади.
Кўриниб турибдики тери энг катта солиштирма қаршилигига эга, айниқса энг юқори қатлами. Инсон танасини қаршилиги икки йўналишидан иборат: контакт жойидаги терини қаршилиги ва ички органларни қаршилиги. Инсон танасини фаол ва ҳажмли йўналишларини қаршиликлари бир юз пикофарадан бир неча микрофарадгача бўлиши мумкин.

а)


б)
4.5- расм. Инсон танасини электр токига кўрсатаётган қаршилиги:
Инсон танасини умумий қаршилиги ҳам токни кучланишига боғлиқ, лекин чизиқли эмас, кучланишни кўпайиши билан умумий қаршилиги камаяди ва 300 В кучланишида ички органларни қаршилигига яқинлашади.

R_h = 2R_H + R_h- инсон танасини актив қаршилиги, Ом;
C_H≈ 0,5 - инсон танасининг зичлиги, Ф;
f- ток частотаси, Gz

Шундай қилиб инсон танасини электр токига кўрсатаётган қаршилиги бир текис ва мўтадил эмас. Шу қаршиликлар билан ҳисоб-китоб қилиш ўзига ҳос қийинчиликларга дуч келади. Ҳисоб-китобни онсонлаштириш ниятида амалиётда етарли аниқлик даражасида инсон танасини қаршилигини R_h= 1000Ом га тенг деб қабул қилинган.