Кафедра: жамоат саломатлиги, соғЛИҚни сақлашни ташкил этиш ва бошқариш фан: Жамоат саломатлиги ва соғлиқни сақлашни бошқариш

 Radial diagrammalar. Bunday diagrammlar 

tug'ilish, kasallanish va o'lim   ko'rsatkichlarini 

yilning mavsumiga (kun,xafta,dekada,oy) 

qarab o'zgarishini tasvirlash uchun qo'llaniladi. 

Radial diagrammalarni tuzish  hodisa  

kattaliklari yil davomida (kun, hafta) necha 

marta bo'linib o'rganilgan bo'lsa, shuncha 

bo'lakka bo'linadi  (masalan: hodisalar har bir 

oy bo'yicha o'rganilgan bo'lsa, aylana 12 

bo'lakka bo'linadi.  

---

• Radial diagrammada aylananing radiusi hodisaning bir 

yildagi o'rtacha   kattaligiga teng deb olinadi. Har bir 

radius esa o'rganilayotgan 

•  (kasallanish yoki o'lim) ko'rsatkichining tegishli 

oylaridagi kattaliklariga qarab ajratiladi. Agar yilning 

malum oylarida o'rganilgan ko'rsatkich yilning o'rtacha 

ko'rsatkichlaridan yuqori bo'lsa, unga tegishli radiusni 

davom ettirish lozim (aylananing tashqarisiga davom 

ettiriladi), agar kichik  bo'lsa aylananing ichki qismida 

qoladi. Yilning oylari tegishli radiuslarga soat strelkasi 

yo'nalishida belgilanadi (yuqoridan o'ngga, pastga, 

keyin chapga va yuqoriga). Belgilangan nuqtalar bir - 

biri bilan siniq chiziqlar orqali tutashtiriladi.  

---

• Figurali diagrammalar. Bunday diagrammalardan, biror 

o'rganilayotgan hodisaning (aholi, vrachlar, o'rta 

tibbiyot xodimlarining soni) vaqt  oralig'idagi yoki 

territoriyalarda o'zgarishni tasvirlash uchun 

foydalaniladi. Hodisalarni ma'lum figuralar: 

to'rtburchak, aylana, uchburchak, odamchalar 

ko'rinishida tasvirlanadi. Bunda hodisalarning 

kattaliklari figuralarni katta - kichik qilib tasvirlash 

orqali aks ettirilmasdan, balki ularni sonini ko'paytirish 

yoki kamaytirish orqali ifodalash maqsadga muvofiq 

bo'ladi. Chunki o'zgarishlarni figuralarning kattaligi yoki 

hajmiga qarab belgilab bo'lmaydi.  

 

---

• Kartogramma. Kartogrammalar deb ma'lum 

bir hodisaning o'zgarishlarini territoriyalar 

bo'yicha geografik yoki sxematik xaritalarda 

ifodalashga aytiladi. Buning uchun 

o'rganilayotgan hodisaning kattaliklari 

xaritadagi territoriyalr bo'yicha har xil rang va 

shtrixlar tarzida ko'rsatildi.  

 

---

•