K. U. Sharifxodjayeva

Zj — i metodning tortilish koeflitsiyenti.
Ko‘pchiJik professional bahoiovchilar, biznes riskini baho- lashda uchta yondashuv: xarajat, qiyosiy hamda daromad yon- dashuvlaridan foydalanishadi. Korxonaning muayyan turlari, ularning tijorat polcnsialiga asoslanib baholanadi.
Na/orat uchun savoHar

1. 
   Biznes risklarini boshqarish tamoyiJJarini tushuntirib be- ring.
   
2. 
   Biznes riskni baholash uslub) arini tushuntirib bering.
   
3. 
   Biznes riskini boshqarishda zarur axborotiarni sanang.
   

1. 
   Moliya institutlarining vujudga kelishi va ularning funksivalari
   

Xalqaro valuta-kredit va moliya munosabatlarining institu- isional tuzilishi o‘ziga ko'plab xalqaro moliyaviy insti.tutla.rni qamrab oladi. Ulardan ba’zilari ko‘pgina vakolatlarga hamda yuqori miqdordagi moliyaviy resurslarga ega bolgan holda, xal­qaro valuta-kredit va moliya munosabatlarini tartibga solislini amalga oshiradi. Boshqalari esa, hukumatlararo muhokama etish uchun forumlar tashkil etish hamda valuta-kredit va moliya siyosati bo‘y.icha tavsiyalar ishlab chiqish bilan shug'ullanadi.
Jahon moliya tashkilollari o‘zida jahon iqtisodiyoti barqa- rorligini ta’minlash uchun moliya va valuta-kredit inunosabal- larini tartibga solish maqsadlarida davlatlararo kelishuv asosida tashkil etilgan xalqaro tashkilotlarni i Го da I a yd i. Moliya institut- larining yuzaga kelishiga asosan jahon xo‘jaligida globailashuv jarayonlarining rivojlanishi hamda xalqaro moliya bozorlaridagi va jahon valuta tizimidagi beqarorlikning kuchayishi sabab bo‘l- di. Ular asosan Ikkinchi jahon itrushidan keyin tashkil topgan va hozirgi vaqtda mamlakatlaming valuta-kredit va moliya mu- nosabatlari sohasidagi hamkorligini rivojlantirishda hamda ushbu munosabatlarni davlatlararo darajada tartibga solishda muhim rol o'ynaydi.
Xalqaro moliya lashkilotlari vujudga kelishi ning birinchi bosqichi Birinchi va Ikkinclii jahon urushlari orasidagi davrga to^kg‘ri keladi. Xalqaro moliya lashkilotlari vujudga kelisliining ikkinclii bosqichi hamda ular faoliyatming kuehayish jarayoni Ikkinclii jahon urushidan so‘ng. mustamlakachilik tizimining

parchalanishi va 1970-yiIlardagi iqtisodiy o'zgarishlar bilan bog‘- liqdir.
Shu bilan birgalikda, 1980-yillarning boshlarida xalqaro moliya lashkilotlari faoliyatida uchinchi bosqichnitig boshlan- ganligini qayd etishimiz mumkin. Chunki, hu davrda jahon iqti­sodiyoti da globallashuvning kuchayishi hamda integratsion jara- yonlaming jadallashuvi kabilarni ko'rsatish mumkin. Dunyodagi bir qator davlatlarning hukumat organlari zamonaviy xalqaro iqtisodiy munosabatlardagi muammolami birgalikda hal etishga chtiyoj sczdilar va huning natijasida xalqaro tashkilotlarga boi­gan talab yanada ortib bordi.
Jahon moliyaviy institutlari guaihiga Xalqaro Valuta fondi, Jahon banki, Ycvropa Tiklanish va Taraqqiyot banki. Xalqaro hisob-kitoblar banki, Osiyo, Amcrika, Afrika mintaqaviy rivojla- nish banklari va boshqalar kiradi.
Xalqaro moliya tashkilotlarining faoliyati jahon xo‘jaljgini.ng barqarorligiga erishishga hamda valuta-moliya sohasidagi muno- sabatlarning uzluksizligini ta’mmlashga yordam beradi. Eng av- vaio, bunga boigan zaruriyat davlatlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqa- lar kolamining ortib borishi, shuningdek, ularning o‘zgaruvchan xususiyalga ega ekanligi bilan izohlanadi. Shuningdek, ular mamlakatlar va davlatlar o‘rtasida hamkorlikni tashkil ctishdagi forum sifatida xizmat qilishga ham yo⁴nalfirilgan.
Bundan tashqari, jahon xo‘jaligimng muhim muammolari bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish va rivojlanish tendensiyalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni umumlashtirish, tahlil etish hamda o‘rganish sohasida xalqaro valuta-moliya tashkilotlarning ahami- yati ortib bormoqda.
Xalqaro moliya tashkilotlarining vujudga kelishiga va faoliya- tining rivojlanishiga quyidagi omillar ta 'sir ко ‘rsalgan:

• 
  xo^ljalik hayoti baynalmilallashuvining kuchayishi, shu- ningdek, miliiy chegaralardan tashqariga chiquvchi transmilliy korporatsiyalar va transmilliy banklarning tashkil topishi;
  
• 
  jahon xo‘jaligida moliyaviy munosabatlami xalqaro tar­tibga solishga boigan ehtiyojning kuchayishi;
  

~ jahon valuta tizimi. xalqaro valuta-kredit, qimmatbaho qog*ozlar va oltin bozorlaridagi yuzaga keladigan muammolarni hamkorlikda hal elish zaruriyatining ortib borishi.