K. U. Sharifxodjayeva

Riskiarni baholash algoriimi (keima-ketligi) quyidagi tartibda bo iadi:
Birinchi dan, korxonalar foydasining shakllanishiga ta’sir eia- digan risklami lurli xil varianllari mavjud boiganda, lining eng qulay variantlarini tanlash va tegishli qarorlar qabul qilish, shu- ningdek, lurli xil oraliqlarda qarorlar qabul qilinishl, awalgi qa­bul qilingan qarorlarga bevosita bogiiqligi va uni istiqbolda yanada rivojlantirish holatini aniqlab beradi. Bunda riskni tahlil qiluvchi barcha ma'lumotlarga ega boiishi kerak.
Ikkinc.hidan, qoida tariqasida, korxona investitsiya faoliyatini amalga oshirish davomida qilingan xarajatlar bir martalik mo­liyaviy qo'yilmalarni amalga oshinshni talab qilmasdan, uzoq muddat davomida amalga oshinshni taqozo etadi. Bu hoi at kor­xona menejeriga kapital qo'yilmalarm qayta baholash zaruri- yatini hamda amalga oshirishdagi o‘zgarishlarga lezkoriik bilan munosabat bildirishni talab qiladi.
Uchinchidan, risklar larkibini va davomiyligini aniqlash, kor­xona laming investitsiya faoliyatiga ta'sir etishi mumkin boigan asosiy riskiarni aniqlash, asosiy risklarning sodir boiish vaqtini aniqlash, asosiy risklarning sodir bolishi nalijasida, qabul qilini­shi mumkin bolgan qarorlarni shakllantirish.
Risklarni boshqarish jarayoni korxona hayotiyligining barcha bosqiehlarida muntazam ravishda amalga oshirilishi lozim.
Risklarni boshqarish - risk va foyda miqdorini oqilona qo‘- shilmasini aniqlashga qaralilgan harakatlardir. Risklarni boshqa­rishning asosiy maqsadi, ularni pasaytirish hisoblanadi.
Risklarni boshqarish quyidagi asosiy bosqichlarga bo Tmadi:

1. 
   Risk omilini aniqlash.
   
2. 
   Risk omilini tahlil qilish va baholash.
   
3. 
   Risklarni pasaytirish biVyicha ishlarni rcjalashtirish yoki risk oqibatlarini bartaraf etish.
   
4. 
   Risklarni oldini olish va nazorat qilish.
   
5. 
   Risklarni boshqarish usullarini lanlash va qollash.
   
6. 
   Risk vaziyatlari va ularni oqibali haqida malumot to‘p- lash va kclajakka tavsiyalar ishlab chiqish.
   

Risk omilini aniqlash deganda risk sababini, ya’ni loyihaga la’sir qila oladigan voqca yoki vaziyatlarni aniqlash tushuniladi.

2. 
   Bozor risklarining turlari va mobiyati
   

«Сoopers& Lybrand» auditorlik guruhi tomonidan ishlab chiqilgan va «Risklarni boshqarishning umumqabul qilingan ta- moyillari» tasniliga muvoliq, riskning oltita guruhi ajratiladi: bozor, kredit, konnarxtratsiya risklari, likvidlik risklari, opera­tion risklar va biznes-voqelik risklari. Milliy fond assotsiatsiyasi (MFA) standarti tasnifning ancha yaxshi variant ini keltiradi. Unga muvofiq quyidagi risklar ajratiladi:

• 
  kredit;
  

• 
  loiz;
  
• 
  likvidlik;
  

• 
  bozor;
  

• 
  operatsion;
  

• 
  risklarining boshqa turlari (porticllar konsentratsiyasi riski; majburiy risklar; nufuzru yo‘qotish riski; huquqiy risklar va boshqalar).
  

Moliyaviy aktivlar bilan bo'ladigan operatsiyalar risklari ti- zimli va tizimlashmagan bo'ladi.