K. U. Sharifxodjayeva

Nomoliyaviy korporatsiyasi sifatida quyidagilar bo ‘lishi mum­kin:

• 
  birinchisi, bozordagi haqiqiy miqdorlarni hisobga olish orqali;
  
• 
  ikkinchisi, rejadagi miqdorlarni hisobga olish orqali no­moliyaviy korporatsiyalar riski bo‘yicha.
  

Nomoliyaviy korporatsiyalar uchun 1999-yildan buyon tuzil- gan hisob shakllariga nazar tashlar ekanmiz, ularda mo4adil o^ksish sural lari borligini ko‘rishimiz mumkin.
Bu darajaga erishish uchun — asosiy sabablar quyidagi lardir:

1. 
   Moliya bozorlaridagi ishtirokchilarni sonini oshirishga qa­ratilgan stimulyativ reklamalar hisobiga shaklianlirish.
   
2. 
   Derevativlami moliyaviy hamda buxgalteriya hisobotlarida muttasil berib borish bilan malumotlar shatt’ofligini ta’minlash va shu yo‘sinda ko‘proq iste'molchilarni jalb etish.
   
3. 
   Monitoringni tizimli joriy etish hamda bu orqali korpora­tsiyalar inqirozni cheklashga qaratilgan chora-tadbirlar ijrosini ta’minlash va hokazolar.
   

Nomoliyaviy korporatsiyalar riskini boshqarishdan maqsad, korporatsiyalarning investitsiya jozibadorligini oshirish va barcha manfaatdor tomonlar manfaatlarining oqilona muvozanatiga rioya ctgan holda, amaldagi qonunchilik doirasida ochiq Aksiya­dorlik jamiyatlarining barcha faoliyat turlaridan imkoni qadar yuqoriroq foyda olishdir. Normal holatdagi korporatsiyalar boshqaruvni amalga oshirish uchun, korporatsiyalar tizimga tez moslasha olish uchun, uning qulay yo'Uarini lopish maqsadga muvofiqdir. Ushbu maqsadni yechishda korporatsiya menejmen- ti, marketing oldida har tomonlama katla hajmli, ko"p rejali ish- larni amalga oshirilishi kutib turadi.
Belgilangan ishlami bosqichma-bosqich quyidagicha amalga oshirish zarurdir:

1. 
   Nomoliyaviy korporatsiya faoliyati maqsadlarini va mulk- dorlaming jamlash usullarini to'g‘ri aniqlash.
   
2. 
   Aksiyadorlar nazorati ostida korporatsiyalar shoxobchalari orasida qayta tarkiblashni o‘z-o‘zini boshqarish darajasigacha olib borLsh.
   

3. 
   Qo^kyilgan maqsadlarga mos holda, tashkiliy tarkibni tan- lash: dillcrlik, brokerlik, innovalsiya va marketing.
   
4. 
   Korporatsiya faoliyat ini yagona tamoyiliarni ishlab chiq- qan holda, ya’ni vazifa, lalsata va boshqa asos bo‘luvchi hujjat- lar neghdda ishlab chiqish.
   
5. 
   Ayniqsa, oliy mcnejcrlarga va ishchilarga haq lo‘lash fal­sa fasini o'zgartirish.
   

Mulkchilikning aksiyadoriik shakfini nomoliyaviy korpora- tsiyalar boshqarish usullari ni joriy ctishda ko'rsatib o'tilgan ji- hatlarning mavjudligi, korporatsiyalar hamjamiyatining turli ish­tirokchilari manfaatlarining uyg4mUgini va bozor talablari aso­sida aksiyadoriik korxonalarini rivojlantirishning raqobatbardosh strategiyalaridan foydalanishni taqozo etuvchi, sifat jihatdan yangi mencjmentni shakllantirishni talab etadi. Bundan tashqari, nomoliyaviy korporatsiyalar, hamjamiyatning turli ishtirokchilari manfaallarini keskin bozor iqtisodiyoti nuqtayi nazarlaridan bir- biriga bog'lay oladigan hamda tez o'zgaruvchan raqobat muhiti- da korxonalarni rivojlantirishning moslanuvehan strategiyasini shakllantirishga qodir, yangi avlod menejerlarim jalb etmasdan turib, biznesining korporatsiyalar boshqarish vazifalarini bajarib bo‘lrnaydi.

2. 
   Nomoliyaviy korporatsiyalar risklarini aniq parametrlarda hisob-kitob qilish va ularning turli tuzilmalari sliakli
   

Nomoliyaviy korporatsiya la rda pul aylanmasining umumiy hajmini quyidagi algoritmik formula asosida topishimiz mumkin:
dr, - (3(w(/) - r_t)dt + a(t)d\V_r
Bunda: dr_t — pul oqimlarining evolutsion omili;
m(t) — asosiy ayJanma kapital hajmi;
f, &(t) — vaqt birligidagi o‘zgaruvchan miqdor hajmi;
r_f — pul ag regal lari turi;
dW( — aylanmadan keyingi qoldiq miqdor (dollar).
Bundan tashqari, bizga umumiy omillar hisoblashlarda yoki risk darajasini baholashlarda kcrak boladi. Bularga:

• 
  birinchi o‘rganiladigan ko‘rsatkich, asosiy kapitaldan tash­qari aylanma mablag⁴ laming qaylishi;
  
• 
  ikkinchi ko'rsatkich, tahlil vaqtida tuzilmalarning o'zga- rishsiz davom etib kelayotganligi (bunda, boshqaruv tuzilmasi nazarda tutilayapti);
  
• 
  uchinchi ko‘rsatkich_? omillaming o‘zaro aloqasi, xodimlar mehnat samarasi va ishci kuchi qo‘nimsizligi.